پانیک؛ احساس هراس و ترس غیر منتظره!

زمانی که فردی در معرض خطر قرار می‌گیرد، یک ترس طبیعی را احساس می کند و به طور معمول نسبت به این خطر یک واکنش‌ فیزیولوژیک انجام می‌دهد. اما زمانی که به صورت غیرمنتظره و بدون وجود خطر این احساس هراس را به صورت مداوم تجربه می‌کند، دچار بیماری پانیک است. بیشتر افرادی که برای اولین بار دچار حملات پنیک می‌شوند، احساس می‌کنند که دچار حمله قلبی شده‌اند. با توجه شیوع کرونا ممکن است بسیاری از افرادی که دچار حمله پانیک می شوند ممکن است این تصور برای آنها پیش بیاید که دچار بیماری پانیک شده اند. در این مظلب به علل بروز این بیماری، نحوه تشخیص و درمان بیماری پانیک و تفاوت آن با بیماری کرونا خواهیم پرداخت.

درباره بیماری پانیک 

بیماری پانیک یکی از انواع اختلالات اضطرابی بوده و زمانی اتفاق می‌افتد که بیمار حملات وحشت ناگهانی و غیرمنتظره‌ای را تجربه میکند. بیمار وقتی احساس وحشت ناگهانی و طاقت فرسایی کند که دلیل مشخصی ندارد، ممکن است دچار حمله پانیک شود.

طبقه بندی DSM-5 حملات پانیک را به صورت افزایش ناگهانی ترس شدید یا ناراحتی تعریف می‌کند که طی چند دقیقه به اوج خود می‌رسد.

بیمار  حین حمله پانیک دچار علائم بیماری‌های قلبی و ریوی مانند تپش قلب، مشکلات تنفسی و تعریق مواجه می شود، که اگر علائم این بیماری مزمن و اذیت کننده باشد، با درمان توسط نورولوژیست‌ها می‌توان شدت این علائم را کنترل کرده و کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشید.

چطور بفهمیم دچار  پانیک شده‌ایم؟

اگر حداقل دو بار دچار حمله پانیک شده‌اید -احساس وحشت و اضطراب می‌کنید، حتی اگر در معرض خطر نباشید- و دائما نگران بوده و برنامه روزمره خود را تغییر میدهید تا از حمله دیگری جلوگیری کنید، ممکن است دچار این بیماری شده باشید.

بیماری پانیک چه علائمی دارد؟ 

علائم این بیماری غالباً در نوجوانان و جوانان زیر ۲۵ سال بروز پیدا می‌کند؛ به صورتی که اگر فردی چهار بار یا بیشتر دچار حمله پانیک شده است و یا بعد از تجربه یک حمله پانیک به صورت مزمن دچار ترس می‌شود، به احتمال زیاد دچار اختلال پانیک است.
حملات پانیک ترس شدیدی ایجاد می‌کنند که اغلب بدون هشدار و به طور ناگهانی شروع شده، و غالبا ۱۰ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد، اما در موارد شدید علائم ممکن است بیش از یک ساعت طول بکشد. این حملات از لحاظ نحوه بروز برای همه متفاوت است و علائم آن اغلب از فردی به فرد دیگر تفاوت دارد.

هنگام حملات پانیک چه اتفاقی رخ می دهد؟ 

• احساس تپش قلب
• تنگی نفس
• احساس خفگی
• سرگیجه
• سبکی سر
• حالت تهوع
• تعریق
• احساس لرز
• تغییرات در وضعیت روانی، از جمله احساس غیر واقعی بودن یا شخصی سازی (جدا شدن از خود)
• بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن در دست‌ها و پاها
• درد یا گرفتگی قفسه سینه
• ترس فرد از مرگ

علائم حمله پانیک اغلب بدون دلیل مشخصی رخ داده و هیچ تناسبی بین شدت علائم و میزان خطری که از سمت محیط فرد را تحریک می‌کند، وجود ندارد. از آنجایی که این حملات قابل پیش بینی نیستند، می توانند عملکرد فرد بیمار را به میزان قابل توجهی تحت تأثیر قرار دهند. همچنین ترس از حمله پانیک یا یادآوری حمله قبلی می‌تواند منجر به بروز حمله جدید شود.

چه دلایلی باعث اختلال پانیک می شود؟ 

علل و دلایل وقوع حملات پانیک به روشنی برای متخصصان کشف نشده است ولی تحقیقات نشان داده که این بیماری ممکن است دلایل ژنتیکی داشته باشد. همچنین اختلال پانیک میتواند با اتفاقات قابل توجهی که در زندگی فرد رخ می‌دهد، مثل دانشگاه رفتن، ازدواج یا فرزند آوری و از دست دادن عزیزان همراه است.

