پیشگیری از بیماری صرع

تعریف صرع

متخصص مغز و اعصاب: حملات مداوم تشنج، صرع نامیده می‌شود. صرع (Epilepsy) (به یونانی دچار حمله شدن) ، یک بیماری عصبی است که بوسیله حملات تکرار شونده ناشی از نارسایی حرکتی ، حسی یا روانی با یا بدون بیهوشی یا حرکات تشنج‌آور مشخص می‌شود. واژه صرع به یک گروه از نشانه‌ها با علل فراوان باز می‌گردد تا اینکه به یک بیماری خاص اطلاق شود. در طی یک حمله صرع امواج مغزی، مختل و نامنظم می‌شوند. در نتیجه اختلال هوشیاری و گاه حرکات کنترل نشده رخ می‌دهد. یک تشنج واحد و منفرد علامت ابتلاء به صرع نیست.

صرع چیست؟

از زمان بوجود آمدن انسان بر روی کره زمین صرع نیز وجود داشته است. امروزه انواع گوناگونی از صرع شناخته شده است. صرع یک بیماری نیست بلکه فقط نشانه‌ایست که می‌گوید قسمتی از مغز کار خود را همیشه بخوبی انجام نمی‌دهد. وقتی مغز بطور طبیعی کار کند یک سری امواج الکتریکی از خود ایجاد می‌نماید که این امواج مانند الکتریسته در مسیر اعصاب مغزی عبور می‌کند. « اپی‌لپسی » یا صرع حالتی است که یکسری از این تشنجها و طوفانهای الکتریکی در مغز بطور مرتب و با فاصله زمانی خودبخود ایجاد شده و خاموش شوند. که این جرقه الکتریکی و طوفان الکتریکی بسته به محل خود در مغز علائم و نوع تشنج و صرع را تعیین می‌نماید. یکبار تشنج هیچگاه صرع نیست بلکه دو تا سه بار تشنج می‌باید رخ دهد تا پزشک تشخیص صرع را مطرح نماید.

چه عواملی باعث صرع می شود؟

ممکن است علت صرع وجود یک اختلال ساختمانی در مغز است اما در اغلب موارد هیچ علت خاصی یافت نمی‌شود. در برخی از کودکان مبتلا، حملات تشنجی به دنبال یک محرک حسی مثل نورهای درخشان و شدید بروز می‌کنند و در برخی دیگر هیچ عامل شروع کننده‌ای وجود ندارد. در صرع نشاندار حملات ناگهانی را می‌توان در یکی از چندین علت شناخته شده جستجو کرد که شامل تومورهای مغزی ، بیماریهایی که بر رگهای خونی مرکزی اثر می‌گذارند و انواع سموم می‌باشد. به غیر از صرع علل متعدد دیگری نیز برای تشنج وجود دارد که یکی از آنها تب بالاست (تشنج ناشی از تب).

انواع مختلف صرع

انواع مختلفی از تشنجهای صرعی تاکنون شناخته و تعریف شده است. در بچه‌ها تشنجهای تونیک – کلونیک شایعتر است، بیشتر از سه چهارم کودکان مبتلا به صرع ، از این نوع تشنج رنج می‌برند، صرع کوچک یا ابسانس دومین نوع شایع صرع ( epilepsy) در کودکان است. صرع موضعی یا صرع حرکتی و صرع نسبی یا پارشیال خوش‌خیم از دیگر انواع صرع هستند.

صرع بزرگ یا تشنج تونیک – کلونیک

شایعترین نوع صرع ، صرع اصلی (Grand mal) است. آن هنگامی رخ می‌دهد که مناطق حرکتی مغز دچار عارضه شده است و اسپاسمهای شدید و بی‌هوشی را دربردارد. در اغلب موارد صرع اصلی ، قبل از آغاز حمله و غش به بیمار یک حالت درونی دست می‌دهد که این اخطار خوانده می‌شود. این حالت در لاتین Aura نامیده می‌شود و می‌تواند به صورت روانی یا جسمی باشد. مثل شنیدن صدایی (جسمی) و یا احساس خوشبختی یا بدبختی (روانی). بیمار ممکن است بوی مشخصی را حس کند و یا گمان کند که نور درخشنده‌ای می‌تابد. بعد از چند لحظه بیمار بی‌هوش می‌افتد که این مرحله کوتاه، تونیک است که تمام ماهیچه‌ها متشنج و منقبض می‌شوند، تنفس بیمار قطع می‌شود و رنگش نیز ممکن است کبود شود. مرحله بعدی کلونیک است که اندامها تکانهای مختصری می‌خورند. در خلال این مدت بیمار ممکن است زبانش را گاز بگیرد.

مراحل علائم تشنج تونیک – کلونیک

تحریک پذیری یا رفتارهای غیرعادی به مدت چند دقیقه پیش از بروز تشنج (Aura).

اسپاسم و انقباض عضلات که ۳۰ ثانیه طول می‌کشد و کودک در طی آن بیهوش شده و به زمین می‌افتد و تنفس نامنظم می‌شود.

حرکات پرشی اندامها یا صورت که می‌تواند از ۲۰ ثانیه تا چند ساعت طول بکشد. در این مرحله ممکن است کودک زبانش را گاز بگیرد و کنترل مثانه یا روده را از دست بدهد.

س از آنکه تشنج متوقف شد، ممکن است کودک تا چند دقیقه و به ندرت تا ده دقیقه بیهوش باقی بماند.

بعد از بازگشت هوشیاری کودک معمولاً گیج است و سردرد دارد و ممکن است به خواب رود.

صرع کوچک یا تشنج ابسانس

صرع کوچک (Petit mal) ، که در آن مناطق حسی دستگاه عصبی مرکزی دچار آسیب می‌شود. در بین بچه‌ها شایع است که معمولا تشنج آنی است و یک لحظه به طول می‌انجامد. کودک بازی را متوقف کرده و ساکت می‌ایستد در حالی که یک حالت سستی و بی‌حالی در صورتش دیده می‌شود. پس صرع کوچک عبارتست از زایل شدن شعور برای مدتی کوتاه ، بدون اینکه در بیمار تشنج یا زمین خوردگی و یا Aura دیده شود. این نوع صرع یکی از شایعترین صرع‌ها نزد کودکان و دانش آموزان است . رنگ پریده ، چشمانش به یک نقطه خیره شده و از اطراف خود بی‌خبر است. مدت آن حتی امکان دارد بسیار کوتاه بوده و قابل رویت نباشد. شروع آن از سه تا سیزده سالگی است که اگر درمان اصولی شود برای همیشه از بین می‌رود و در غیر اینصورت در سنین بالاتر به صرع بزرگ تبدیل خواهد شد.

