نوار مغز (EEG) طبیعی چه ویژگی هایی دارد؟

نوار مغز
1400/11/02

تست نوار مغز آزمایشی است که برای ارزیابی فعالیت الکتریکی مغز استفاده می شود. سلول های مغزی از طریق تکانه های عصبی با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. تست نوار مغز می تواند برای کمک به تشخیص مشکلات احتمالی مرتبط با این فعالیت به کار گرفته شود. نوار مغز الگو های امواج مغز را پیگیری و ثبت می کند.

ارزیابی فعالیت الکتریکی مغز

در این آزمایش صفحات فلزی کوچکی به نام الکترود با استفاده از سیم هایی به پوست سر متصل می شوند. الکترود ها تکانه های الکتریکی مغز را ارزیابی کرده و پیام هایی را به کامپیوتر ثبت کننده نتایج ارسال می کنند. تکانه های الکتریکی در گزارش آزمایش نوار مغز به صورت خطوطی موج مانند هستند.

این خطوط امکان ارزیابی سریع طبیعی بودن الگو ها را می دهند. موارد غیر طبیعی در نوار مغز می تواند بیانگر تشنج یا دیگر اختلالات مغزی است.

نوار مغز برای چیست؟

نوار مغز برای تشخیص مشکلاتی انجام می شود که در فعالیت الکتریکی مغز به وجود آمده و می توانند با برخی اختلالات مغزی ارتباط داشته باشند. اطلاعات موجود در نوار مغز می توانند ابتلا یا عدم ابتلا به انواع متعددی از مشکلات مغزی را تایید کنند.

از جمله این مشکلات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

عوارض ناشی از نوار مغز

انجام نوار مغز با هیچ خطری همراه نبوده و این آزمایش کاملا بی خطر و ایمن است. برخی انواع نوار مغز شامل نور ها و دیگر محرک ها نمی شوند. در صورتی که نوار مغز هیچ گونه ناهنجاری را نشان ندهد، امکان دارد از مواردی همچون نور های چشمک زن یا تنفس سریع استفاده شده تا به تحریک بروز هر گونه ناهنجاری پنهان کمک شود.

بیشتر بخوانید: چه زمانی برای سردرد، نوار مغز توصیه می شود؟

اختلالات تشنجی

هنگامی که فرد به صرع یا دیگر اختلالات تشنجی ابتلا دارد، محرک های موجود در آزمایش همچون نور چشمک زن می توانند سبب بروز تشنج شوند. تکنسینی که نوار مغز را انجام می دهد به گونه ای آموزش دیده تا بروز هر گونه موقعیت احتمالی را مدیریت کند.

چند نکته مهم قبل از نوار مغز

از آنجایی که کافئین می تواند بر نتیجه آزمایش تاثیر گذار باشد افراد باید از مصرف این ماده در روز آزمایش خودداری کنند. بیماران می توانند دارو های خود را طبق معمول مصرف کنند مگر اینکه پزشک توصیه دیگری داشته باشد.

همچنین موهای خود را از شب قبل یا در روز آزمایش شستشو داده اما از مصرف مواردی همچون اسپری، ژل، نرم کننده و … خودداری کنید. الکترودها با استفاده از برچسب های مخصوصی به پوست سر می چسبند. مصرف محصولات مو می تواند این اتصال را دشوار کند. در صورتی که نیاز باشد تا بیمار در حین فرایند خواب باشد، پزشک از او درخواست می کند تا شب قبل از آزمایش به مقدار اندک خوابیده یا کاملا بیدار بماند.

نحوه تست نوار مغز :

در این فرایند یک تکنسین دور سر را اندازه گرفته و جهت تعیین محل اتصال الکترودها پوست سر را با استفاده از ماژیکی مخصوص علامت گذاری می کند. سپس، با هدف بهبود کیفیت ثبت امواج مغز به نواحی علامت گذاری شده پمادی مخصوص اعمال می شود. پس از این مرحله، الکترود ها با استفاده از چسبی مخصوص به پوست سر متصل می شوند.