چه کسانی ممکن است به بیماری اختلالات پانیک مبتلا شوند؟ 

اگرچه دلایل اختلال پانیک به طور واضح درک نشده است، اما اطلاعات مربوط به این بیماری نشان می دهد که گروه های خاصی احتمال ابتلای بیشتری به این بیماری را دارند. براساس آمار انستیتوی ملی بهداشت روان ایالات متحده آمریکا، زنان دو برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به این بیماری هستند.

 تشخیص بیماری پانیک نوسط متخصص 

اگر شما نیز جزو افرادی هستید که احساس می‌کنید علائم حمله وحشت را تجربه کرده‌اید، بهتر است به دنبال مراقبت های پزشکی فوری باشید.
بیشتر افرادی که برای اولین بار دچار حمله وحشت می شوند، احساس می‌کنند که دچار حمله قلبی شده‌اند.

اگر هنگام بروز حملات پانیک به اورژانس مراجعه کنید، پزشک اورژانس آزمایش‌های مختلفی را انجام می‌دهد تا ببیند علائم شما در اثر حمله قلبی ایجاد شده است یا خیر. پزشک ممکن است برای رد سایر شرایطی که می‌توانند علائم مشابه ایجاد کنند، نوار قلبی برای بررسی عملکرد قلب یا آزمایش خون انجام دهد.

در صورتی که شرایط قلبی بیمار نرمال بوده و هیچ گونه مشکل جدی شناسایی نشود، بیمار به پزشک عمومی ارجاع داده شده تا مراقبت های اولیه انجام شود. پزشک عمومی ممکن است یک معاینه بهداشت و روان انجام داده و از فرد در مورد علائمش شرح حال نورولوژی تهیه کند. در صورتی که پزشک با شرح حالی که بیمار به او ارائه می‌دهد، بعلاوه یافته‌های بالینی، به بیماری پانیک مشکوک شود اقدامات درمانی اولیه را آغاز می‌کند.

• بیماری پانیک چه درمانی دارد؟ 

درمان اختلالات پانیک بر کاهش یا از بین بردن علائم بیماری توسط متخصصان مغز و اعصاب متمرکز بوده و به صورت روتین شامل درمان شناختی رفتاری (CBT) است. این روش درمانی به افراد می‌آموزد که افکار و اعمال خود را تغییر دهند تا بتوانند حملات هراس خود را درک کرده و ترس خود را کنترل کنند.
داروهایی که برای درمان اختلال هراس استفاده می‌شود می‌توانند شامل مهارکننده های انتخابی جذب مجدد سروتونین (SSRI) -که یک دسته از داروهای ضد افسردگی هستند- باشند. این دارو‌ها شامل:

• فلوکستین
• پاروکستین
• سرترالین
• علاوه بر SSRI ها سایر داروهایی که بعضی اوقات برای درمان اختلالات هراس استفاده می‌شوند عبارتند از:
• مهارکننده‌های بازجذب سروتونین-نوراپی‌نفرین (SNRI ها)، که دسته دیگری از داروهای ضد افسردگی هستند.
• داروهای ضد تشنج
• بنزودیازپین‌ها که معمولاً به عنوان آرام کننده استفاده می‌شوند، از جمله دیازپام یا کلونازپام
• مهار کننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)، نوع دیگری از ضد افسردگی است که البته به دلیل عوارض جانبی نادر اما جدی، به ندرت استفاده می‌شوند.

درمان ساده بیماری پانیک 

علاوه بر این روش های درمانی دارویی، یکسری روش‌های ساده و در دسترس برای کاهش علائم
وجود دارد که می‌توانید در خانه انجام دهید:

• انجام یک برنامه منظم ورزشی و مدیتیشن
• خواب کافی
• پرهیز از مصرف محرک‌ هایی مانند کافئین در قهوه و چای

حملات پانیک چه عوارضی دارد؟ 

اختلال پانیک  به طور معمول یک بیماری مزمن است که درمان آن دشوار بوده و اکثر افراد مبتلا به آن به خوبی به درمان پاسخ نمی‌دهند.اگر بیماری پانیک درمان نشود، حملات هراس و اختلالات وحشت می‌تواند تقریباً در همه زمینه های زندگی فرد تأثیر گذاشته، و آنچنان از حملات هراس بترسند که مداوم در ترس زندگی کرده و کیفیت زندگی خود را کاهش دهند.
عوارضی که با حملات هراس مرتبط هستند عبارتند از:

• ایجاد فوبیا‌های خاص، مانند ترس از رانندگی یا ترک خانه
• احساس نیاز به مراقبت های پزشکی به صورت دائمی
• ایجاد احساسات اجتماع گریزانه
• مشکلات محل کار یا تحصیل
• افسردگی، اختلالات اضطرابی و سایر اختلالات روانپزشکی
• افزایش خطر خودکشی یا ایجاد افکار خودکشی
• سوء مصرف الکل یا مواد مخدر
• مشکلات مالی و عدم تمرکز شغلی

برای برخی از افراد بیماری پانیک ممکن است شامل آگورافوبیا (اجتناب از مکان‌ها یا موقعیت‌هایی که باعث اضطراب می‌شوند) باشد، زیرا این بیماران از اینکه در صورت حمله وحشت قادر به فرار یا کمک نباشند، می‌ترسند. علائم بیشتر افراد مبتلا به اختلال وحشت با درمان دارویی تسکین می‌یابد؛ اما در این بیماری مربوط به اعصاب و روان، مهمتر از درمان دارویی برنامه‌ریزی برای پیشگیری از بروز حملات پانیک است.

