ام اس ms یک بیماری در سیستم عصبی مغز و نخاع است و به طور معمول به دلیل بیماری در سیستم ایمنی بدن رخ می دهد و یک بیماری خودایمنی است. بیماری ام اس با تخریب پوسته میلین، بر روی اعصاب و نخاع و ایجاد اسکار زخم روی آن در رد و بدل پیامهای عصبی، بین مغز و عضلات تاثیر می گذارد و همین موجب می شود تا بیمار، دچار مشکلاتی در اندامها و مخصوصا اندامهای حرکتی شود.

علت بیماری ام اس چیست؟ 

هنوز دلایل اصلی MS به نوعی ناشناخته مانده است ولی دانشمندان فکر می کنند ترکیبی بین عوامل محیطی و ژنتیکی می تواند باعث آن شود.

این عوامل مثل یک صدمه و آسیب به پوسته اعصاب بر اثر زمین خوردن و یا ضربه خوردن، عوامل ژنتیکی و امثال آن از دلایل مطرحی هستند که در رفرنس های مختلف آمده است.

عوامل محیطی عفونت های ویروسی، کمبود ویتامین D3، رادیاسیون (درمان رادیواکتیو)، اشعه و مشکلات تغذیه هم می باشد.

در این بیماران با از دست رفت پوشش محافظی که بر روی اعصاب کشیده شده و به نام میلین نامیده می شود علائم ناتوانی شروع می شود.

علائم ابتدای شروع ام اس:

• مشکلات بینایی
• مور مور شدن و یا بی حسی
• درد و گرفتگی عضلات
• ضعف و خستگی
• عدم تعادل و سرگیجه
• مشکلات مثانه
• اختلالات جنسی
• مشکلات شناختی

مشکلات بینایی به دلیل بروز ام اس

از شایعترین علائم بیماری ام اس مشکلات بینایی است، زمانی که بیمار با التهاب در اعصاب بینایی مواجه می شود مسائلی از جمله دوبینی، تاری دید و یا نابینایی به وجود می آید.

مورمور شدن و یا بیحسی بدن

ام اس می تواند اعصاب مغز و نخاع را مورد حمله قرار دهد، در این صورت پیامها به درستی به عضلات منتقل نمی شوند و گاهی ممکن است پیامها به شکلی نادرست ارسال شده و یا هیچ پیامی به مقصد نرسد که در چنین وضعی بی حسی به وجود خواهد آمد.

رابطه بی حسی و ام اس

بی حسی از شایعترین علائمی است که در بیمار ام اس به وجود می آید، بیشترین اندامی که در این موارد درگیر خواهد بود شامل دستها، پاها، صورت و انگشتان دست است.

رابطه گرفتگی عضلات و درد با ام اس

درد و اسپاسم عضلانی نیز از جمله علائم ام اس هستند، در طی تحقیقاتی که بر روی بیماران ام اس انجام شده است، نیمی از این بیماران با دردهای مزمن رو به رو هستند.

گرفتگی در عضلات و مفاصل، حرکات غیر کنترلی (بی اختیار) و دردناک در اندامها، اغلب پاها در این وضعیت قرار می گیرند و البته درد در ناحیه پشت نیز شایع است.

ضعف و خستگی

خستگی و ضعف در ۸۰ درصد بیماران ام اس در مراحل ابتدایی به وجود می آید، خستگی مزمن در شرایطی به وجود می آید که اعصاب در قسمت ستون فقرات دچار تخریب شوند، این خستگی و ضعف به صورت ناگهانی به وجود آمده و برای هفته ها همراه بیمار خواهد بود، این ضعف در ناحیه پا به شکل قابل توجهی ظاهر می شود.

سرگیجه و عدم تعادل 

از علائم ام اس عدم تعادل و سرگیجه است، به طور معمول زمانی که فرد ایستاده است با این احساس مواجه می شود که دنیا در اطراف او در حال چرخش است، فرد ممکن است در حین راه رفتن دچار سرگیجه بوده و به این دلیل فعالیتهای بیمار کاهش یابد.