از علل این نوع صرع ، تومورها ، حوادث ، تصادف ، ضربه‌های مغزی و … را می‌توان بیان کرد. از نشانه های بارز صرع کوچک که می‌توان در کلاس درس مشاهده کرد، نحوه نوشتن املا دانش‌آموزان است که ممکن است در حین حمله ، دو یا سه خط از املا را جا بیندازند. پس از حمله علاوه بر رنگ پریدگی ، سستی و بی حالی ، احساس خواب به کودک دست خواهد داد.

پس در طی این نوع حمله تشنجی ، کودک برای ۱۰ تا ۱۵ ثانیه هوشیاری خود را از دست می‌دهد و به فضا خیره می‌شود و فعالیتهای معمول وی متوقف می‌شود اما به زمین نمی‌افتد. و پس از بازگشت هوشیاری ، کودک چیزی از حمله خود به یاد نمی‌آورد.

صرع موضعی چیست؟

هوشیاری بیمار در این نوع صرع مختل نمی‌شود و تظاهرات صرعی به صورت حرکتی ظاهر می‌شود. ابتد از یک نقطه شروع شده و به تدریج سایر قسمتهای بدن را فرا می‌گیرد. به این نوع صرع ، صرع جانسونی نیز می‌گویند. البته نوع دیگر صرع موضعی حرکتی بدون انتشار است که تشنج فقط در یک عضو ظاهر شده و در همان جا باقی می‌ماند. مدت حمله حدود یک تا دو دقیقه است ولی ممکن است در بعضی از افراد مدتها طول بکشد.

صرع نسبی

فرمی از اپی‌لپسی است که کمتر شایع است ، صرع نسبی یا پارشیال خوش‌خیم که سبب حرکات پرشی در یک سمت از صورت یا یک اندام می‌شود. همچنین هوشیاری نیز ممکن است مختل شود. در اغلب موارد کودک مبتلا به یک نوع صرع است ، با این حال برخی کودکان مبتلا به انواع پیچیده‌تر اپی‌لپسی هستند که ترکیبی از دو یا چند نوع مختلف است.

اقدامات لازم برای فردی که تشنج کرده است:

اگر کودک دچار یک تشنج تونیک – کلونیک شده او را به یک سمت بخوابانید و سرش را همسطح یا پایینتر از بدنش قرار دهید.
بر طبق اصول کمکهای اولیه باید جسم سختی را بین دندانهای بیمار قرار داده تا از گاز گرفتن زبانش جلوگیری کنید و او را به پشت خواباند و مطمئن شد که بطور معمولی نفس می‌کشد. هرگز چیزی را با فشار میان دندانهایش قرار ندهید. در بیشتر مواقع تشنجات بعد از یک دقیقه متوقف می‌شوند و بعد از آن یک دوره خواب و استراحت است ولی اگر تشنجات بیشتر از چند دقیقه به طول انجامد حتما باید بیمار را به بیمارستان رساند. همچنین اگر کودک تاکنون یک تشنج تونیک – کلونیک نداشته و نخستین باری است که به این نوع حمله دچار می‌شود، به سرعت کودک را به نزدیکترین بیمارستان برسانید.

در مورد سایر انواع تشنج کودک را در یک محل آرام نشانده و صبر کنید تا تشنج کاملاً برطرف شود و کودک هوشیار شود. سپس به آرامی با او صحبت کنید و به او آرامش خاطر بدهید. از زدن یا تکان دادن کودک برای متوقف کردن تشنج خودداری کنید.

اقدمات پزشک برای بیمار دارای صرع

۱- پزشک متخصص مغز و اعصاب در وهله اول از شما سؤالاتی در مورد رفتارها و علائم کودک (قبل، در طی و بعد از حمله تشنج) می‌پرسد. برای مشخص کردن عوامل محرک احتمالی، ممکن است از شما خواسته شود تا دقیقاً نوع فعالیت کودک را هنگام بروز حمله مشخص کنید.

۲- یک نوار مغزی الکتروآنسفالوگرافی EEG از کودک گرفته می‌شود تا به تشخیص نوع صرع کمک کند. در مواردی که تشخیص صرع از هیستری (تمارض) امکانپذیر نباشد از الکتروانسفالوگرافی استفاده می‌شود.
۳- انجام MRI مغزی ممکن است برای تشخیص ناهنجاریهای ساختمانی مغز لازم باشد.

۴- انجام آزمایش خون برای تشخیص اختلالات الکترولیتی به عنوان علت تشنج ضروری است.

درمان و کنترل صرع

امروزه کنترل بیشتر انواع صرعها میسر است با استفاده از داروهای مناسب بطور روزمره می‌توان از بروز حمله جلوگیری کرد. کودکان مبتلا به صرع ، نیاز به مصرف منظم داروی ضد تشنج دارند. این داروها معمولاً به مدت دو تا چهار سال بعد از آخرین حمله تشنج ادامه می‌یابند و سپس می‌توان به تدریج ظرف چند ماه آنها را قطع کرد. اگر حملات صرع با دارو کنترل نشوند و همچنین MRI یک ضایعه مغزی را نشان دهد، ممکن است جراحی (خیلی به ندرت) مورد بررسی قرار بگیرد.

علائم و نشانه های صرع

پیش آگهی صرع بسته به نوع آن متفاوت است. بیشتر از سه چهارم کودکان مبتلا به صرع “تونیک – کلونیک” که به مدت دو سال حمله‌ای نداشته‌اند، عود نخواهند داشت. اغلب کودکان مبتلا به صرع نسبی خوش‌خیم، خود به خود خوب می‌شوند و بعد از بلوغ احتیاج به مصرف دارو ندارند. پیش آگهی صرع کوچک (ابسانس) مبهم و نامعلوم است. اغلب کودکان، حتی کودکانی که مشکلشان حل نشده، هیچ ناتوانی و معلولیتی از نظر ذهنی پیدا نمی‌کنند و می‌توانند به مدارس معمولی بروند و در اغلب فعالیتهای ورزشی شرکت کنند.

