متخصص مغز و اعصاب: آلزایمر یا بیماری فراموشی، یک نوع اختلال عملکرد مغزی است که در اثر آن به تدریج توانایی‌های ذهنی بیمار تحلیل می‌رود. البته با بالا رفتن سن، اندکی فراموشکار شدن در افراد طبیعی است. اما در بیماری آلزایمر این اختلال حافظه به تدریج پیشرفت می‌کند.

یک هشتم از افراد دارای 65 سال و بیشتر، این حالت مخرب زوال عقل را دارند. آلزایمر در مرحله اول ممکن است برای خانواده و دوستان قابل تشخیص نباشد. اما قبل از بروز، علائم هشداری از خود نشان می دهد. چگونه می توان آغاز فراموشی (که معمولا بی خطر است) در افراد به سبب آلزایمر را تشخیص داد؟

علائم مبتلا به آلزایمر

حافظه بلندمدت معمولا دست نخورده باقی می ماند اما حافظه کوتاه مدت مختل می شود. شخصی که دوستش دارید ممکن است صحبت های شما را فراموش کند. او ممکن است سئوالاتی را که پاسخ داده شده تکرار کند. این بیماری گفتار را نیز مختل می کند، بنابراین او ممکن است در یادآوری کلمات معمول دچار چالش شود.

آلزایمر می تواند سبب تغییرات رفتار و پریشانی شود. ممکن است عزیز شما در محلی آشنا گم شود. بی ثباتی خلقی و لغزش در قضاوت نیز عوارض رایج آن هستند. او بهداشت ضعیفی نیز دارد. افرادی که قبلا شیک پوش بودند ممکن است لباس های آلوده پوشیده و شستن موهای سرشان را فراموش کنند.

رویارویی با این فکر که یکی از عزیزانتان این بیماری را دارد مشکل است، اما بهتر است هر چه زودتر به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. در ابتدا ممکن است تشخیص چیز دیگری باشد. این علائم ممکن است ناشی از یک مشکل قابل درمان باشد، مانند به هم خورد تعادل تیروئید؛ و اگر هم آلزایمر باشد، وقتی که درمان در مراحل اولیه بیماری آغاز شود، کارایی بهتری خواهد داشت.

نحوه تشخیص آلزایمر

هیچ آزمایش ساده ای برای تشخیص آلزایمر وجود ندارد، بنابراین نورولوژیست به گفته های شما در مورد تغییرات ایجادشده در فرد مورد نظر اتکا خواهند کرد. آزمایش وضعیت روانی که گاهی “mini-cog” نامیده می شود، یا سایر آزمایش های غربالگری می توانند مهارت های هیجانی یا حافظه کوتاه مدت او را اندازه گیری کنند. می توان برای پیشگیری از سایر مشکلات مانند سکته یا تومور از آزمایش های عصب شناختی و اسکن های مغزی استفاده کرد که می توانند اطلاعات دیگری درباره مغز فرد مورد نظر به دست دهند.

ابتلاء به آلزایمر و اتفاقات آن در مغز

آلزایمر سبب مرگ سلول های عصبی و از بین رفتن بافت ها در سرتاسر مغز می شود. با شدت یافتن بیماری، بافت مغز کوچک شده و نواحی حاوی مایع مغزی-نخاعی بزرگتر می شوند. آسیب های ناشی از آلزایمر، حافظه، گفتار و ادراک فرد مبتلا را مختل می کند.

آلزایمر در هر شخص مسیر متفاوتی را طی می کند. بعضی اوقات علایم به سرعت تشدید شده و در عرض چند سال، منجر به زوال حافظه شدید و پریشانی می شود. برای سایرین، این تغییرات تدریجی هستند. ممکن است 20 سال طول بکشد که یک بیماری دوره خود را سپری کند. اکثر افراد 3 تا 9 سال بعد از تشخیص بیماری زنده می مانند.

تاثیرات آلزایمر در شیوه زندگی!

آلزایمر روی تمرکز اثر می گذارد و بنابراین، عزیز شما نمی تواند کارهای عادی مانند آشپزی یا پرداخت صورتحساب را انجام دهد. مطالعه صورت گرفته روی افراد مبتلا به آلزایمر نشان می دهد که دشواری در انجام حساب کتاب های مالی، اغلب یکی از اولین علایم این بیماری است. با تشدید علائم، فرد ممکن است افراد یا مکان های آشنا را به جا نیاورد. او ممکن است به راحتی گم شود یا از ظروف و لوازم به درستی استفاده نکند. مثلا ممکن است با چنگال موهای خود را شانه کند. بی اختیاری، مشکلات تعادل، و فراموش کردن زبان در مراحل پیشرفته ابتلا به آلزایمر رخ خواهند داد.

