کمک به دانش آموزان آسیب دیده مغزی

متاسفانه هنوز در بسیاری از جوامع مدارس از پذیرفتن دانش آموزان ناتوان سر باز می زنند. این گونه مراکز ممکن است محدودیت داشته و یا فرض کنند که این گونه دانش آموزان هیچ سودی از آموزش عادی همانند سایر دانش آموزان عاید شان نمیشود.

سازمان بهداشت جهانی (WHO) قویاً طرفدار آموزش همه کودکان سن مدرسه میباشد. یک وظیفه مهم کارمندان توانبخشی سطح متوسط کمک به اعضا اجتماع برای درک اهمیت آموزش کودکانی است که ناتوان هستند و برای کمک به این کودکان و اینکه فرصت تحصیل داشته باشند از هیچ کمکی دریغ نمی کنند. دانش آموزانی که اسیب مغزی دیده اند برای تقویت توانایی شان و جبران محدودیت های فیزیکی و روحی نیازمند کمک میباشند. دستور العمل های زیر مختص معلمین جهت آماده سازی شان برای تدریس به دانش آموزان آسیب مغزی تنظیم و نوشته شده است.

 آماده سازی دانش آموزان که دچار صدمه مغزی شده اند.

قوانین سخت و محکمی برای دانش آموزان که بعد از اسیب جدی به مدرس بر میگردند وجود ندارد. دانش آموز زمانی آماده رفتن به مدرسه میشود که نیازهای پزشکی و مشکلات شناختی وی تا حدودی در مدرسه قابل کنترل باشد.

معلم باید به تمام نیازمندی های بیمار آگاه باشد. ممکن است خانواده بیمار اطلاعات کاملی به معلم وی بدهند اما دادن اطلاعات توسط پزشک بیمار نیز لازم میباشد، مخصوصاً اطلاعات مربوط به دارو یا درمان های دیگر.

چه نوع داروهایی نیاز است؟ دانش آموز چه موقع باید داروهایش را بخورد؟ بیمار برای خوردن دارو به چه کمکی نیاز دارد؟ آیا معلم باید تمام اثرات مربوط به دارو را بداند؟

یک برنامه مناسب باید برای برنامه ریزی داروها وجود داشته باشد. خانواده نیز باید کمک کرده و مسئولیت هایی را در قبال دارو پذیرا باشند.

حملات تشنج

آیا بیمار دچار حمله میشود؟ وقتی بیمار دچار حمله میشود چه اتفاقی می افتد؟ معلم و دیگران در این مواقع چه کمکی میتوانند بکنند؟ معلم و دیگران باید برای چنین مواقعی آموزش ببینند. همکلاسان وی نیز باید اطلاعاتی داشته باشند و در چنین مواقعی دچار ترس نشده و بتوانند کمک کنند.

نواقص فیزیکی

آیا دانش آموز در راه رفتن، حفظ تعادل و رفتن به دستشویی مشکل دارد؟ او برای هر کدام از این اعمال نیاز به کمک دارد؟ آیا دانش آموز در دیدن و شنیدن مشکل دارد؟ آیا او به ویلچر و تجهیزات دیگر نیاز دارد؟ آیا او در طول روز به استراحت نیاز دارد؟

معلم باید کاملاً بداند که چه کمک هایی به بیمار بدهد؟ سپس با هماهنگی خانواده بیمار باید برای کمک به او برنامه ریزی کنند. منطقی نیست که از معلم انتظار داشته باشیم بتواند همه نیازهای بیمار را برآورده کند و ممکن است نیاز باشد یک نفر از اعضای خانواده یا یک نفر دیگر داوطلبانه در آنجا حضور داشته تا این مسائل مزاحمتی برای دیگر همکلاسی ها ایجاد نکند.