راه پیشگیری از صرع

اکثر علل صرع قابل پیشگیری هستند. شش گام اساسی برای پیشگیری از ابتلا به صرع که سازمان جهانی بهداشت بیان کرده است عبارتند از: مراقبتهای پیش از تولد ، زایمان بی خطر ، کنترل تب در کودکان ، کاهش ضربه مغزی ، کنترل بیماریهای عفونی و انگلی و مشاوره ژنتیک.

تغییرات روانی صرع

تغییرات روانی صرع دو نوع است یکی زودگذر و دیگری ثابت که تغییرات شخصیتی صرعی نامگذاری می‌شود.

حالت زودگذر صرع

یک حالت استثنایی است که بتواند بعد از یک حمله در وی ظاهر شود و چند هفته طول می‌کشد. اثرات مهمش تیرگی سطح هوشیاری است به طوری که گاهی اوقات بیمار نمی‌تواند کارهای روزانه انجام دهد.

حالت ثابت صرع

از تغییرات این دسته خلق و احساس ناپایدار ، چسبندگی ، کینه توزی ، فکر نامعلوم و مجهول ، علاقه به جزییات و فراموش کردن کلیات و حالت کندی روانی را می‌توان نام برد.

بیش از ۴۰-۳۰% صرع کودکان اساس ژنتیک دارد و در این بیماران تعدیل ژنی شاید هرگز عملی نباشد (بخصوص به لحاظ اخلاقی) بعید است که بسیاری از این صرع ها قابل پیشگیری باشند. یک دهه است که در ژنتیک صرع کارهای زیادی انجام می شود و امیدواریم که در آینده پیشرفتهای قابل ملاحظه ای بدست آید .همانطور که می دانید صرع مشکل شایع و تظاهر ناراحت کننده در بسیاری از بیماریهای ژنتیک و نورودژنراتیو مانند نورونال سروئید لیپوفوشینوز است و تعدیل ژنی و یا درمان در این زمینه می تواند کمک کننده باشد هر چند که هنوز نتایج کامل و رضایت بخشی حاصل نشده است. با این همه بعضی موارد پیشگیری صرع و عواقب آن هم مفید و هم انجام شدنی است بخصوص در کشورهای در حال توسعه. کاهش انسیدانس حاملگی پر خطر – مثل Teenage –  بهبود مراقبت زنان حامله با خطر بالا- جلوگیری از زایمان نوزادان با وزن تولد بسیار پایین – بهبود در درمانهای محافظتی مغز جهت جلوگیری یا کاهش صدمات ثانوی مغز بدنبال صدمات اولیه در نوزاد – تسریع در تشخیص و درمان مناسب آنسفالیت، مننژیت و آبسه مغز شیر خواران و کودکان – بهبود واکسیناسیون کودکان جهت کاهش آنسفالوپاتی های حاد و نیز عوارض تآخیری همراه با بیماریهای مختلف (از جمله اوریون، آنسفالیت سرخک و SSPE (Sabacute Sclerosing Pan Encephalitis)  – بهبود ایمنی جاده ها  و ترافیک جهت کاهش انسیدانس ترومای جمجمه و بالطبع صرع بعد از ضربه – بهبود احیای کودکان با صدمات حاد اکتسابی مغز بدنبال ضربه یا بدون ضربه و جلوگیری از صدمه ثانویه مغـز – تشخیص صحیح و پیگیری مجدانه برخی آنسفالوپاتی های صرعی مهم (مثل سندرم west و سندرم لاندوکلفنر وابستگی به پیریدوکسین و صرع های پایدار non convulsive که اگر بدون تشخیص بمانند ممکن است باعث اختلال شناختی غیر قبل برگشت می شوند – پرهیز از مصرف داروهای نامناسب ضد تشنج و بخصوص داروهایی که تشنجات را تشدید می کند – پرهیز از استفاده درمانهای چند دارویی و در مقادیر بالا که ممکن است بر تمرکز و حافظه کوتاه مدت تاخیر بگذارد وحتی باعث افت تحصیلی نیز شود – درمان جراحی صرع هر چند زودتر انجام شود بخصوص در کودکانی که از نظر طبی مقاوم هستند و از صرع لوپ تمپورال رنج می برند می تواند اختلالات غیر قابل برگشت شناختی و ورانی جلوگیری نمود .- بهبود روشهای جراحی اعصاب و مراقبت از کودکان قبل، هنگام و بعد از عمل- تفهیم بیشتر کودک و خانواده در مو رد صرع و جلوگیری از عوارض روانی در خانواده و اطرافیان – بهبود آگاهی و علم و دانسته های صرع در پرسنل بهداشتی و آموزش عموم مردم جهت کاهش مشکلات آنان و در نهایت به بود در کیفیت زندگی

صرع بیماری مزمنی است که موجب تشنج‌های مکرر و غیرقابل‌ تشخیص می‌شود. تشنج، حمله و بروز ناگهانی فعالیت‌های الکتریکی در مغز است. تشنج‌ها به ۲ صورت گسترده و بخشی ظاهر می‌شوند. در تشنج گسترده تمام قسمت‌های مغز و در تشنج بخشی تنها بخشی از مغز تحت‌ تأثیر قرار می‌گیرد.

راههای پیشگیری بیماری صرع

 

تشنج‌های ضعیف به‌سختی قابل شناسایی‌اند، تنها چند ثانیه به طول می‌انجامند و در این مدت بسیار کوتاه هشیاری از دست می‌رود؛ اما تشنج‌های قوی‌تر همراه با اسپاسم و انقباض عضلانی غیرقابل‌ کنترل و شدیدتری است که از چند ثانیه تا چندین دقیقه طول می‌کشد. افراد مبتلا به صرع در هنگام وقوع حمله‌های تشنجی ممکن است هشیاری خود را از دست بدهند یا دچار گیجی شوند و پس از پایان‌یافتن تشنج شاید حتی یادشان نیاید که چه اتفاقی برایشان افتاده است. در ادامه به شرح بیماری صرع و دلایل و درمان آن پرداخته‌ایم.

