پارکینسونیسم ثانویه چیست؟

پارکینسون ثانویه به شرایط مختلفی اطلاق می شود که می تواند علائم حرکتی مشابه علائم مرتبط با بیماری پارکینسون ایجاد کند. اینها شامل لرزش، کندی حرکات و سفتی است. یک فرد ممکن است به دلایل مختلف به پارکینسونیسم ثانویه مبتلا شود. اینها می تواند شامل واکنش های نامطلوب به داروها، اختلالات عصبی و آسیب مغزی و غیره باشد. در این مطلب به بررسی پارکینسونیسم ثانویه، نحوه مقایسه آن با بیماری پارکینسون، علل بالقوه و موارد دیگر خواهیم پرداخت.

پارکینسونیسم چیست؟

پارکینسونیسم یک اصطلاح کلی است. چندین شرایط مختلف را پوشش می‌دهد که می‌تواند باعث مشکلات حرکتی مشابه آنچه در بیماری پارکینسون دیده می‌شود، مانند:

• لرزش
• سفتی
• کندی حرکات

پارکینسونیسم ثانویه می تواند در نتیجه چندین علت بالقوه ایجاد شود. شایع ترین علت منبع مطمئن واکنش به داروهای خاص یا عارضه جانبی آن مانند مسدود کننده های کانال کلسیم یا داروهای اعصاب است.

تفاوت بیماری پارکینسون و پارکینسونیسم ثانویه

بیماری پارکینسون یک بیماری تخریب کننده عصبی با علت و علائم کاملاً مشخص است. پارکینسونیسم ثانویه در نتیجه عوارض جانبی دارو، آسیب مغزی یا بیماری های عصبی ایجاد می شود. بیماری پارکینسون بر سلول های عصبی موجود در جسم سیاه، که بخشی از مغز است که حرکت را کنترل می کند، تأثیر می گذارد.

هنگامی که این سلول های عصبی دچار اختلال می شوند یا می میرند، توانایی تولید دوپامین را از دست می دهند. دوپامین با سایر انتقال دهنده های عصبی کار می کند تا امکان حرکت منظم را فراهم کند. بدون دوپامین کافی، تعادل فرد مختل می شود و منجر به مشکلات حرکتی، سفتی و لرزش می شود. علاوه بر مشکلات حرکتی، فرد می تواند علائم دیگری از جمله افسردگی، تغییرات شناختی و مشکلات گوارشی را نیز تجربه کند. درمان ها می توانند بین این دو حالت همپوشانی داشته باشند. با این حال، داروها برای درمان پارکینسونیسم ثانویه موثر نیستند.

علل پارکینسونیسم ثانویه

شایع ترین علت پارکینسونیسم ثانویه واکنش به داروهایی است که اثرات خاصی بر سیستم عصبی دارند. برخی از انواع رایج داروها که ممکن است باعث این بیماری شوند عبارتند از:

• آنتی سایکوتیک های نسل اول، از جمله:

فلوفنازین

هالوپریدول

تری فلوپرازین

• آنتی سایکوتیک های نسل دوم، از جمله:

ریسپریدون

زیپراسیدون

اولانزاپین

• عوامل ضد استفراغ و داروهای پروکینتیک، از جمله:

متوکلوپرامید

دومپریدون

لووسولپیراید

پروکلروپرازین

• داروهای کاهش دهنده دوپامین، از جمله:

تترابنازین
رزرپین

سایر داروها از جمله:

• والپروئیک اسید
• داروهای ضد افسردگی، مانند مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین
• لیتیوم
• مسدود کننده های کانال کلسیم

شرایط پزشکی نیز باعث ایجاد پارکینسونیسم ثانویه می شود، از جمله:

• هیدروسفالی با فشار طبیعی، که تجمع غیرطبیعی مایع نخاعی در مغز است
• آسیب مغزی ناشی از یک رویداد عروقی، مانند سکته مغزی یا خونریزی
• آسیب مکرر سر
• قرار گرفتن طولانی مدت در معرض فلزات سنگین و سموم صنعتی مانند منگنز یا آهن
• تومور مغزی
• هیپوکسی یا سطوح پایین اکسیژن در بافت های بدن

برخی از عفونت های ویروسی با آسیب مغزی ارتباط دارند که می تواند باعث پارکینسونیسم ثانویه شود. عبارتند از:

• آنفولانزای A
• ویروس اپشتین بار
• ویروس واریسلا زوستر
• هپاتیت C
• اچ‌آی‌وی
• ویروس نیل غربی

علائم پارکینسونیسم ثانویه

علائم پارکینسونیسم ثانویه مشابه علائم بیماری پارکینسون است. آنها می توانند شامل موارد زیر باشند:

• لرزش
• حرکت آرام
• کاهش حالات چهره
• مشکل در شروع و کنترل حرکت
• صدای دل نشین
• سفتی بازوها، پاها یا تنه
• از دست دادن حافظه
• گیجی
• همچنین ممکن است فرد علائم مربوط به یک بیماری زمینه ای را تجربه کند که ممکن است باعث پارکینسونیسم ثانویه شود.

