شش تاثیر منفی و مثبت استرس در مغز

مغز عضوی جذاب و پیچیده است. این مرکز کنترل اولیه برای کل بدن ما است و می تواند به طرق مختلف تحت تأثیر استرس قرار گیرد. استرس خود بخش مهمی از زندگی است. به ما کمک می کند تا برای خطر آماده شویم یا به شرایط اضطراری پاسخ دهیم. اما زمانی که ما دائماً تحت استرس هستیم، می تواند اثرلت منفی روی مغز بگذارد.

در این مطلب به بررسی چگونگی تأثیر استرس بر مغز، چه به صورت مثبت و چه منفی، می پردازیم.

نمودار پاسخ استرس در بدن

برای شروع، مهم است که بدانیم بدن ما چگونه استرس را پردازش می کند. به عبارت ساده تر، استرس اساساً پاسخ «جنگ یا گریز» به یک تهدید است. این امر آمیگدال یا «مرکز ترس» مغز را فعال می‌کند و باعث ایجاد مجموعه‌ای از رویدادها می‌شود. که شامل تولید:

• هورمون استرس کورتیزول
• افزایش سطح گلوکز
• افزایش ضربان قلب و افزایش جریان خون به عضلات بازوها و پاها

پس از پایان تهدید، بدن در نهایت به حالت عادی باز خواهد گشت. اما در مورد استرس مزمن، مرکز ترس مغز به طور مداوم فعال می شود، به این معنی که بدن در حالت استرس دائمی قرار دارد. سطح کورتیزول نیز به طور مداوم افزایش می یابد، که در نهایت می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در هضم، خواب و سیستم ایمنی شود. نه تنها این موارد، بلکه وقتی یک قسمت از مغز دائماً درگیر است، فرض بر این است که سایر قسمت‌های مغز ممکن است انرژی کافی برای انجام وظایف خود را به درستی نداشته باشند. در ادامه شش مورد از اثرات منفی و مثبت استرس آمده است:

حافظه را مختل می کند

یکی از اثرات استرس مزمن که محققان مشاهده کرده اند، اختلال حافظه است. به طور خاص، اشاره شده است که افرادی که استرس دارند بیشتر فراموش می‌شوند و کمتر اطلاعات خاصی را به خاطر می‌آورند. محققان بر این باورند که حتی استرس های جزئی، مانند دیر رسیدن به محل کار، می تواند باعث شود چیزهای ساده ای مانند جایی که کلید قرار دارد را فراموش کنید. مطالعه‌ای که روی موش‌های مسن‌تر انجام شد حتی نشان داد که سطوح بالای کورتیزول باعث کاهش حافظه کوتاه‌مدت می‌شود.

ساختار مغز را تغییر می دهد

مغز هم از ماده خاکستری و هم از ماده سفید تشکیل شده است. ماده خاکستری برای تصمیم گیری و حل مسئله استفاده می شود، در حالی که ماده سفید برای اتصال مناطقی از مغز و انتقال اطلاعات استفاده می شود. اشاره شده است که در زمان استرس مزمن، غلاف های میلین که ماده سفید را تشکیل می دهند بیش از حد تولید می شوند، در حالی که ماده خاکستری کمتری تولید می شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، ممکن است عدم تعادل در ماده خاکستری و سفید وجود داشته باشد. در برخی موارد، این منجر به تغییرات دائمی در ساختار مغز می شود.

مستعد ابتلا به بیماری های روانی هستند

عدم تعادل بین ماده سفید و خاکستری نیز می تواند در ایجاد بیماری روانی نقش داشته باشد. این تئوری این است که وجود میلین اضافی در نواحی خاصی از مغز در زمان بندی و تعادل ارتباطات اختلال ایجاد می کند. همچنین اشاره شد که استرس مزمن می تواند عملکرد هیپوکامپ را به طور منفی تغییر دهد. هیپوکامپ در حافظه، به ویژه حافظه فضایی، تثبیت حافظه و انتقال حافظه نقش دارد.

استرس سلول های مغز را از بین می برد

توسط محققان پیشنهاد شده است که استرس مزمن حتی می تواند نورون های جدید را در هیپوکامپ مغز از بین ببرد. هیپوکامپ یکی از دو مکانی است که نورون ها در آن تولید می شوند. علیرغم این واقعیت که به نظر نمی رسد تشکیل نورون های جدید تحت تأثیر قرار گیرد، تحقیقات نشان می دهد که نورون های جدید تولید شده در دوره های استرس احتمال بیشتری دارد که ظرف یک هفته بمیرند.

استرس مغز را کوچک می کند

در حالی که حجم کلی مغز تقریباً یکسان باقی می‌ماند، مشخص شده است که استرس مزمن در افراد سالم می‌تواند باعث کوچک شدن مناطقی از مغز شود که با احساسات، متابولیسم و حافظه مرتبط است. استرس مزمن همچنین باعث می‌شود افراد در مواجهه با عوامل استرس‌زای شدید، کوچک‌تر شدن مغز را بیشتر تجربه کنند. این بدان معناست که افرادی که تحت استرس دائمی هستند ممکن است برای مقابله با استرس آینده دشوارتر باشند.

عملکرد شناختی را بهبود می بخشد

استرس برای مغز شما مضر نیست. در واقع، استرس متوسط می تواند عملکرد مغز را با تقویت ارتباط بین نورون ها در مغز بهبود بخشد. این به بهبود حافظه و طول توجه کمک می‌کند تا در کل شما را بازدهی بیشتر کند. به همین دلیل است که برخی از افراد تمایل دارند “در شرایط فشار” بهتر عمل کنند.