دکتر بتول دادخواه – متخصص مغز و اعصاب

ام اس یک بیماری مزمن با سیری متغیر و گاها پیش رونده است که ممکن  است در نهایت به عوارض جدی و ناتوان کننده دربیمار منجر شود از سویی دیگر به دلیل عدم وجود تستهای تشخیصی  قطعی در بیماری Ms ، تشخیص بر پایه علائم و نشانه‌های مختلف درگیری CNS همراه با دوره های تخفیف و تشدید می‌باشد و تشخیص قطعی بیماری در اولین حمله با اطمینان بالا نسبتاً کمتر صورت می‌‌گیرد.

علائم بالینی بیماری Ms

با توجه به این موارد، شناخت شایعترین نمود‌های بالینی بیماری Ms درهنگام ظهور بیماری می‌تواند در کنار علائم آزمایشگاهی در تشخیص به موقع بیماری در جهت کمک به بیمار به منظور حفظ توانایی و عملکرد طبیعی و جلوگیری از بروز عوارض ناتوان کننده و تحمیل هزینه های کمتر به بیمار و سیستم درمانی کشور کمک کننده باشد، لذا مطالعه اخیر بر این پایه صورت گرفته است.

بر اساس مطالعات صورت گرفته، شکایات اولیه شایع عبارت از :

• ضعف
• کرختی
• سوزش فوکال یا بی ثباتی در یک اندام
• از دست دادن ناگهانی دید یا تاری دید در یک چشم ( نوریت اپتیک)
• دو بینی
• عدم تعادل و اختلال در فونکسیون مثانه ( فوریت یا hesitency ادراری )

چنین نشانه‌هایی گذرا هستند و بعد از چند روز تا چند هفته ناپدید می‌شوند. با این همه ممکن است نقایصی باقی بمانند که با معاینه نورولوژیک دقیق می‌توان به آنها پی برد. سایر بیماران با پارزی اسپاستیک پیشرونده به صورت حاد یا تدریجی و نقص حسی تظاهر می‌کنند. ممکن است پس از اولین حمله و پیش از آنکه نشانه‌های نورولوژیک بیشتری ظاهر شوند، فاصله  چند ماهه یا  چند ساله وجود داشته باشد و سپس نشانه‌های جدید ایجاد شوند یا نشانه‌های اولیه عود و پیشرفت کنند.

عفونت در بیماران ms

عفونت ممکن است سبب عود بیماری شود. احتمال عود بیماری در زنان، حدوداً سه ماه یا بیشتر بعد از زایمان شایعتر است. در بیمارانی که نقص ثابت و پایداری دارند، افزایش حرارت بدن می‌تواند سبب زوال زودگذر بیماری شود. با گذشت زمان و معمولاً پس از دوره‌های عود و بهبود ناکامل بیماری ممکن است بیمار به دلیل ضعف، سفتی، اختلالات حسی، بی ثباتی اندامها، اختلال دید و بی اختیاری اداری به طور فزاینده‌ای ناتوان شود.

سن بروز ام اس

با توجه به مطالعات، رنج سنی ۲۵ تا ۴۰ سال ( سنین جوانی ) از شیوع بیشتری برخوردار است و همچنین با توجه به درصد جنسی بیماران، تعداد بیماران زن بیشتر بوده است. مقایسه این نتایج با نتایج سایر مطالعات، میزان تقریباً مشابهی را بدست می‌دهد. همچنین با توجه به میانگین سنی شروع علائم  در دو جنس زن ومرد می‌توان به این نتیجه رسید که سن شروع بیماری در زنان حدود ۴-۳ سال زودتر از مردان باشد. با توجه به درصد فراوانی‌ حاصل از علائم بالینی، درگیری دستگاه حرکتی شامل ضعف و اختلالات رفلکسی، بیشترین شیوع را در هنگام ظهور بیماری در مطالعه ما داشته است که در موارد دیگر به ارقام مشابهی می‌رسیم.

• اختلالات حسی
• اختلالات بینائی
• اختلالات مخچه‌ای و سایر اختلالات مربوط به درگیری ساقه مغز
• اختلالات اتونومیک

به ترتیب در مراتب بعدی شیوع علائم قرار می‌گیرند. با توجه به مقایسه آماری داده‌ها در مورد ارتباط سن با علائم شروع بیماری موارد ذیر قابل ذکر است. علائمی مانند:  اختلالات دستگاه حرکتی و اختلالات حسی و اتونومیک که با درگیری نخاع درارتباط هستند، عمدتاً در سنین بالاتر از شیوع بیشتری برخوردارند ولی تفاوت آنقدر فاحش نمی‌باشد که اختلاف معناداری ایجاد شود.

در مقایسه علائم بالینی در زنان و مردان ، ارقام تقریباً نزدیک به یکدیگر بوده و اختلاف معناداری وجود ندارد.