تشخیص پارکینسونیسم ثانویه

هیچ تست خاصی برای تشخیص پارکینسونیسم ثانویه وجود ندارد. با این حال، آزمایش می تواند به پزشک کمک کند تا علت اصلی را تعیین کند. یک پزشک ممکن است:

• معاینه فیزیکی انجام دهد
• بررسی سابقه خانوادگی یک فرد
• بررسی سابقه پزشکی فرد
• در مورد علائم بپرسد

پزشک ممکن است آزمایش های تصویربرداری مانند سی تی اسکن یا ام آر آی را برای بررسی ضایعات عروقی، تومورهای مغزی یا سایر ناهنجاری ها انجام دهد. آنها همچنین ممکن است اسکن انتقال دهنده دوپامین را پیشنهاد کنند. این به آنها اجازه می دهد تا عملکرد ناقل دوپامین را در مغز افراد بررسی کنند.

پزشک همچنین باید پارکینسونیسم غیر معمول را رد کند. پارکینسونیسم آتیپیک شامل سندرم هایی است که شبیه به بیماری پارکینسون هستند، مانند فلج فوق هسته ای پیشرونده و زوال عقل با اجسام لوی. همچنین ممکن است آزمایش خون را برای کمک به رد سایر علل علائم تجویز کنند. آنها همچنین ممکن است آزمایش ژنتیک را سفارش دهند.

درمان پارکینسونیسم ثانویه

درمان پارکینسونیسم ثانویه بر اساس علت زمینه ای این بیماری متفاوت است. اگر علت آن دارو باشد، پزشک دارو را متوقف می کند یا داروی دیگری را تچویز می کند. آنها ممکن است داروهای آنتی کولینرژیک مانند بنزتروپین و تری هگزی فنیدیل را برای درمان پارکینسونیسم ناشی از دارو تجویز کنند. پزشک همچنین ممکن است داروهایی را برای درمان بیماری پارکینسون تجویز کند، مانند لوودوپا یا کاربیدوپا. در موارد نادر، پزشک ممکن است درمان الکتروشوک را توصیه کنند.

درمان سایر علل پارکینسونیسم ثانویه شامل درمان بیماری زمینه ای است. در برخی موارد، درمان‌هایی مانند برداشتن تومور مغزی ممکن است منجر به کاهش علائم شود.

پزشکان همچنین ممکن است نکات زیر را توصیه کنند:

• اطمینان از اینکه رژیم غذایی حاوی تغذیه متعادل است
• افزایش فعالیت روزانه
• کار درمانی
• استراتژی های انطباقی، مانند نصب میله های دستگیره در خانه

چشم انداز کلی درمان فرد بیمار بستگی به شرایط زیر دارد:

• علت زمینه ای این وضعیت
• سن آن ها
• شروع علائم
• درمان های انجام شده تا چه اندازه برای آنها موثر است
• در برخی موارد، فرد ممکن است متوجه شود که درمان باعث تثبیت علائم یا متوقف شدن کامل علائم می شود.

عوارض احتمالی پارکینسونیسم ثانویه

پارکینسون ثانویه با چندین عارضه بالقوه همراه است. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:

• آسیب های مربوط به سقوط
• مشکل در انجام وظایف روزانه
• درجات مختلف ناتوانی
• عوارض جانبی دارو

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت مشاهده علائم مربوط به پارکینسونیسم ثانویه، فرد باید به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند.  پزشک هر علت زمینه ای را تشخیص داده و گزینه های درمانی را ارائه می دهد.

آیا می توان از پارکینسون ثانویه پیشگیری کرد؟

همه موارد پارکینسون ثانویه قابل پیشگیری نیستند. برای جلوگیری از آسیب های مکرر سر، افراد می توانند از شرکت در ورزش های تماسی خودداری کنند یا در صورت خطر آسیب به سر از کلاه ایمنی استفاده کنند.

نکته پایانی

پارکینسون ثانویه وضعیتی است که باعث لرزش، مشکلات حرکتی عضلات و سایر علائمی است که معمولاً با بیماری پارکینسون مرتبط است. پارکینسونیسم ثانویه ممکن است به دلایل مختلف زمینه ای رخ دهد. شایع ترین واکنش به برخی داروها است. درمان معمولاً شامل رسیدگی به وضعیت زمینه ای است. پس از دریافت درمان، فرد ممکن است متوجه شود که علائمش کاهش یافته و در برخی موارد، علائم ممکن است ناپدید شوند.