همان‌طور که عنوان شد صرع نوعی بیماری توأم با تشنج است. تشنج نیز دلایل متعددی دارد که برخی از علت‌های آن از این قرار است:

صرع نوعی بیماری عصبی رایج است که در دنیا بیش از ۶۵ میلیون نفر را اسیر خود ساخته است. احتمال ابتلا به صرع در همه‌ی افراد وجود دارد اما این مشکل بیشتر در کودکان (۳ تا ۶سال) و افراد مسن بالای ۵۵ سال دیده می‌شود و به‌طور نامحسوسی در مردان بیشتر از زنان به وقوع می‌پیوندد. درمان مشخصی برای این بیماری وجود ندارد اما به کمک دارو و سایر راهکارها می‌توان آن را کنترل کرد.

تشنج اصلی‌ترین نشانه‌ی بیماری صرع است اما در افراد مختلف و بنابه شدت آن می‌توان نشانه‌های متفاوتی برای این بیماری در نظر گرفت.

تشنج بخشی ساده با بیهوشی همراه نیست و علائم زیر در آن مشاهده می‌شود:

این نوع تشنج با ازدست‌دادن هشیاری همراه است و نشانه‌های آن از این قرار است:

این نوع تشنج تمام مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در ۶ مدل قابل وقوع است:

بعد از وقوع تشنج، فرد آنچه را رخ داده به یاد نخواهد آورد و تا چند ساعت کمی احساس ناراحتی و بیماری خواهد داشت.

برخی افراد قادرند موارد و موقعیت‌هایی را که موجب تحریک تشنج می‌شود، شناسایی کنند. بعضی از عوامل رایجی که موجب تحریک تشنج می‌شود عبارتند از:

تشخیص محرک‌ها همیشه کار ساده‌ای نیست. معمولا یک عامل به‌تنهایی نمی‌تواند محرک تشنج باشد و اغلب مجموعه‌ای از عوامل موجب تشنج می‌شوند. یکی از روش‌های خوب برای تشخیص دلایل تشنج و افزایش قدرت پیش‌بینی آن، یادداشت موارد زیر پس از وقوع هر تشنج است. با این کار روند وقوع تشنج تا حدی قابل بررسی و پیش‌بینی خواهد شد:

موارد بالا را برای تعیین میزان اثربخشی داروها نیز می‌توان بررسی کرد. درباره‌ی احوال فرد، قبل و بعد از تشنج نیز باید یادداشت‌برداری کرد. پس از شناسایی این موارد درباره‌ی آنها با پزشک معالج صحبت کنید. پزشک با درنظرگرفتن این یادداشت‌ها برای‌تان دارو تجویز می‌کند یا درمان‌های دیگری در نظر می‌گیرد.

احتمالا بیش از ۵۰۰ ژن در وقوع صرع نقش دارند. اگر آستانه‌ تشنج بنابه دلایل ژنتیکی در فردی پایین باشد، دربرابر محرک‌های تشنج آسیب‌پذیرتر خواهد بود و اگر آستانه‌ تشنج در فردی بالا باشد، به احتمال کمتری دچار تشنج می‌شود.

صرع گاهی‌اوقات به‌شکل ارثی در خانواده‌ها وجود دارد، اما هم‌چنان امکان ابتلا به صرع تحت عوامل ارثی بسیار اندک قلمداد می‌شود. گرچه وراثت در ابتلا به صرع تأثیر دارد اما بسیاری از فرزندانی که والدین‌شان به این بیماری دچار هستند، هیچ‌گاه به صرع مبتلا نمی‌شوند. به‌طورکلی تا سن ۲۰ سالگی احتمال ابتلا به این بیماری برای هر فرد یک‌ درصد است. اگر والدین شخصی به بیماری صرع ارثی دچار باشند احتمال ابتلای آن شخص به صرع ۲ تا ۵ درصد خواهد بود.

اگر والدین بنابه دلایلی مانند سکته یا ضربه به سر دچار صرع شده باشند، احتمال ابتلای فرزندان به این مشکل افزایش پیدا نخواهد کرد. توبروز اسکلروسیز و نوروفیبروماتوز ازجمله بیماری‌های ژنتیکی‌ای هستند که ممکن است باعث تشنج شوند. صرع باعث نازایی نمی‌شود اما داروهایی که درحین بارداری برای کنترل صرع مصرف می‌شوند روی جنین اثر می‌گذارند. قبل از بارداری یا به‌محض اطلاع از بارداری باید درباره‌ی مصرف داروها با پزشک صحبت کنید. لازم نیست خودسرانه مصرف داروها را قطع کنید. اگر به صرع مبتلا هستید و در آستانه‌ی تشکیل خانواده قرار دارید، بهتر است با مشاور ژنتیک در طی جلسه‌ای گفت‌وگو و آگاهی‌های لازم را کسب کنید.

علت مشخصی برای وقوع این بیماری وجود ندارد اما دلایل متعددی می‌توانند موجب تشنج شوند ازجمله:

وراثت در بعضی از انواع صرع نقش دارد. در عموم افراد، احتمال ابتلا به صرع در سنین زیر ۲۰ سال تنها یک درصد است. اگر یکی از والدین به صرع وابسته به ژنتیک مبتلا باشد خطر ابتلای فرزند آنها به ۲ تا ۵ درصد افزایش می‌یابد. عوامل ژنتیکی افراد را مستعد اثرپذیری بیشتر از عوامل محیطیِ تشنج می‌کند. تشنج ممکن است در هر سنی رخ بدهد هرچند تجربه نشان داده است که این مشکل بیشتر در سنین کودکی و سنین بالای ۶۰ سال رخ می‌دهد.

اگر مشکوک هستید که دچار تشنج شده‌اید سریعا به پزشک مراجعه کنید. تشنج ممکن است نشانه‌ی یک مشکل پزشکی جدی باشد. سابقه‌ی پزشکی‌ و علائم‌ شما، پزشک را به انجام آزمایش‌های مناسب راهنمایی می‌کند. معمولا آزمایش‌هایی در حوزه‌ی اعصاب برای تعیین توانایی حرکتی و عملکرد روانی انجام می‌شود.