 پیشگیری از بیماری پانیک

پرهیز از مصرف الکل و مواد محرک مانند کافئین و همچنین داروهای اعتیاد آور، علائم حملات را کاهش داد. اگر موردی از حملات پانیک را تجربه کرده‌اید یا در معرض آن قرار گرفته‌اید، با پزشک خانواده خود در این مورد مشورت کنید.

افراد معرض خطر بروز بیماری پانیک 

هنوز به طور دقیق روشن نشده است چه عواملی باعث حملات هراس می‌شوند یا اینکه چرا از هر ۷۵ نفر ۱ نفر دچار نوع مزمن این بیماری می‌شود، به طور واضح مشخص نیست. اما محققان عوامل اساسی را که ممکن است خطر حملات پانیک را افزایش دهند، شناسایی کرده اند. چه عواملی افراد را در خطر بروز حملات پانیک قرار خواهند داد؟ 

ارتباط پانیک و ژنتیک

اگر در بین اعضای خانواده‌تان فردی است که سابقه حملات پانیک یا اختلال هراس دارد، احتمال اینکه حملات وحشت را تجربه کنید بیشتر است.

اضطراب و استرس

اضطراب یا استرس همان حمله وحشت نیست، اما این دو وضعیت ارتباط تنگاتنگی باهم دارند.
احساس استرس، خستگی مفرط یا اضطراب شدید می‌تواند یک عامل خطر برای حمله پانیک در آینده باشد.

مشکلات هورمونی

تغییرات هورمونی یا عوارض دارویی ممکن است روی عملکرد شیمیایی مغز افراد تأثیر بگذارد و آن هارا مستعد حملات panic کند.

رخداد های زندگی

آشفتگی در زندگی شخصی یا شغلی افراد، از جمله از دست دادن عزیزان یا اخراج شدن از شغل، می‌تواند اضطراب زیادی ایجاد کند که از ریسک فاکتور‌های جدی این بیماری است.

بیماری‌ نورولوژیک 

این بیماری‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• اختلال اضطراب عموم
• اختلال استرس حاد
• اختلال استرس پس از سانحه
• اختلال وسواس فکری عملی
• افراد مبتلا به فوبیای خاص

سابقه استرس

افرادی که قبلا سابقه‌ی بروز این حملات را دارند مدام با استرس رخ دادن دوباره آنها زندگی می‌کنند. این حالت می‌تواند منجر به کاهش خواب، افزایش استرس و ریسک بیشتر برای حملات هراس باشد.

اگر با علائم بیماری پانیک رو به رو هستید برای درمان می توانید با شماره تماس مطب دکتر بتول دادخواه تماس بگیرید و نوبت متخصص مغز و اعصاب دریافت کنید.

اختلال پانیک با کرونا ویروس چه تفاوتی دارد؟ 

حملات پانیک به طور معمول چند دقیقه طول می‌کشد، خطرناک نیست و به خودی خود رفع می‌شود. برخی افراد حملات هراس را روزانه، هفتگی، ماهانه و حتی سالانه تجربه می‌کنند. بنابراین فواصل بین دو حمله ممکن است ماه‌ها طول بکشد.

این روزها افراد ممکن است به دلیل اضطراب بیماری کرونا ویروس، گوش به زنگی و چک کردن مداوم علایم بدنی، حملات بیشتری را تجربه کنند. شباهت برخی از علایم حملات هراس با علایم بیماری کرونا ممکن است این افراد را بیش از دیگران آشفته و مضطرب کرده باشد و هر حمله هراس برای این بیماران، به اشتباه خطر مبتلا شدن به ویروس کرونا تلقی شود.

بهتر است حتما با متخصص مغز و اعصاب در ارتباط باشید و از توصیه‌های وی استفاده کنید. از طرفی با سرگرم کردن خود، دوری از پیگیری مکرر اخبار درباره بیماری، انجام انواع روش‌های آرام بخشی و ورزش سبک، خودگویی‌های مثبت و انجام فعالیت‌های مثبت و لذت‌بخش، خلق خود را بهبود ببخشید و جلوی میل‌تان برای چک کردن علایم بدنی را بگیرید. فراموش نکنید حملات هراس، موقتی است و خطرناک نیست و ظرف چند دقیقه رفع می‌شوند.