دکتر بتول دادخواه – متخصص مغز و اعصاب

 بیماری ام اس  یک اختلال در سیستم ایمنی بدن و  یک بیماری پیشرونده است. زمانی که فردی دچار بیماری ام اس می شود، سیستم ایمنی بدن به اعضای بدن به چشم بیگانه نگاه می کند و در چنین شرایطی به آن حمله ور می شود!

 

 

در بیماری ام اس پوشش اعصاب هستند که مورد حمله سیستم ایمنی قرار گرفته اند و باعث تخریب پوسته میلین می شوند، بنابراین پیامهای عصبی از عضلات به مغز و برعکس از مغز به عضلات به درستی منتقل نمی شود و به این ترتیب بیمار با علائم ام اس مواجه می شود.

بی تعارف باید گفت که ام اس یک بیماری با شروعی متفاوت برای هر فرد  است، این که حمله ام اس چگونه است برای هر شخص بسته به محل درگیری عصب ممکن است با علائم متفاوتی آغاز شود با این حال اینجا علائمی که ممکن است بیمار ام اس در مرحله اول با آن مواجه شود آورده شده است.

علائم ابتدای شروع ام اس:

• مشکلات بینایی
• مور مور شدن و یا بی حسی
• درد و گرفتگی عضلات
• ضعف و خستگی
• عدم تعادل و سرگیجه
• مشکلات مثانه
• اختلالات جنسی
• مشکلات شناختی

• مشکلات بینایی به دلیل بروز ام اس

از شایعترین علائم بیماری ام اس مشکلات بینایی است، زمانی که بیمار با التهاب در اعصاب بینایی مواجه می شود مسائلی از جمله دوبینی، تاری دید و یا نابینایی به وجود می آید.

مورمور شدن و یا بیحسی بدن

ام اس می تواند اعصاب مغز و نخاع را مورد حمله قرار دهد، در این صورت پیامها به درستی به عضلات منتقل نمی شوند و گاهی ممکن است پیامها به شکلی نادرست ارسال شده و یا هیچ پیامی به مقصد نرسد که در چنین وضعی بی حسی به وجود خواهد آمد.

رابطه بی حسی و ام اس

بی حسی از شایعترین علائمی است که در بیمار ام اس به وجود می آید، بیشترین اندامی که در این موارد درگیر خواهد بود شامل دستها، پاها، صورت و انگشتان دست است.

رابطه گرفتگی عضلات و درد با ام اس

درد و اسپاسم عضلانی نیز از جمله علائم ام اس هستند، در طی تحقیقاتی که بر روی بیماران ام اس انجام شده است، نیمی از این بیماران با دردهای مزمن رو به رو هستند.

گرفتگی در عضلات و مفاصل، حرکات غیر کنترلی (بی اختیار) و دردناک در اندامها، اغلب پاها در این وضعیت قرار می گیرند و البته درد در ناحیه پشت نیز شایع است.

ضعف و خستگی

خستگی و ضعف در ۸۰ درصد بیماران ام اس در مراحل ابتدایی به وجود می آید، خستگی مزمن در شرایطی به وجود می آید که اعصاب در قسمت ستون فقرات دچار تخریب شوند، این خستگی و ضعف به صورت ناگهانی به وجود آمده و برای هفته ها همراه بیمار خواهد بود، این ضعف در ناحیه پا به شکل قابل توجهی ظاهر می شود.

سرگیجه و عدم تعادل 

از علائم ام اس عدم تعادل و سرگیجه است، به طور معمول زمانی که فرد ایستاده است با این احساس مواجه می شود که دنیا در اطراف او در حال چرخش است، فرد ممکن است در حین راه رفتن دچار سرگیجه بوده و به این دلیل فعالیتهای بیمار کاهش یابد.

اما سرگیجه در ام اس چگونه است ، سرگیجه یک عارضه شایع در بیماران ام اسی است. این افراد ممکن است این عارضه را به صورت های مختلفی مثل احساس سبکی سر، عدم تعادل، و به ندرت چرخیدن محیط اطراف دور سرشان تجربه کنند. از آنجایی که در بیماری ام اس سیستم ایمنی بدن به بافت عصبی حمله کرده و به آن آسیب می رساند، این احتمال وجود دارد که در اطلاعات بینایی و فضایی رسیده به مغز اختلال ایجاد شده و در نتیجه احساس سرگیجه به وجود آید.
البته این احتمال هم وجود دارد که این سرگیجه ناشی از بیماری دیگری مثل التهاب گوش میانی باشد. در هر صورت باید برای درمان سرگیجه ابتدا علت آن شناسایی شود.
معمولا این حالت با مصرف داروهای ضد بیماری حرکت برطرف می‌شود اما اگر بهبود نیافته و یا اینکه کیفیت زندگی بیمار را کم کرد بهتر است با پزشک مغز و اعصاب درباره آن مشورت شود.

