تشخیص و درمان «سندروم گیلن باره»

سندرم گیلن باره (GBS) این یک اختلال عصبی است که در آن سیستم ایمنی بدن به سیستم عصبی محیطی، بخشی از سیستم عصبی خارج از مغز و نخاع حمله می کند. شروع GBS می تواند کاملاً ناگهانی و غیر منتظره باشد و نیاز به بستری فوری دارد. ممکن است طی چند روز ایجاد شود، یا ممکن است تا چند هفته طول بکشد و بیشترین ضعف در چند هفته اول پس از ظاهر شدن علائم رخ دهد.

علت سندرم گیلن باره

هنوز علت سندروم گلین باره مشخص نیست. آنچه روشن است این است که سیستم ایمنی بدن شروع به حمله به خود بدن می کند. به طور معمول، سلول های سیستم ایمنی فقط به مواد خارجی و ارگانیسم های مهاجم حمله می کنند، اما در سندروم گلین باره، سیستم ایمنی شروع به تخریب غلاف میلین می کند که آکسون های بسیاری از سلول های عصبی و گاهی اوقات خود آکسون ها را احاطه کرده است. وقتی این اتفاق می افتد، اعصاب نمی توانند سیگنال ها را به طور موثر ارسال کنند، ماهیچه ها توانایی خود را برای پاسخ به دستورات مغز از دست می دهند و مغز سیگنال های حسی کمتری را از بقیه بدن دریافت می کند.

علائم سندرم گیلن باره

علائم سندرم گیلن باره معمولا با سوزن سوزن شدن و ضعف در پاها شروع می‌شود و به قسمت بالایی بدن گسترش می‌یابد. با پیشرفت بیماری، ضعف به فلجی  تبدیل می‌شود. علائم عبارتند از:

• احساس سوزن و سوزن در انگشتان دست، مچ دست، مچ پا و انگشتان پا
• ضعف از پاها شروع می‌شود که به سمت بالا گسترش می‌یابد.
• راه رفتن ناپایدار
• ناتوانی در بالا رفتن از پله‌ها
• تاری دید یا دوبینی یا ناتوانی در حرکت دادن چشم
• درد شدید شبیه گرفتگی که ممکن است در شب بدتر شود.
• مشکل در تنفس
• فشار خون بالا یا پایین
• ضربان قلب سریع
• مشکلات هماهنگی و بی‌ثباتی

در صورت بروز علائمی مانند مشکل در تنفس، بلع یا صحبت کردن، دریافت فوری مراقبت‌های پزشکی ضروری است. هر گونه ناتوانی در حرکت دادن دست‌ها یا پاها نیز نشانه اورژانس پزشکی است.

انواع سندرم گیلن باره

سندرم گیلن باره می‌تواند به اشکال مختلفی رخ دهد. انواع اصلی عبارتند از:

• پلی رادیکولونوروپاتی دمیلینه کننده التهابی حاد (AIDP): در این نوع ضعف از اندام تحتانی شروع شده و به سمت بالا گسترش می‌یابد.
• سندرم میلر فیشر (MFS): با فلج عضلات چشم شروع می‌شود و همچنین با راه رفتن ناپایدار همراه است.
• نوروپاتی آکسون حرکتی حاد (AMAN) و نوروپاتی آکسونی حاد حرکتی حسی (AMSAN): این گونه‌ها بیشتر در مکزیک، چین و ژاپن رایج هستند.

عوارض بعد از گیلن باره

از آنجایی که سندرم گیلن باره بر اعصاب که در حرکات و عملکرد بدن نقش دارند، تاثیر می‌گذارد، افراد مبتلا به آن ممکن است از عوارض زیر رنج ببرند:

1. مشکل در تنفس
2. بی‌حسی یا ضعف باقیمانده
3. مشکلات قلبی و فشار خون
4. درد
5. اختلال در عملکرد روده و مثانه
6. لخته شدن خون
7. زخم بستر
8. مرگ

سندرم گیلن باره چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص سندرم گیلن باره در مراحل اولیه دشوار است زیرا شبیه سایر اختلالات عصبی است. پس از گرفتن سابقه پزشکی ومعاینه فیزیکی کامل، پزشک معالج ممکن است از شما بخواهد چند آزمایش را انجام دهید:

• LP: مایع درون کانال نخاعی برای تایید سندرم گیلن باره تجزیه و تحلیل می‌شود.
• الکترومیوگرافی (EMG): یک تست عملکرد عصبی است. فعالیت الکتریکی عضلات را ثبت می‌کند و به پزشک کمک می‌کند تا اگر ضعف عضلانی ناشی از آسیب عصبی یا آسیب عضلانی وجود دارد، تشخیص دهد.
• تست‌های سرعت هدایت عصبی: تست سرعت رسانش عصبی ممکن است برای آزمایش اینکه اعصاب و ماهیچه‌های شما چقدر به پالس‌های الکتریکی کوچک پاسخ می‌دهند، استفاده شود.

درمان گیلن باره

این بیماری دردسته بیماری های اختلال در عملکرد سیستم ایمنی جای دارد به این شکل که به واسطه سیستم ایمنی و یا به نوعی خود ایمنی که دقیقا دلیل آن مشخص نیست ایجاد می شود. مشاهدات گواه این مهم است که دو سوم بیماران حدود یک تا چهار هفته قبل از شروع بیماری دچار عفونت های تنفسی و یا گوارشی شده اند. درمبتلایان به سندرم گیلن باره، یک فرضیه این است که یک ویروس یا باکتری وارد بدن می شود و بدن برای نابودی این میکروب اشتباها به عصب های محیطی  حمله می کند.

روش های تشخیص  و درمان سندرم گیلن باره

پایه های تشخیص شرح حال ، معاینه دقیق، آنالیز مایع مغزی نخاعی و نوار عصب عضله است. به مجردی که مشکوک به ابتلای بیمار به گیلن باره شدیم باید سریعا ارزیابی و درمان آغاز شود. درمان با  IVIGو یا تعویض پلاسما از جمله درمان های موثر در مبتلایان به گیلن باره است. چنانچه تشخیص و درمان به درستی و در سریعترین زمان ممکن انجام شود در بیشتر موارد مبتلایان درمان می شوند.

علایمی همانند ضعف قرینه درعضلات دست و پا و یا احتباس ادرار باید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنند. تشخیص سریع و درمان موثر در مبتلایان به سندرم گیلن باره ضروت دارد چرا که در صورت عدم مراجعه به موقع و یا درمان موثر مرگ و میر این بیماری به ازای هر ۳ نفر یک نفر است و این درحالیست که با مراجعه به موقع می توان در بسیاری از مواقع از بروز این فاجعه پیشگیری کرد.

بهبودی کامل سندرم گیلن باره

در بعضی از بیماران، بیماری خفیف است و علایم در عرض چند هفته برطرف می‌شود، اما در بعضی بیماران علایم تا یک سال یا بیشتر نیز ادامه دارد. در این موارد با کمک انواع مختلفی از روشهای فیزیوتراپی می‌توان تحرک بیمار را بهبود بخشید تا زمانی که بیمار سلامت کامل را  به دست بیاورد.