برای تشخیص قطعی بیماری صرع باید عوامل دیگری را که موجب تشنج می‌شوند نیز به‌خوبی بررسی کرد. به این منظور پزشکان قبل از تشخیص صرع، آزمایش‌هایی برای بررسی دقیق خون مانند شمارش کامل خون (هوموگرام) و مطالعه‌ی شیمی‌ خون نیز صورت می‌دهند. خون برای شناسایی موارد زیر آزمایش می‌شود:

آزمایش الکتروانسفالوگرام (EEG) یکی از متدوال‌ترین آزمایش‌ها برای تشخیص صرع است که خوشبختانه درد و فشاری به همراه ندارد. ابتدا دو الکترود به جمجمه متصل می‌شود و از فرد درخواست می‌شود تا عملیات خاصی را انجام بدهد. گاهی‌اوقات نیز این آزمایش در هنگام خواب انجام می‌شود و طی آن عملکرد مغزی فرد ثبت می‌شود. چه فرد تشنج داشته باشد یا نداشته باشد، تغییرات در الگوهای امواج مغزی طبیعی در صرع رایج است.

سایر آزمایش‌های تصویربرداری از مغز برای تعیین دلایل وقوع تشنج و مشکلات مغزی شامل موارد زیر است:

اگر تشنج به دلایل آشکار و غیرقابل نقض رخ بدهد، معمولا بیماری صرع تشخیص داده می‌شود.

بیشتر افراد مبتلا قادرند این بیماری را مدیریت کنند. روند مدیریت و درمان صرع تا حد زیادی به سلامت عمومی فرد، شیوه‌ی پاسخ‌گویی او به درمان و شدت علائم بستگی دارد. برخی گزینه‌های پیش‌رو برای درمان از قرار زیر است:

تحقیقات مختلف برای درمان صرع هم‌چنان در جریان است. یکی از درمان‌هایی که در آینده مورد استفاده قرار خواهد گرفت، تحریم مغزی است. در این مطالعات قصد بر این است که الکترودی درون مغز و نیز ژنراتوری درون سینه کار گذاشته شود. این ژنراتور امواجی به سمت مغز می‌فرستد که از تعداد تشنج‌ها می‌کاهد. سایر مطالعات بر ساخت دستگاهی مشابه تنظیم‌کننده ضربان قلب متمرکزند. این دستگاه الگوی فعالیت‌های مغزی را بررسی می‌کند و شارژ الکتریکی یا دارویی می‌فرستد تا تشنج متوقف شود. روش‌های کم‌تهاجمی جراحی و پرتوجراحی نیز دردست بررسی و مطالعات بیشتر هستند.

اولین گزینه برای درمان صرع داروهای ضدتشنج است. این داروها فقط به کم‌شدن شدت و تعداد تشنج‌ها کمک می‌کنند و تشنجی را که درحال وقوع است کنترل و متوقف نمی‌کنند. داروها ابتدا از طریق معده جذب می‌شوند و سپس به جریان خون راه پیدا می‌کنند و به مغز می‌رسند. این داروها انتقال‌دهنده‌های عصبی را به‌گونه‌ای تحت تأثیر قرار می‌دهند که فعالیت‌های الکتریکی منجربه تشنج کاهش پیدا می‌کنند.

داروهای ضدتشنج از مجاری هاضمه عبور می‌کنند و از طریق ادرار از بدن خارج می‌شوند. داروهای ضدتشنج موجود در بازار بسیار متنوع هستند. پزشک با توجه به نوع تشنج بیمار، دارویی خاص یا ترکیبی از داروها را تجویز می‌کند. ازجمله داروهای متداول می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

این داروها در شکل‌های مختلفی مانند تزریقی، قرص و شربت وجود دارند و باید ۱ تا ۲ بار در روز مصرف شوند. برای شروع درمان باید از کمترین دُز ممکن شروع کرد تا بدن به ماده دارویی عادت کند. داروها باید طبق تجویز پزشک و براساس دستورالعملی که ارائه می‌شود مصرف شوند. برخی از عوارض جانبی این داروها مطابق زیر است:

در موارد خیلی نادر داروها موجب تورم کبد یا سایر اندام‌ها و بعضا افسردگی می‌شوند. صرع در افراد مختلف به شیوه‌های متفاوتی بروز می‌کند اما معمولا دارودرمانی موجبات بهبود را در بیشتر افراد فراهم می‌کند. در کودکان با قطع تشنج امکان قطع مصرف داروها به‌وجود می‌آید.

اگر دارودرمانی برای کاهش و کنترل تشنج‌ها مؤثر واقع نشود، باید به جراحی اندیشید. متداول‌ترین جراحی برای درمان صرع تکه‌برداری است. در این عمل تکه‌ای از مغز که علت بروز تشنج است (بیشتر اوقات بخشی از لوب گیجگاهی) جراحی و برداشته می‌شود. به این عمل جراحی لوبکتومی موقتی گفته می‌شود. در بعضی موارد این عمل موجب توقف تشنج‌ها می‌شود.

گاهی فرد در حین عمل بیدار نگه داشته می‌شود؛ هشیاری امکان کنترل سایر عملکردهای مغزی نظیر بینایی، شنوایی، تکلم و حرکت را فراهم می‌کند و پزشکان از برداشتن قسمت‌هایی از مغز که با این عملکردها در ارتباط است پرهیز می‌کنند. اگر قسمتی از مغز که باعث ایجاد تشنج است خیلی بزرگ یا حیاتی باشد از روش جراحی دیگری با عنوان «برش‌های چندگانه زیر نرم شامه‌ای» (M.S.T) استفاده می‌شود. در این روش جراح با ایجاد برش‌هایی در مغز، مسیر عصبی را دچار وقفه می‌کند. این عمل باعث توقف گسترش تشنج به سایر بخش‌های مغز می‌شود. پس از جراحی‌های این‌چنینی برخی بیماران می‌توانند مصرف داروها را کاهش بدهند یا حتی دارودرمانی را به‌طور کامل کنار بگذارند.

هر عمل جراحی عوارض خاص خود را دارد ازجمله عوارض و پیامدهای ناشی از بیهوشی، خونریزی و عفونت. گاهی‌اوقات نیز تغییرات شناختی در فرد بروز پیدا می‌کند. قبل از تصمیم‌گیری برای جراحی باید درباره‌ی مزایا و معایب آن به‌خوبی اطلاعات کسب کنید و با پزشک خود مشورت کنید.