آلزایمر و رانندگی

ضعف هماهنگی، از بین رفتن حافظه، و گم گشتی ترکیبی خطرناک از عوارض بیماری آلزایمر است. اگر احساس کردید که عزیزتان باید رانندگی را کنار بگذارد، علتش را به او بگویید. اگر به حرف شما گوش نکرد، به دکترش بگویید وارد عمل شود. اگر او هنوز هم اصرار بر رانندگی دارد، با اداره راهنمایی و رانندگی تماس بگیرید تا او را مورد ارزیابی قرار دهد. سعی کنید برای حمل و نقل او راه های دیگری پیدا کنید.

درمان آلزایمر با ورزش

فعالیت بدنی می تواند به بیمار عزیز شما کمک کند تا حدودی قدرت ماهیچه ای و هماهنگی خود را حفظ کند. این کار همچنین می تواند به تقویت خلق او کمک کرده و از احساس اضطراب او بکاهد. با دکتر او صحبت کنید تا بفهمد که کدام نوع ورزش مناسب اوست. فعالیت های مکرر مانند پیاده روی، باغبانی، یا حتی تا کردن لباس ها می تواند بهترین راه های دادن حس آرامش به او باشند.

راه درمان آلزایمر

آلزایمر هیچ معالجه ای ندارد و هیچ راهی برای کاستن از سرعت آسیب عصبی که آلزایمر در مغز ایجاد می کند وجود ندارد. اما درمان هایی وجود دارد که ظاهرا به حفظ مهارت های ذهنی و کاهش عوارض بیماری کمک می کند. اگر عزیز شما مداوا را زودتر آغاز کند، ممکن است بتواند مدت زمان طولانی تری استقلال خود را حفظ کرده و کارهای روزمره خود را انجام دهد.

اگر از شخصی مبتلا به آلزایمر مراقبت می کنید، ممکن است چندین نقش را بر عهده داشته باشید از جمله، آشپز، راننده، حسایدار و غیره. در حالیکه شما مجبور به مدیریت وعده های غذایی و مسائل مالی هستید، از عزیزتان بخواهید تا بعضی از کارها را نیز خودش انجام دهد. نوشتن محتویات کابینت ها روی آنها و یادداشت کردن کارهای روزانه می تواند به او کمک کند. یادتان نرود که یک جعبه دارو برای قرار دادن داروهای هفت روزه او بخرید.

نحوه مراقبت از بیمار مبتلا به آلزایمر

در مراحل اولیه، افراد مبتلا به آلزایمر اغلب می فهمند که چه اتفاقی برایشان می افتد. این اتفاق ممکن است آنها را شرمنده یا مضطرب کند. مراقب علائم افسردگی باشید. این مشکلات با دارو قابل کنترل هستند. بعدها، عزیز شما ممکن است مبتلا به نوعی از بیماری دوقطبی یا پرخاشگر شود و حتی می تواند به شما حمله کند. به خاطر داشته باشید که این تغییر حاصل این بیماری است. بلافاصله این مورد را به دکتر گزارش دهید. در رابطه با مشکلاتی که مطرح شد حتما با یک متخصص اعصاب و روان (روان پزشک) هم در ارتباط باشید.

متخصصان نمی دانند چرا اما بعضی از افراد مبتلا به آلزایمر هنگام غروب آفتاب غمگین می شوند. این حالت معمولا در هنگام عصر و گاهی اوقات هم در تمام طول شب ادامه دارد. برای آرام کردن تنش، خانه را کاملا روشن نگه داشته و قبل از غروب آفتاب پرده ها را ببندید. سعی کنید عزیز خود را با یک فعالیت مطلوب یا یک برنامه تلویزیونی مشغول کنید. بعد از صبحانه به او قهوه بدون کافئین بدهید.