مسائل ارتباطی

آیا بیمار در بیان (صحبت کردن) و یا درک مطالب دیگران مشکل دارد؟ آیا خانواده بیمار در خانه با او صحبت میکنند؟ دانش آموز باید قادر به بیان و فهماندن نیازهای اولیه اش باشد و بتواند به همکلاسی هایش به طریقی پاسخ دهد. (لازم نیست که حتماً از طریق صحبت کردن باشد).

حافظه، توجه و تمرکز

آیا او در به یاد آوردن اطلاعات جدید مشکل دارد؟ آیا میتواند اطلاعاتی را که دیروز فرا گرفته به یاد بیاورد؟ آیا بیمار میتواند به دستور العمل ها توجه کند؟ آیا میتواند بر روی کارها تمرکز کند؟ یا به سادگی گیج و پریشان میشود؟

دانش آموز باید بتواند از دستور العمل های ساده پیروی کند. اگر او نتواند وظایف و کارها را به خاطر بیاورد، سیستمی نیاز است تا او بتواند اطلاعات را نگهدارد. دانش آموزی که اسیب مغزی دیده باید حداقل بتواند ۱۰ تا ۱۵ دقیقه به کاری توجه کند. او باید قادر به تحمل سر و صدا و جنب و جوش هم کلاسی هایش باشد.

رفتار بیمار

ایا دانش اموز بعد از صدمه مشکلات رفتاری پیدا کرده؟ آیا در کنترل خشمش مشکل دارد؟ آیا تا به حال به کسی حمله کرده یا سعی کرده به کسی آسیب برساند؟ آیا حرف های رکیک به زبان می آورد؟ وقتی که او در خانه مشکلات رفتاری دارد خانواده بیمار چه عکس العملی نشان میدهند؟

آیا او بدون اینکه آشفته و عصبانی شود قادر به کارهای گروهی یا با دو سه نفر از همکلاسی هایش میباشد؟

ممکن است یک نفر از اعضای خانواده یا یک همراه لازم باشد به دانش آموز کمک کند تا به علت اشوب و مشکلات رفتاری از گروه همکلاسی ها حذف شود.

اطلاعات جمع آوری شده از طریق این سوالات به درک معلم از راه های اصلی که صدمه مغزی در توانایی دانش آموز در یادگیری و شرکت در فعالیت های کلاس اثر میگذارد، کمک کند.

معلم از این اطلاعات برای بهبود برنامه های آموزشی و تعیین کمک هایی که مورد نیاز است استفاده میکند. ممکن است از همراه و یا خانواده بیمار بخواهد که در طول روز به او در مدرسه کمک کنند، مخصوصاً اگر نیاز به مراقبت های فیزیکی داشته و یا ناهنجاری های رفتاری داشته باشد.

 پیشنهاداتی برای دانش آموز صدمه دیده مغزی در یادگیری و انجام کارها

صداهای اتاق را کم کنید و اجازه دهید دانش آموز از گوشی برای کاهش اضطراب خود استفاده کند. ممکن است لازم باشد دانش آموز هنگام انجام دادن کاری، جدا از بقیه هم کلاسی هایش بنشیند. توانایی توجه او را با نشستن جلوی کلاس به دور از در و پنجره افزایش دهید. قبل از اینکه چیزی را برایش توضیح دهید از او بخواهید که گوش کند. سپس از او بخواهید دستور العمل توضیحی را به زبان خودش برایتان بازگو کند تا شما مطمئن شوید که او فهمیده است.

به دانش آموز یاد دهید که مرتباً از خودش سوالاتی از این قبیل بپرسد:

آیا من توجه میکنم؟ معلم من چه دارد می گوید؟

راه های مختلف یاد آوری را برای ادامه این کار تمرین کنید.

معمولاً دانش آموزان صدمه دیده مغزی نیاز دارند که کسی کارهایشان را به آنها یاد آوری کند. بعضی از آنها لازم دارند که دستور العمل ها مرتباً برایشان تکرار شود. بعضی ها ممکن است فقط به کلمات یادآوری نیازمند باشند. بعضی از آنها هم ممکن است به دستور العمل ها با حرکات ساده پاسخ دهند. حد معمول توجه را به دانش آموز بیمار یاد دهید. کارها را به مراحل ساده و کوچک تقسیم کنید تا بیمار بتواند انجام دهد. دانش آموز را برای انجام کارهایش تشویق کنید.

