بیماری Ms شایعترین بیماری مزمن نورلوژیک
مشخصه پاتولوژیک بیماری ms وجود پلاکهای کوچک یا بزرگ و منفرد یا متعددی است که در ماده سفید مغز و نخاع و در عصب اپتیک به صورت التهاب، تخریب میلین و متعاقب آن گلیوز واکنشی بروز می‌کند.
روند بیمای ام اس (ms )
از ویژگی Ms این است که پلاکها در زمانهای مختلف بخشهای متفاوتی از دستگاه اعصاب مرکزی را گرفتار میکنند. مثلاً زمانی بیمار با علائم مخچه‌ای و چندین ماه بعد با نشانه‌های نخاعی مراجعه می‌نماید.
روند بیماری در برخی بیماران خوش خیم، در گروهی بصورت مکرر عود کننده و در بعضی به شکل مزمن و پیش‌رونده است. برخی از بیماران پس از چندین سال زمین گیر شده، بدلیل عفونتهای گوناگون فوت میکنند.
معمولاً در ابتدا حمله خفیفی از بیماری رخ می‌دهد که اغلب تا حد بهبودی کامل برگشت دارد. در طول روند بیماری تدریجاً ناتوانیهای دائمی نورولوژیک ظهور می‌یابد. اگر درمان مناسب در مراحل اولیه صورت پذیرد ممکن است روند بالینی بیماری تا حد مطلوبی تغییر یابد.
علت ایجاد ام اس (ms )
بررسی علل ظهور بیماری تا حدی گیج کننده است اما مکانیسمهای ایمنی با تحریک عوامل محیطی درزمینه استعداد ژنتیکی فردی به نظر مهم می‌رسد. شایعترین دروه پیدایش بیماری بین ۲۰ تا ۳۵ سالگی می‌باشد، ولی موارد نادری نیز در کودکان و افراد مسن گزارش شده است. شیوع Ms در زنان تقریباً دو برابر مردان می‌باشد. شواهدی دال بر تاثیر استعداد ژنتیکی و ارثی وجود دارد.
زیرا احتمال ابتلا در بستگان درجه اول بیماران ۵ تا ۱۵ بار بیش از سایرین است. همچنین اگر یکی از دو قلوهای یک تخمی دچار Ms شود، شانس ابتلای دیگری حدود %۳۰ می‌باشد. خطر پیدایش بیماری در افرادی که تا ۱۵ سالگی در مناطق بیماری خیز زندگی میکنند زیاد است ولی احتمال ابتلای کسانی که پس از ۱۵ سالگی در این مناطق ساکن می‌شوند از بومیان منطقه کمتر می‌باشد.
شیوع بیماری ام اس در کودکان
شیوع بیماری در کودکانی که از نواحی پرخطر به مناطق کم خطر مهاجرت میکنند کمتر از والدینشان است. عوامل زیر در پیدایش ام اس موثر است:
- نارسایی ایمنی
- استعداد ژنتیکی فرد
- زمینه فامیلی، منطقه جغرافیایی
- عفونتهای ویروسی و فشارهای روحی( استرس)
علائم بیماری ام اس
به طور کلی علائم و نشانه های بیماری ام اس بیماری به صورت:
- سندرمهای چشمی
- نخاعی، حسی
- ساقه مغزی مخچه‌ای و روانی می‌باشد
پیدایش پلاک در عصب بینایی سبب تاری دید تاکوری کامل موقتی می‌شود ولی یادگار آن به صورت کاهش توان بینایی باقی می‌ماند.
ایجاد پلاک در ساقه مغز
- موجب دوبینی
- سرگیجه
- تهوع
- خواب رفتگی صورت
- نورالژی عصب سه شاخه
نیستاگموس چرخشی یا عمودی و فلج نگاه بویژه بصورت internuclear ophthalmoplegia می‌گردد.
فلج چشمی در بیماران ام اس
ضایعه ساقه مغز یکی از نشانه های بسیار تایید کننده، پیدایش فلج چشمی بین هسته‌ای بدلیل آسیب دسته طولی داخلی (MLF) می‌باشد وجود ضایعه دو طرفه MLF تقریباً همیشه تایید کننده Ms است.
تخریب میلین در نخاع نشانه‌های گوناگونی مانند:
- ضعف خفیف تا فلج شدید اندامها
- اختلال اسفنکتری
- ناتوانی جسمی
- اشکال در کنترل ادرار
- تندی رفلکس پاها
- اسپاستی سیتی
- علامت بابنسکی
- اختلالات حسهای عمقی و سطحی
- ادراکات حسی ویژه‌ای بشکل گزگز و خواب رفتگی ایجاد می‌کند
این علائم از نمود‌های آسیب در نخاع علامت لرمیت (lhermitte’s sign) می‌باشد و آن عبارت است از اینکه وقتی بیمار گردن خود را خم می‌نماید دراندامهایش شوک برقی احساس می‌کند.
شروع بیماری ام اس
شروع بیماری پیش از ۴۰ سالگی، جنس مونث آغاز بیماری با علائم بینائی، کم بودن دفعات بازگشت بیماری در چند سال اول و روند بیماری به صورت فراز و نشیب و غیر یکنواخت، پیش آگهی Ms بهترمی‌باشد. درمواردی مانند:
- شروع بیماری پس از ۴۰ سالگی
- جنس مذکر
- آغاز بیماری با نشانه‌های مخچه‌ای
- حملات مکرر در اوایل بیماری
سیر یکنواخت و پیش رونده و شروع بیماری با گرفتاری همزمان چندین بخش از دستگاه اعصاب مرکزی، پیش آگهی Ms مطلوب نمی‌باشد.
عوارض بیماری ام اس (Ms )
عوارضی که بیماران مبتلا به Ms ممکن است در نهایت گرفتار آن شوند شامل کاهش توان بینایی، فلج اسپاستیک اندامها و زمین گیرشدن، اختلال در کنترل اسفنکترها، ناتوانی جنسی بویژه درمردان ، زخمهای بستر و عفونتهای ناشی از آن، عدم تعادل بدنی و وابسته شدن به دیگران، در موارد پیشرفته آتروفی مغز و نارسایی گفتاری شدید، صرع ( ۵ تا ۱۰ درصد موارد) افسردگی و ترمور شدید هنگام فعالیت می‌باشد.
هنوز درمان قطعی و موثری برای این بیماری پیدا نشده است ولی در مرحله حاد یا شدید آن از کورتیکو استروییدها بصورت پالس تراپی به مدت ۳ تا ۴ روز استفاده می‌شود. برخی تزریق وریدی سیکلو فسفامید را در طول ۱۰ تا ۱۴ روز توصیه کرده‌اند