بیشتر افراد مبتلا به آلزایمر در به یاد آوردن اسامی، حتی اسامی نزدیک ترین افراد، دچار مشکل می شوند. یک راه موقت برای درمان این حالت این است که عکس افرادی را که او می شناسد یا خیلی می بیند، همراه با نام افراد که در زیر عکس نوشته شده است، در دسترس او قرار دهید. سرانجام، عزیز شما دیگر چهره ها را تشخیص نخواهد داد و ممکن است طوری واکنش نشان دهد که گویی اعضای خانواده بیگانه هستند. این حالت، خصوصا برای مراقب اصلی، ناامیدکننده است.

خصوصیات فرد مراقبت کننده از بیمار مبتلا به آلزایمر

مراقبت از شخص مبتلا به آلزایمر می تواند هم به لحاظ جسمی و هم روحی و روانی، مراقب را رو به افول ببرد. نشانه های استرس مراقب عبارتند از:

• خشم، غمگینی و تغییرات خلقی
• سردرد یا درد پشت
• مشکل تمرکز
• مشکل خواب

مراقب خودتان باشید. برای اجتناب از فرسودگی مراقب، هر روز حد اقل چند دقیقه را صرف انجام کاری کنید که از آن لذت می برید. با دوستانتان در تماس بوده و هر زمان که توانستید به سرگرمی های مورد علاقه خود بپردازید. یکی از دوستان یا اقوام را پیدا کنید که پشتیبان شما باشد. شما می توانید از طریق انجمن آلزایمر به با سایر مراقبان نیز در ارتباط باشید.

وقتی که عزیز شما هنوز می تواند تصمیمات مهم حقوقی را شخصا اتخاذ کند، با یک وکیل درباره تهیه دستورالعمل ها و موارد قانوبی لازم صحبت کنید. اینها اسناد حقوقی هستند که نیازهای او در زمینه درمان های پزشکی و مراقبت های پایان عمر او را بیان می کنند. او باید کسی را معرفی کند تا تصمیمات مربوط به مراقبت سلامت او را اتخاذ کرده و مسائل مالی را از طرف او مدیریت کند. این کار در صورتی که او دیگر نتواند خواسته های خود را بیان کند، به اجتناب از آشفتگی های بعدی کمک خواهد کرد.

بیشتر افراد می خواهند تا جایی که امکان دارد در منزل خود بمانند. اگر این افراد در پوشیدن لباس و استفاده از توالت به تنهایی، دچار مشکل باشند، ماندن در خانه کار آسانی نخواهد بود. کمک گرفتن از یک خدمتکار یا پرستار در خانه می تواند در زمینه بهداشت شخصی و سایر کارهای روزمره به شما کمک کند. ممکن است روزی فرا برسد که امکان مراقبت از عزیزتان در خانه دیگر امکان پذیر نباشد.

شرایط حاد آلزایمر

افراد مبتلا به آلزایمر پیشرفته ممکن است توانایی راه رفتن، صحبت کردن یا پاسخ دادن به دیگران را از دست بدهند. در نهایت، این بیماری می تواند کارکردهای حیاتی مانند بلعیدن را مختل کند. اکنون زمان مراقبت در بیمارستان است که برای افراد در آخرین و شدیدترین مرحله بیماری، آسایش و تسکین فراهم می کنند.

آموزش آلزایمر به کودکان

وقتی یک عضو خانواده مبتلا به آلزایمر باشد، کودکان ممکن است احساس آشفتگی، ترس و حتی بی میلی داشته باشند. به کودکان بفهمانید که این احساسات طبیعی هستند و به سئوالات آنها درباره این بیماری صادقانه جواب دهید. به او کمک کنید تا خاطره های شادی با عزیزتان داشته باشد.

یک پیشنهاد خوب: آلبومی حاوی تصاویر دوران شادی از عزیزی که به آلزایمر مبتلا شده درست کنید و روزهای خوش او را به کودکان یادآوری کنید.

پیشگیری از آلزایمر

آیا می توانید کاری انجام دهید که امکان ابتلا به این بیماری را در شما کاهش دهد؟

تحقیقاتی در این زمینه در حال انجام است. ظاهرا رژیم غذایی و ورزش از اهمیت بالایی برخوردار هستند. مطالعات نشان می دهند افرادی که رژیم غذایی مدیترانه ای غنی از سبزیجات، ماهی و حبوبات مصرف کرده و فعالیت بدنی زیادی دارند کمترین احتمال ابتلا به آلزایمر را دارند.