 

اختلال در عملکرد گوارش و مثانه 

تکرر ادرار، احساس شدید دفع ادرار و یا عدم توانایی در کنترل ادرار از جمله علائمی است که در ۸۰ درصد بیماران ام اس مشهود می شود، یبوست، اسهال و یا مشکلات روده ای نیز از جمله علائم ام اس هستند و البته علائم ادراری اغلب قابل کنترل هستند.

اختلالات جسمی به دلیل ام اس

شروع این علائم در اعصاب مرکزی بوده و بنابراین بیماران ام اس ممکن است با این علائم مواجه شوند.

تقریبا نیمی از افرادی که با بیماری ام اس دست و پنجه نرم می کنند با علائمی در حافظه رو به رو می شوند، اختلالات حافظه از جمله

• مشکلات حافظه ای

• عدم تمرکز

• اختلالات در تکلم و زبان

• مشکل در سازماندهی اطلاعات مغز

• افسردگی و سایر مشکلات خلقی نیز ممکن است برای بیمار اتفاق بیافتد

• تغییر در سلامت عاطفی

افسردگی شدید در بیماران ام اس همراه با تغییرات خلقی، عاطفی و همچنین تحریک پذیری ، این بیماران با توجه به شرایط ممکن است در روابط خانوادگی دچار مشکلات بیشتری شده و با افسردگی و سایر اختلالات خلقی به شکل شدیدتری رو به رو شوند.

علائم حمله ام اس

همانطور که گفته شد همه افرادی که با ام اس رو به رو می شوند علائم یکسانی ندارند، برخی از این افراد ممکن است با علائم دیگری از جمله از دست دادن شنوایی، تشنج، لرزش های غیر قابل کنترل، لکنت زبان و یا مشکلات در بلع مواجه شوند.

دخالت ژنتیک در ام اس 

ام اس با اینکه وراثت و وجود یک بیمار علی الخصوص در خانواده درجه یک از جمله برادر و خواهر و یا پدر و مادر می تواند یک عامل خطر به حساب بیاید ولی این بیماری یک بیماری ارثی به حساب نمی آید و ممکن است در یک خواهر و برادر دو قلو و یا دو خواهر و یا دو برادر دو قلو که یکی دچار ام اس است دیگری به احتمال بیست و پنج درصد با خطر ام اس مواجه شود، با اینکه شان بیست و پنج درصدی در این دو قلو ها نباید نادیده گرفته شودد ولی با اینحال همانطور که گفته شد ام اس یک بیماری ارثی نیست.

ام اس و راه درمان آن 

با اینکه در رابطه با ام اس هنوز درمانی کشف نشده است ولی داروهای موثر و مفیدی در کنترل علائم ام اس کشف و به بازار آمده است که یک بیمار ام اس را به زندگی عادی خویش نزدیک می کند علاوه بر آن انواع مختلف ام اس با سطوح پیش روندگی متفاوت علائم متفاوتی از خود بروز می دهند، در این سایت مطالب زیادی درباره ام اس آمده است که توصیه می کنم اگر با ام اس رو به رو هستید حتما مطالعه کنید.

افراد دارای ام اس می توانند واکسن کرونا تزریق کنند؟ 

انجمن ملی ام اس در مورد استفاده از واکسن های ویروس کرونا در بیمارانی که شرایط پایداری داشته و دارو های تنظیم کننده سیستم ایمنی(DMT) مصرف می کنند اطلاعاتی را منتشر کرده است. طبق این اطلاعات به طور کلی هر دو واکسن مدرنا و فایزر برای چنین بیمارانی ایمن هستند اما نکته ی مهم این است که در مورد بعضی دارو ها طبق صلاحدید پزشک بهتر است با فاصله از مصرف داروی ام اس واکسن زده شود تا واکسن بهترین عملکرد خود را داشته باشد.