رژیم غذایی کتوژنیک معمولا برای کودکانی که به صرع مبتلا هستند، توصیه می‌شود. این رژیم غذایی حاوی چربی زیاد و کربوهیدرات اندک است و بدن را وادار می‌کند برای تولید انرژی به‌جای گلوکز از چربی استفاده کند. به این فرایند کتوسیز (ketosis) گفته می‌شود.

راههای پیشگیری بیماری صرع

 

رژیم کتوژنیک مستلزم ایجاد توازن میان چربی، کربوهیدرات و پروتئین‌هاست. به همین دلیل افرادی که این رژیم را رعایت می‌کنند به‌خصوص کودکان، برای ایجاد توازن و تعادل باید حتما تحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه باشند.

این رژیم برای همه‌ی بیماران نتیجه‌ی یکسانی ندارد؛ برای برخی از انواع تشنج‌ها بهتر عمل می‌کند و اگر به‌درستی رعایت شود در کاهش تعداد تشنج‌ها بسیار مؤثر عمل خواهد کرد. رژیم دیگری که بیشتر برای نوجوانان و بزرگسالان مفید است، «اتکینز تعدیل‌شده» نام دارد.

در این رژیم نیز میزان مصرف چربی زیاد و مقدار مصرف کربوهیدرات تحت کنترل است. دفعات تشنج‌ در نیمی از بزرگسالانی که از رژیم اتکینز استفاده می‌کنند، کاهش می‌یابد و این بهبود تنها طی چند ماه اتفاق می‌افتد. این رژیم‌ها حاوی چربی و مقدار کمی فیبر هستند پس یبوست از عوارض احتمالی آنها خواهد بود. قبل از شروع هر رژیم غذایی با پزشک خود مشورت کنید تا از جذب مواد مغذی لازم و حیاتی برای بدن مطمئن بشوید. در همه‌ی انواع رژیم غذایی عدم مصرف غذاهای فرآوری‌شده مفید خواهد بود.

کودکان مبتلا به صرع بیش از سایر کودکان مشکلات رفتاری و یادگیری دارند، بااین‌حال نمی‌توان ارتباط کاملا مشخصی میان صرع با رفتار و یادگیری عنوان کرد. ۱۵ تا ۳۵ درصد از کودکانی که به مشکلات ذهنی دچارند صرع را نیز تجربه می‌کنند. شاید ریشه‌ی این مشکلات یکسان باشد.

در برخی افراد، دقایق یا ساعاتی قبل از وقوع تشنج تغییرات رفتاری به‌وجود می‌آید که به‌علت فعالیت غیرعادی مغز در اثر تشنج ایجاد می‌شود، ازجمله:

کودکان مبتلا به صرع سطوحی از ناامنی را در زندگی تجربه می‌کنند، زیرا نمی‌دانند کجا و چه موقع دچار حمله عصبی و تشنج می‌شوند. تشنج در انظار دوستان و همکلاسان استرس‌زاست، از این‌رو این کودکان همواره نگران هستند و اغلب منزوی می‌شوند.

بیشتر کودکان با گذشت زمان یاد می‌گیرند چگونه خود را با شرایط‌شان تطبیق بدهند، اما گوشه‌گیری و انزوای اجتماعی در کودکانی که با این موضوع کنار نمی‌آیند تا بزرگسالی ادامه می‌یابد. ۳۰ تا ۷۰ درصد مبتلایان به صرع از افسردگی و اضطراب یا هردو رنج می‌برند.

داروهای ضدتشنج نیز بر رفتار اثرگذارند؛ تغییر یا تنظیم دارو این مشکل را حل می‌کند. مشکلات و تغییرات رفتاری باید با پزشک در میان گذاشته شوند. شیوه‌ی درمان نیز می‌تواند به‌شکل انفرادی، خانوادگی و همراه با گروهی از بیماران پیگیری شود.

صرع اختلال مزمنی است که می‌تواند بسیاری از ابعاد زندگی فرد را تحت تأثیر قرار بدهد. در بعضی کشورها قوانینی مبنی بر ممنوعیت رانندگی افراد مبتلا به صرع وجود دارد. البته این قوانین در مناطق مختلف متغیر است.

ازآنجاکه زمان وقوع تشنج مشخص نیست، فعالیت‌های روزانه و استقلال فرد مبتلا به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد؛ برای مثال فرد امکان تردد در یک خیابان شلوغ را نخواهد داشت زیرا موقعیت خطرناکی برای او خواهد بود.

ازجمله سایر مشکلات این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

علاوه بر پیگیری و درمان مناسب و مراجعات معمول به پزشک، موارد زیر نیز می‌توانند مفید باشند:

درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد اما درمان زودهنگام آن بسیار اهمیت دارد چراکه مانع از بروز آسیب‌های حاد مغزی ناشی از تشنج‌های طولانی‌مدت و کنترل‌نشده و مرگ بی‌دلیل و ناگهانی در بیمار می‌شود. صرع را به‌خوبی می‌توان مدیریت کرد. به‌طورکلی، تشنج‌ها به کمک دارودرمانی مهار می‌شوند و قابل کنترل هستند.

همان‌طور که قبلا گفتیم ۲ نوع جراحی مغزی به کاهش و توقف تشنج‌ها کمک می‌کند. در روش اول ناحیه‌ای از مغز که موجب ایجاد تشنج است، برداشته می‌شود. زمانی‌ که ناحیه‌ی مسئول در ایجاد تشنج‌ها در مغز بزرگ و حیاتی باشد، جراح از روش دیسکانکشن یا قطع ارتباط بهره می‌برد، یعنی مسیر عصب با ایجاد برش‌هایی در مغز دچار وقفه می‌شود. این عمل از گسترش تشنج به سایر نواحی مغز جلوگیری می‌کند.

تحقیقات نشان می‌دهد که تشنج در ۸۱ درصد افراد دچار صرع حاد، ۶ ماه پس از جراحی به‌طور کامل یا تقریبی متوقف می‌شود و پس از ۱۰ سال، ۷۲ درصد از بیماران کاملا یا به شکل تقریبی دیگر دچار تشنج نمی‌شوند. تحقیقات، مطالعات و روش‌های درمان‌های گوناگونی درباره‌ی این بیماری دردست بررسی است.

