دکتر بتول دادخواه – متخصص مغز و اعصاب

 

متخصص مغز و اعصاب: صدمه مغزي مي تواند سبب مشکلاتی در ساير اعضاي بدن شود. اين مشکلات مي توانند شخص صدمه ديده را خيلي بيمار و يا ناراحت کند. همه مشکلات زير به درمان توسط پزشک متخصص يا پرستار نياز دارند.

 غش و تشنج بعد از صدمه مغزی

غش يا تشنج يک رويداد غير عادي حرکتي است که نمي تواند آن را کنترل کند. غش زماني که انتقال پيامها از مغز به عضلات به وسيله بافت صدمه ديده مختل ميشود يا پيام هائي که از بافت صدمه ديده مي آيند عملکرد مغز عادي را بر هم مي زنند اتفاق مي افتد.

اکثراً در چند هفته اول صدمه اتفاق ميافتد. در صدمات مغزي باز (مثل زمانيکه گلوله به جمجمه داخل مغز مي رود) احتمال بيشتر از صدمات مغزی بسته است.

انواع مختلف غش

انواع مختلفي از غش وجود دارد. يک نوع آن همه بدن را تحت تاثير قرار ميدهد و 5 دقيقه طول ميکشد غشي که بيشتر طول بکشد خطرناک تر است و به مراقبت هاي پزشکي فوري نياز دارد فرد ممکن است فرياد بکشد و بيهوش شود و بيافتد و عضلات دست و پايش سفت شوند و بعد از آن حرکات ناگهاني داشته باشد و براي چند ثانيه تنفس متوقف شود و يا کنترل روده و مثانه اش را از دست بدهد. بعد از او نيز ممکن است گيج عمل کند و يا بريده بريده صحبت کند و از سر درد شکايت کند و يا استفراغ کند.

نوع معمولي ديگري از غش داراي حرکات ناگهاني نمي باشد در عوض در آن توقف ناگهاني در حرکت و صحبت کردن و خيره شدن داريم. در طول اين حادثه چشم هاي فرد باز است اما از اتفاقاتي که در اطرافش مي افتد آگاه نمي باشد اين نوع غش معمولاً چند ثانيه اتفاق مي افتد.

پزشک ها نمي توانند اين موضوع را پيش بيني کنند که آيا فرد پس از صدمه مغزي غش خواهد داشت يا نه. بعضي از افراد تنها يک غش يا غش هاي کمي در طول اولين هفته پس از صدمه دارند و پس از اين مدت ديگر غش ندارند. اما در بعضي ديگر از افراد صدمه مغزي شده اکثر اوقات غش داريم و غش هاي آنها در طول زمان استراحتشان اتفاق ميافتد. افراد ديگري هم هستند که بلافاصله پس از صدمه غش ندارند اما در عوض غش هاي آنها سال هاي خيلي بعد شروع مي شود.

 کمک هاي اوليه در غش

محافظت فرد از صدمه، به او کمک کنيد تا روي زمين قرار بگيرد. چيز هاي نرم زير سرش قرار دهيد و سعي کنيد تا او را آرام نگه داريد چيزي در دهانش نگذاريد و اگر ممکن بود او را به يک طرف بچرخانيد تا به اين وسيله بهبود تنفس و بيرون آمدن مواد مستفرغه از دهانش کمک کنيد. در صورتيکه حرکات ناگهاني دستها و پاهاي فرد بيشتر از 5 دقيقه طول بکشد بايد طلب کمک کنيد.

 

داروها مي توانند در کنترل غش کمک کنند.

داروهاي زيادي براي کنترل غش وجود دارد. پزشک شخص بايد تصميم بگريد که آيا فرد به اين دارو ها نياز خواهد داشت يا نه چون اين داروها ميتوانند سبب مشکلات ديگري مثل خواب آلودگي و يا درگيري هاي پوستي و گيجي شوند. همچنين تعيين دوز دارو و انتخاب بهترين دارو براي کنترل غش به عهده پزشک خواهد بود.

غش حتي در صورت استفاده مداوم فرد از دارو ها براي جلوگيري از آنها ممکن است اتفاق بيافتند. بعضي از مواردي که شانس وقوع غش را در فرد افزايش ميدهد عبارتند از:

. تب، مثل زماني که فرد به سرماخوردگي يا آنفولانزا مبتلا است.

. نوشيدن الکل.

.نور هاي شديد مثل بازيهاي کامپيوتري.

. پريود شدن

. احتياطات ايمني براي فردي که دچار تشنج شده است:

تشنج ها تهديد کننده زندگي نيستند مگر اينکه بيشتر از 5 دقيقه طول بکشند. با اين وجود تشنج ها ميتوانند فرد را در خطر صدمه اضافي قرار دهند. بيشترين خطري که به موجب آن براي فرد صدمه به وجود آورده ميشود زماني است که تشنج باعث افتان فرد ميشود. همچنين اگر فرد در حال رانندگي يا راه اندازي ماشين آلات باشد صدمات بيشتري وجود دارد. پس در نظر گرفتن احتياطات ايمني مورد نياز براي هر فرد مهم است.

 

افزايش مايع در مغز (هيدروسفالي پس از ضربه نيز ناميده مي شود)

وجود مقداري مايع شناور اطراف و بين مغز عادي ميباشد. ولي اگر ميزان اين مايع خيلي بيشتر شود مشکل خطرناکي براي فرد به وجود مي آيد. در بعضي از افراد صدمه مغزي، شکل هاي مختلف اسداد درون مغزي سبب افزايش تدريجي مايع اضافه ميشود. زمانيکه اين اتفاق ميافتد، شخص صدمه ديده که دوباره بهبودي خود را بدست آورده مشکلات جديدي را نشان ميدهد. او ممکن است هميشه خواب آلوده به نظر برسد يا استفراغ کند يا گيج بماند و يا مشکلاتي در راه رفتن و حفظ تعادلش داشته باشد و يا کنترل ادرار و مدفوعش را از دست بدهد.

شخصي که دچار اين مشکلات جديد شده است، مراقبت هاي پزشکي نياز دارد تا اينکه پي ببريم که آيا مايع اضافي در مغز او افزايش يافته است يا نه. او ممکن است به لوله هاي خاصي به نام شانت نياز داشته باشد. اين لوله ها توسط جراحي مغزي در مغز او قرار داده ميشوند. شانت مايع افزايش يافته در مغز را از مغز به سمت پايين شناور مي سازد. اغلب اوقات شانت پس از اينکه جايگذاري شد فرد شروع به بهبود خواهد کرد. متاسفانه بعضي اوقات شانت ها ممکن است انسداد پيدا کنند و يا اينکه عفوني شوند. در اين صورت فرد دوباره بدتر خواهد شد و شانت نياز به جايگزيني خواهد داشت.

 

 قرفري و تورم (همچنين اختلال عملکرد سيستم اتونوم ناميده مي شود)

 

بعضي اوقات صدمه راهي را که مغزي براي بدن را کنترل مي کند را درگير مي کند. مثلاً فرد ممکن است فرد عليرغم مريض نبودن تب داشته باشد يا اينکه آشفته و مضطرب باشد و يا تورم و قرفري زيادي داشته باشد تنها پزشک مي تواند درمان مفيد در مورد اين مشکل را بيان کند.