گاهی اوقات، به جای این مراحل یک کلاه پلاستیکی دارای الکترود بر سر بیمار گذاشته می شود. الکترود ها از طریق سیم ها به ابزاری وصل می شوند که امواج مغزی را تقویت کرده و آن ها را بر روی کامپیوتر ثبت می کند.

بیشتر بخوانید: EEG یا نوار مغز چیست؟

فرایند نوار مغز

پس از قرار گیری الکترود ها فرایند ثبت نوار مغز می تواند تا ۶۰ دقیقه به طول انجامد. در برخی شرایط نیاز است تا بیمار در حین انجام آزمایش خواب باشد. در این موارد، امکان دارد آزمایش زمان بیشتری طول بکشد. فرد در ابتدای فرایند در وضعیتی راحت قرار گرفته و چشمان خود را خواهد بست. تکنسین در زمان های متفاوتی از فرد خواهد خواست تا چشمان خود را باز یا بسته کرده، چندین محاسبه ساده انجام داده، یک پاراگراف را خوانده، یک تصویر را تماشا کرده، تنفس عمیق انجام داده یا به نوری چشمک زن نگاه کند. معمولا در حین فرایند انجام نوار مغز حرکات بدن فرد نیز به وسیله یک دوربین ثبت می شوند. مشاهده فیلم حرکات بدن به همراه گزارش نوار مغز در تشخیص و درمان بیماری فرد به پزشک کمک می کند.

تست نوار مغز سیار (aEEG)

در این روش امکان پایش طولانی تر فعالیت مغز را در بیرون از محیط بیمارستان یا مطب فراهم کرده و در موارد محدود استفاده می شود. این آزمایش می تواند فعالیت مغز را به مدت چندین روز ثبت کرده و احتمال ثبت فعالیت یک تشنج را افزایش دهد. با این حال، عملکرد این دستگاه در تمایز تشنج های صرعی و غیر صرعی به خوبی انواع غیر متحرک نیست.

بعد از تست نوار مغز

پس از اتمام آزمایش، تکنسین الکترود ها یا کلاه حاوی آن ها را از سر فرد جدا می کند. در صورت عدم دریافت داروی آرام بخش، فرد هیچ عارضه جانبی را احساس نکرده و می تواند فعالیت های عادی خود را از سر گیرد. در صورت دریافت داروی آرام بخش، از بین رفتن اثرات دارو می تواند مدتی طول بکشد. در این موارد، فرد باید با یکی از دوستان یا آشنایان خود هماهنگ کند تا او را به خانه برساند. پس از بازگشت به خانه باید استراحت کرده و از رانندگی اجتناب کرد.

بیشتر بخوانید: تشخیص اختلالات عصبی با نوار مغز!

تفسیر تست نوار مغز

تفسیر نتایج نوار مغز بر عهده پزشک متخصص مغز و اعصاب است. متخصص مغز و اعصاب پزشکی است که در تشخیص و درمان اختلالات سیستم عصبی بدن تخصص دارد. پزشک یک روز را مشخص می کند تا درباره نتایج آزمایش با بیمار صحبت کند.

نوار مغز طبیعی

فعالیت الکتریکی مغز به صورت الگویی از امواج در آزمایش نوار مغز پدیدار می شود. سطوح مختلف هوشیاری همچون خواب و بیداری، محدوده های فرکانسی خاصی دارند که مقادیر طبیعی در نظر گرفته می شوند.

برای مثال، الگو های امواج در هنگام بیداری نسبت به هنگام خواب سریع تر حرکت می کنند. نوار مغز، طبیعی بودن فرکانس الگو یا امواج را نشان خواهد داد. فعالیت طبیعی معمولا به معنای عدم وجود اختلال در عملکرد مغز است.