با وجود اینکه فعلا درمان قطعی برای این مشکل وجود ندارد، درمان صحیح و مناسب نقش مهمی در بهبود وضعیت بیمار ایفا می‌کند و کیفیت زندگی‌اش را به‌شکل قابل‌ توجهی تحت تأثیر قرار می‌دهد.

نمیشه یک قرصی ساخت و تولید کرد که این قرص رو میخوری مغز ترمیم بشه و تبدیل بشه به یک مغز نرمال و عادی
و یک قرصی که با ساختنش فرد روزی یکبار بخوره و دچار تشنج نشه اکثر قرص های صرع و تشنج ترکیبی هستن
یک قرصی که کار ۴ تا قرص رو روی مغز انجام بده و تکامل یافته تر از این قرص های صرع قدیمی باشه
واقعا بیماری عجیب غریبی هست قبول دارم اما میشه علم پیشرفت کن میشه همچین قرصی ساخت

افرادی که صرع دارن نباید خود را بیشتر از ۴۸ ساعت بیدار نگهدارن و حتما باید ۸ ساعت در شبانه روز بخوابن
بی خوابی یکی از علت های بهم خوردن ترکیبات الکتریکی مغز
من خودم قرص دپاکین با کاربامازپین رو در فاصله زمانی ۱۲ ساعت ،،،، ۷صبح با ۷ شب میخورم با اینکه قرص میخورم
ولی ماهی یکبار تشنج شدید دارم من ۳۰ ساله با این بیماری زندگی میکنم و علتش مشخص نیست خدا بار ها میتونست
جان منو بگیره اما گذاشت زنده بمونم من دیگه پذیرفتم این بیماری رو واباهاش زندگی میکنم افرادی که صرع دارن نباید سمت مواد مخدر و الکل بروند چون درمان نیست الکل و مخدر بیماری صرع رو درمان نمیکنه تنها چیزی که بیماری صرع رو درمان میکنه
ساختن یک قرصی که باعث بشه الکتریسته هایی که مغز از ارتعاش مغناطیسی جاذبه دریافت میکنه رو کاهش بده یعنی ارامش نبود تنش دعوا نکردن در محیط اروم ماندن خنک نگه داشتن مغز من وقتی ازمایش دادم ۵۰۰٫۰۰۰ ولت الکتریسته تو مغزم بود
که با وجود این قرص دپاکین و کاربامازپین ۲۵۰٫۰۰۰ کاهش پیدا کرده ولی یک انسان معمولی باید روی ۱۵۰٫۰۰۰ الکتریسته باشه
البته من با دنیای پس از مرگ ارتباط برقرار کردم ولی چون جسمم ضعیف و قادر به گنجایش این همه الکتریسته از داخل خورشید نیست بخاطر همین بیهوش میشم ولی یک چیز رو از دنیای پس از مرگ میگم بهتون خدا واقعا با قدرتی که داره جلوی حقایق رو گرفته واقعا تا اخرین لحظه مرگ نمیذاره از حقیقت اون جهان با خبر بشه انسان ولی واقعا جهان پس از مرگ خوب بود
اونجا نه گشنه میشه انسان نه دلتنگ خالص خالص تو این دنیا با سرعت ۵ کیلومتر در ساعت انسان حرکت میکنه اما در اون جهان روح من سرعتی بالاتر از سرعت نور داشت چون من چشم ها مو که میبستم هر جا دوست داشتم ظاهر میشدم درسته زندگی کردن تو این دنیا سخت و عذاب اور اما جهان پس از مرگ واقعا باور نکردنی در جهان پس از مرگ انسان بصورت خالص عاشق خدا میشه چرا چون دیگه انتظار دوری از خدا رو نمیکشه علت عذاب ما انسان ها بخاطر دور بودن از قدرت خورشید
امیدوارم دکتر هامون یه قرصی بسازن یکدونه باشه روزی ۱دونه بخوری و الکتریسته مغز روی ۱۵۰٫۰۰۰ بمونه بصورت طبیعی
داخل مغز ۱۰۰ الکترون وجود داره که فقط ۱۵ تا فعال اگر الکترون ها رو همشو خدا فعال میکرد ظرفیت مغز به ۵۰ میرسید و میتونست به جاذبه زمین غلبه کنه یعنی نیازی به هواپیما نبود خود انسان پرواز میکرد و هر جا دوست داشت میرفت

خواص خوراکی ها برای بیماری صرع 

۵ چربی سوز طبیعی برای افزایش متابولیسم و ‌

قهوه گانودرما؛ با خواص و عوارض جانبی آن آشنا شوید

قارچ گانودرما چیست و چه خواصی دارد؟

مضرات سرکه سیب؛ ۱۱ خطر احتمالی مصرف بیش از حد سرکه سیب

خواص گزنه؛ ۱۶ خاصیت گیاه گزنه که سرشار از ویتامین D است

راههای پیشگیری بیماری صرع

 

برای آن که بیماری صرع اثبات شود، باید ابتدا یک سری بیماری‌های مشابه شناخته شوند. یکی از بیماری‌های مشابه سنکوب می‌ باشد که خون به مقدار کافی به مغز نمی ‌رسد و به صورت گذرا در اثر دیدن مثلاً یک حادثه یا تصادف؛ یا در اثر گرمای یا سرمای زیاد، خون برای مدت کوتاهی به مغز نمی ‌رسد؛ یا به دنبال افت فشار به علت از دست دادن خون و شوک عصبی ممکن است فرد دچار سنکوب شود و بیافتد. این بیماران باید با توجه به شرح حال و معاینه، از بیماران صرعی افتراق داده شوند.

بعضی موارد در بیماری‌های قلبی یا سکته‌های مغزی  که خون کافی به مغز نمی ‌رسد ممکن است کاهش هوشیاری رخ دهد که نباید با صرع اشتباه شود.

بیمارهای دیگری مانند میگرن  ممکن است باعث از دست رفتن هوشیاری شود.

هم چنین کمبود مواد معدنی و تغذیه‌ای می ‌تواند سبب از دست دادن هوشیاری شود.

بعضی از ضایعات مغزی مثل عفونت‌های مغزی- تومورهای مغزی، فشار بالای جمجمه ممکن است بدون ایجاد تشنج باعث افت هوشیاری شوند، ولی گاهی اوقات این موارد خود باعث تشنج می ‌شوند.