اما سرگیجه در ام اس چگونه است ، سرگیجه یک عارضه شایع در بیماران ام اسی است. این افراد ممکن است این عارضه را به صورت های مختلفی مثل احساس سبکی سر، عدم تعادل، و به ندرت چرخیدن محیط اطراف دور سرشان تجربه کنند. از آنجایی که در بیماری ام اس سیستم ایمنی بدن به بافت عصبی حمله کرده و به آن آسیب می رساند، این احتمال وجود دارد که در اطلاعات بینایی و فضایی رسیده به مغز اختلال ایجاد شده و در نتیجه احساس سرگیجه به وجود آید.
البته این احتمال هم وجود دارد که این سرگیجه ناشی از بیماری دیگری مثل التهاب گوش میانی باشد. در هر صورت باید برای درمان سرگیجه ابتدا علت آن شناسایی شود.
معمولا این حالت با مصرف داروهای ضد بیماری حرکت برطرف می‌شود اما اگر بهبود نیافته و یا اینکه کیفیت زندگی بیمار را کم کرد بهتر است با پزشک مغز و اعصاب درباره آن مشورت شود.

اختلال در عملکرد گوارش و مثانه 

تکرر ادرار، احساس شدید دفع ادرار و یا عدم توانایی در کنترل ادرار از جمله علائمی است که در ۸۰ درصد بیماران ام اس مشهود می شود، یبوست، اسهال و یا مشکلات روده ای نیز از جمله علائم ام اس هستند و البته علائم ادراری اغلب قابل کنترل هستند.

اختلالات جسمی به دلیل ام اس

شروع این علائم در اعصاب مرکزی بوده و بنابراین بیماران ام اس ممکن است با این علائم مواجه شوند.

تقریبا نیمی از افرادی که با بیماری ام اس دست و پنجه نرم می کنند با علائمی در حافظه رو به رو می شوند، اختلالات حافظه از جمله

• مشکلات حافظه ای

• عدم تمرکز

• اختلالات در تکلم و زبان

• مشکل در سازماندهی اطلاعات مغز

• افسردگی و سایر مشکلات خلقی نیز ممکن است برای بیمار اتفاق بیافتد

• تغییر در سلامت عاطفی

افسردگی شدید در بیماران ام اس همراه با تغییرات خلقی، عاطفی و همچنین تحریک پذیری ، این بیماران با توجه به شرایط ممکن است در روابط خانوادگی دچار مشکلات بیشتری شده و با افسردگی و سایر اختلالات خلقی به شکل شدیدتری رو به رو شوند.

علائم حمله ام اس

همانطور که گفته شد همه افرادی که با ام اس رو به رو می شوند علائم یکسانی ندارند، برخی از این افراد ممکن است با علائم دیگری از جمله از دست دادن شنوایی، تشنج، لرزش های غیر قابل کنترل، لکنت زبان و یا مشکلات در بلع مواجه شوند.

دخالت ژنتیک در ام اس 

ام اس با اینکه وراثت و وجود یک بیمار علی الخصوص در خانواده درجه یک از جمله برادر و خواهر و یا پدر و مادر می تواند یک عامل خطر به حساب بیاید ولی این بیماری یک بیماری ارثی به حساب نمی آید و ممکن است در یک خواهر و برادر دو قلو و یا دو خواهر و یا دو برادر دو قلو که یکی دچار ام اس است دیگری به احتمال بیست و پنج درصد با خطر ام اس مواجه شود، با اینکه شان بیست و پنج درصدی در این دو قلو ها نباید نادیده گرفته شودد ولی با اینحال همانطور که گفته شد ام اس یک بیماری ارثی نیست.

