تست نوار مغزی چیست؟
الکتروانسفالوگرافی یا همان نوار مغزی، همانند نوار عصب و عضله که در آن فعالیت الکتریکی عضلات سنجیده می‌شود، آزمایشی است که در آن فعالیت الکتریکی مغز مشخص می‌شود. این کار با استفاده از الکترودهای فلزی کوچک دیسکی شکل که به پوست سر متصل می‌شوند، صورت می‌گیرد.
تشخیص اختلالات مغزی
سلولهای مغزی از طریق پالس های الکتریکی با یکدیگر در ارتباط هستند و تمام مدت فعالیت دارند حتی زمانی که خواب هستید. این فعالیت به صورت خطوط موجی نمایش داده و ثبت می‌شود. نوار مغزی یکی از مهمترین ابزارهای تشخیصی در صرع است. همچنین در تشخیص مشکلات مغزی دیگر نیز نقش دارد.
نوار مغزی نیازی به بستری شدن ندارد!
نوار مغز از جمله آزمایش‌های سرپایی است که نیاز به هیچ‌گونه بستری شدن بیمار یا بیهوشی ندارد. این تست ممکن است در بیمارستان یا کلینیک مغز و اعصاب و به‌عنوان بخشی از روند بررسی بیمار و یا به‌صورت مستقل در مطب پزشک یا مرکز نوار عصب و عضله در تهران انجام شود.
چرا باید نوار مغز گرفت؟
نوار مغز تغییرات فعالیت مغز را نشان می‌دهد و این میتواند در تشخیص اختلالات مغزی مفید باشد به خصوص تشنجها. علاوه بر این، نوار مغزی برای تشخیص یا درمان اختلالات زیر نیز میتواند مفید باشد:
- تومور مغزی
- آسیب مغزی ناشی از جراحت سر
- اختلال عملکرد مغزی به دلایل مختلف (انسفالوپاتی)
- التهاب مغز
- سکته مغزی
- اختلالات خواب
از نوار مغز همچنین برای تایید مرگ مغزی در فردی که دچار ضربه مغزی شده، استفاده می‌شود. نوار مغز پیوسته برای کمک به مشخص کردن مقدار مناسب بیهوشی برای کسی که در کمای مصنوعی به سر می‌برد، به کار گرفته می‌شود.
عوارض نوار مغزی
گرفتن نوار مغز کاری بی خطر و بدون درد است. گاهی اوقات ممکن است در کسانی که صرع دارند، عمدا حمله صرع در حین آزمایش تحریک شود اما در این صورت، مراقبت پزشکی مناسب نیز صورت می‌گیرد.
آماده شدن برای نوار مغزی
- در روز آزمایش از خوردن هر چیزی که حاوی کافئین است پرهیز کنید چون بر نتیجه تست تاثیر می‌گذارد.
- داروهایتان را طبق معمول بخورید مگر این که دستور دیگری به شما داده شده باشد.
- موهای خود را در شب قبل آزمایش یا همان روز بشویید اما از نرم کننده، ماسک یا کرم مو، اسپری، ژل یا هر چیز دیگری بعد از شستشوی مو استفاده نکنید. این محصولات که روی مو می مانند باعث می‌شوند چسبیدن الکترودها که داخل یک صفحه چسب دار تعبیه شده اند، سخت‌تر شود.
- اگر قرار باشد در حین نوار مغزی گرفتن خواب باشید، ممکن است دکتر از شما بخواهد شب پیش از آزمایش نخوابید یا کم بخوابید.
نحوه انجام تست نوار مغزی
در حین آزمایش نوار مغز، هیچ دردی احساس نمی‌کنید. الکترودها هیچ حسی به شما منتقل نمی‌کنند بلکه فقط امواج مغزی شما را ثبت می‌کنند. تکنسین سر شما را اندازه گیری کرده و با قلم مخصوص، روی سرتان علائمی می‌کشد که نشان می‌دهد الکترودها به کجا باید وصل شوند. این نقاط روی پوست سر ممکن است با یک کرم ساینده تمیز شوند تا کیفیت ثبت امواج بهتر شود.
الکترودهای دیسکی روی پوست سر چسبانده می‌شوند. گاهی اوقات یک کلاه پلاستیکی حاوی الکترودهای متعدد، استفاده می‌شود. الکترودها با سیم به یک دستگاه متصل هستند. این دستگاه دامنه امواج مغزی را افزایش می‌دهد و آنها را روی کامپیوتر ثبت و ذخیره می‌کند.
در طول نوار مغزی چه اتفاقی می افتد؟!
پس از این که الکترودها در جای خود قرار گرفتند، نوار مغزی گرفته می شود که معمولا یک ساعت طول می‌کشد. برای تست در برخی شرایط لازم است در آزمایش بخوابید. در این موارد، آزمایش بیشتر طول می کشد.
در طول این آزمایش، یک ویدئو ضبط می‌شود. از حرکات بدن توسط دوربین ویدئو تصویر گرفته می‌شود در حالی که امواج مغزی نیز در حال ضبط شدن است. ترکیب این دو داده، به پزشک کمک می‌کند وضعیت شما را تشخیص داده و درمان مناسب انتخاب کند.
نوار مغز سیار
در برخی مواقع ممکن است با نوار مغز سیار (Ambulatory EEG) انجام شود. این کار امکان ثبت طولانی مدت تر نوار مغزی در مطب یا بیمارستان را فراهم می‌کند. این تست فعالیت مغزی را در چند روز ثبت می‌کند در نتیجه امکان ثبت فعالیت تشنجی مغز افزایش می یابد. با این حال نوار مغزی سیار در مقایسه با روش معمول در تشخیص تفاوت بین تشنجهای صرعی و تشنجهای غیر صرعی کارآمد نیست.
بعد از نوار مغزی
پس از تمام شدن تست نوار مغز، الکترودها یا کلاه برداشته می‌شوند. اگر هیچ آرام بخشی به شما داده نشده باشد، هیچ عارضه ای ندارید و به فعالیت‌های معمول خود می‌توانید ادامه دهید اما اگر آرام بخش مصرف کرده اید، باید صبر کنید تا تاثیر آن از بین برود. در این مدت نباید رانندگی کنید. به منزل که رسیدید استراحت کنید و تا پایان روز رانندگی یا کارهای حساس انجام ندهید.