از نوار مغز، آزمایشات اختصاصی خون، آزمایشات عمومی خون، CTS ، SCAN وMRI برای تأیید یا ردّ تشنج استفاده می ‌شود.

بعد از مشخص شدن تشنج، درمان به دو دسته ی دارویی و غیردارویی تقسیم می ‌شود.

درمان‌های غیردارویی بدین جهت دارای اهمیت زیادی می ‌باشند که شامل حذف عوامل خطرناک به خصوص برای پیش‌گیری از آسیب‌های مغزی می ‌باشد که از زمان جنینی شروع می ‌شود و شامل خودداری از مصرف دخانیات، عدم مصرف الکل، خودداری از محیط ‌های آلوده مثل رادیواکتیو می ‌باشد.

انجام ورزش و پیاده روی به ‌طور غیرمستقیم آمار تشنج‌ها را پایین می ‌آورد.

برای جلوگیری از تشنج باید فرد خواب منظم و کامل داشته باشد (بی ‌خوابی یکی از مهم ‌ترین عواملی است که باعث تشدید تشنج می ‌شود). باید به تغذیه هم ‌اهمیت زیادی داده شود و و لبنیات ، سبزیجات  و پروتئین  به مقدار کافی در برنامه ی غذایی بیمار گنجانده شود.

جلوگیری از چاقی و پرخوری و جلوگیری از استرس  و اضطراب  بسیار مهم می ‌باشد.

در درمان دارویی، با داروهای معمولی حدود ۷۰- ۶۰ درصد بیماران کنترل می‌ شوند و در درصد کمی از بیماران نیاز به درمان با چند دارو وجود دارد.

در مجموع حدود ۸۵ درصد بیماران تشنجی با یک یا چند دارو کنترل می ‌شوند و در ۲۰- ۱۵درصد موارد ممکن است با مصرف دارو به خوبی کنترل نشوند یا احتمالا بهبود نیابند. این‌ها بیمارانی هستند که آسیب‌های شدید مغزی دارند (مانند بیماران عقب‌مانده ی ذهنی یا افراد دچار ناهنجاری‌های شدید مغزی مادرزادی). البته این بیماران نیز درمان می‌ شوند.

در مجموع با درمان کامل، حدود ۹۵درصد بیماران طول عمر طبیعی دارند و ترس جامعه از این بیماری همیشه بی‌ مورد می ‌باشد.البته درصد کمی ممکن است افراد وابسته‌ای باشند، ولی اکثر افراد با درمان دارویی یا غیردارویی در زندگی هیچ مشکلی را نخواهند داشت، چه بسا افراد به ظاهر سالم ممکن است در برخورد با مشکلات زندگی عاجز باشند ولی این افراد در زندگی خود هیچ مشکلی نداشته باشند. داروهای ضد صرع را در خانم‌های باردار نیز می ‌توان استفاده کرد.

عدم درمان به موقع باعث می ‌شود که کانون ایجاد تشنج (کانون شورشی تشنج) به صورت فونکسیون و فیزیولوژیک دچار اختلال شود و اگر درمان نشود ممکن است باعث تغییرات ساختمانی در بافت مغز گردد و نواحی دیگر مغز را نیز درگیر کند و کارکرد فکری فرد را کم کند. بنابراین درمان این بیماران الزامی است.

درمان صرع، طولانی مدت و حدود دو تا سه سال می‌ باشد و بعد از این دوره درمان کامل می‌ شود.

درصد بسیار کمی از بیماران ممکن است درمان طولانی مدت داشته باشند.این افراد، افرادی هستند که در لب گیج‌گاهی اختلال دارند یا دارای آسیب‌های مغزی بارزی‌ هستند یا مشکل مادرزادی دارند، ولی به ‌طور غالب با درمان ۳-۲ ساله به طور کامل بهبود می یابند.

یکی از شایع‌ترین انواعی که می ‌تواند ارثی هم باشد به نام “صرع پرشی” جوانان گفته می ‌شود که در واقع صبح‌ها و حتی حین صبحانه خوردن اتفاق می ‌افتد. این نوع تشنج با این که خوش ‌خیم است نیاز به درمان دارد و بیش‌تر با درمان طولانی مدت درمان می ‌شود. تشنج‌های خوش ‌خیم بر روی کارآیی فکری و اجتماعی تأثیری ندارند، ولی چون به هر حال این بیماری وجود دارد باید درمان شود.

به طور کلی صرع بیماری درمان‌پذیر و خوش ‌خیم می ‌باشد و ترس جامعه از این بیماری کاملاً نا بجا و ناآگاهانه می ‌باشد و اکثر بیماران دچار صرع از خیلی از افراد جامعه بالاتر می باشند و تا آخر عمر ممکن است هیچ مشکلی نداشته باشند. آقایان و خانم‌های جوان مبتلا به بیماری صرع به‌ هیچ وجه نگران ازدواج و عواقب بعدی نباشند.

در مجموع چون یک بیماری خوش ‌خیم می ‌باشد، بهتر است در صورت ثابت شدن این بیماری توسط پزشک متخصص، اقدامات درمانی انجام گیرد و مطمئن باشید که درصد بسیار زیادی از این افراد (بالای ۹۵درصد) به ‌طور کامل درمان خواهند شد

 

 

سوال خود را مطرح کنید :


۲ دیدگاه برای “پیشگیری از بیماری صرع”

  1. حمید گفت:

    عالی بود و بسیار مفید بود
    نوشتار خیلی خوبی هم داشت که از خوندن مطلب با اینکه ژولانی هست هم خسته نمیشب

  2. شحاع نیسی گفت:

    عالی بود.من ناامید شده بودم از بیماری تشنجی ک بعد از تصادف با موتورم دچارشدم.الان ۱۳ ساله ک با این بیماری دارم زندگی میکنم.قرص کاربامازپین میخورم.و زیر نظر دکتر سنتی هم هستم .خیلی بهترشد.یعنی خیلی کمتر تشنج میکنم.ولی خوب خوب نشم . باحرفاتون امید رو به دلم برگردوندین ک داروهام رو ادامه بدم .ممنون

پاسخی بگذارید