مشکلات یادگیری و حافظه

به دانش آموز یاد دهید برای کارهایش یادداشت بردارد.

اطلاعات و موارد آموزشی را برایش تکرار کنید.

وظایف او را به چند بخش اصلی تقسیم کنید. معلم باید هر روز مطالب روز قبل را برایش مرور کند.

بعد از مرور میتواند درس جدید را شروع کند.

به دانش آموز یاد دهید موارد را طبقه بندی و دسته بندی کند چنانکه یافتن آنها هر روز برایش ساده باشد. مثلاً می توانید به او یاد دهید که هر موضوع آموزشی را به طور جداگانه در یک کاغذ یا یادداشت جدا بنویسد.

مطالب را با شکل و مدل ترکیب کرده و آموزش دهید. (شکل ۸۲)

مشکلات فکری و تجزیه و تحلیل

اجازه دهید که دانش آموز در زمان اضافه به چیزهائیکه یاد گرفته بیاندیشد و تکالیف درسی اش را تکمیل کند.

به دانش آموز یاد دهید که از کارهایش فهرست تهیه کند طوری که بتواند به راحتی از آن پیروی کند.

به دانش آموز یاد دهید از تکالیف درسی اش لیست تهیه کند و هر کاری که انجام داد تیک بزند.

به دانش آموز یاد دهید که از یادداشت، تقویم و جدول برنامه ریزی استفاده کند.

به او یاد دهید که مشکلات زندگی اش را یافته و راه حلی برای آنها پیدا کند.

او را راهنمایی کنید که خود را در حل مشکلات درگیر کند.

۱- شناخت مشکلات.

۲- لیست کردن اطلاعات مهم درباره مشکل.

۳- مشخص کردن راه حل های ممکن و انتخاب بهترین راه حل

۴- ساخت یک برنامه برای حل مشکل.

دانش آموز را برای انجام وظایف تشویق کنید. (تصویر بدون شماره)

 مرور و تغییر برنامه آموزشی

دانش آموز صدمه دیده احتمالاً توانایی هایش تغییر میکند و همچنین در نیاز به داشتن همراه نیز سعی میکند بر این مسئله فائق آید. همانطور که دانش آموز تغییر میکند برنامه های آموزشی اش نیز تغییر میکنند. لازم است که معلم با خانواده دانش آموز مرتباً دیدار داشته باشد تا برنامه های وی را بررسی کنند. گاهی اوقات لازم است که دانش آموز هم در این جلسات شرکت کند. در این جلسات معلم و خانواده می فهمند که دانش آموز به کمک بیشتر یا به یک نوع کمک دیگر نیاز دارد. یا ممکن است دانش آموز برای آموزش سطح بالاتری آماده باشد.

همانطور که برنامه آموزشی دانش آموز توسعه می یابد، سوال های مهمی هم مطرح خواهد شد که چطور این دانش آموز به بهترین نحو برای دوران بلوغش آماده خواهد شد طوری که بتواند یک عضو فعال این اجتماع شود؟

راهنمایی های بیشتر برای معلم، خانواده و سایر اعضا

دستور العمل WHO، آموزش در اجتماع برای افراد معلول، « راهنمای معلمین مدرسه» اطلاعاتی درباره چگونگی تدریس به بچه هایی که با معلولیت به دنیا آمده اند یا اینکه در سال های اول عمرشان ناتوانی هائی دارند، تهیه و جمع آوری میکند.

بسته آموزشی ۲۷، برای اعضا خانواده این بچه ها، اطلاعات و راهنمایی هایی برای خانواده در بر دارد.

سوال خود را مطرح کنید :


پاسخی بگذارید