عوارض بیماری ام اس

داروهایی که در حال حاضر برای ام اس مطرح می شوند با جلوگیری از حمله ها و کاهش سرعت پیشرفت بیماری، کمک کننده هستند و علائم ام اس را کنترل می کنند ولی به هر حال عواقب بیماری ام اس می تواند شامل مواردی از این قبیل نیز باشد

• بی حسی و یا ضعف در اندامها : بی حسی و ضعف در یک سمت بدن و یا یک نیم تنه
• احساس شوک الکتریکی که به آن لرمیت هم گفته می شود که مخصوصا در موقع خم کردن گردن اتفاق می افتد
• لرزش و عدم هماهنگی در راه رفتن
• مشکلات بینایی ، تاری دید، دوبینی ، نابینایی یا کم بینایی در یک یا هر دوچشم
• لکنت زبان، خستگی، سوزن سوزن شدن و بی حسی اندامها، مشکلاتی در عملکرد روده ها و مثانه

آیا بیماری ام اس خطرناک است؟

در واقع پاسخ به این سوال مشکل است، تجربه شخصی من و مطالعاتم موید این موضوع است که MS به خودی خود منجر به مرگ بیمار یا کوتاه شدن عمرش نمی شود ولی عوارض همراه با MS به خصوص در مراحل پیشرفته بیماری می تواند منجر به مرگ بیمار شود.

در یک مقایسه مشابه بین HIV و MS (ام اس) از نظر طول عمر و پیشرفت بیماری می توانم بگویم در HIV هم وقتی بیمار وارد مرحله AIDS می شود به علت نقص ایمنی مثل عفونت های فرصت طلب به پایان زندگی خود می رسد.

انواع بیماری MS 

• شایعترین فرم MS،  آر آر ام اس به صورت عود  شونده – بهبودیابنده است، در این حالت علائم حمله ممکن است بین ۲ تا ۶ هفته ادامه داشته باشد، در مواردی هم چند روز ادامه خواهد داشت. بعد از دوره حمله علائم بهبود پیدا می کند و یا از بین می روند.
  از هر ۱۰ بیمار MS تقریبا ۹  نفر درگیر این نوع آن هستند ولی علائم آن و طول دوره آن از یک بیمار تا یک بیمار دیگر متفاوت است و بستگی به محل و میزان تخریب پوشش میلین دارد.
• نوع بعدی MS ثانویه و پیشرونده است که برخی از افراد دچار آر آر ام اس به این سمت پیش می روند و علائم آنها به سمت بدتر شدن می رود بدون آنکه دوره بهبودی وجود داشته باشد.
• Ms پیشرونده اولیه نوع سوم آن است که علائم از ابتدا شروع به بدتر شدن می کند و در آن بهبودی حاصل نمی شود، از ۱۰ نفر بیمار MS  ممکن است ۱ نفر مبتلا به این نوع ام اس شود.
• ام اس خوش خیم : به نوعی از ام اس گفته می شود که بیمار تنها چند بار با حمله در طول عمر خود رو به رو می شود و علائم جدی بروز نمی کند.

آر آر ام اس چیست ( نوع عود کننده – فروکش کننده RRMS)

آمار بالایی از بیماران MS در این دسته هستند، نوعی که در واقع به این معناست که بیمار در زمان عود بیماری دچار حمله شده و یک و یا چند اندام از وی تحت تاثیر قرار می گیرد، پس از آن علائم به طور کامل و یا نسبی بهبود یافته و تا عود بعدی که ممکن است چند ساعت تا چند سال بعد اتفاق بیافتد بیمار مشکل چندانی نخواهد داشت.

پی پی ام اس چیست (پیش رونده نوع اولیه و یا PPMS)

حدود ۱۵ درصد از بیماران ام اس در این دسته هستند، بیمارانی که در بدترین حالت بیماری قرار گرفته و علائم آن به طور روزانه افزایش می یابد، در این مورد دکتر مغز و اعصاب با تجوز داروهای از بین برنده علائم سعی در کنترل روند بیماری و جلوگیری از اختلال در زندگی فردی و اجتماعی او می کند.

داروهای بیماری ام اس

اگر بیمار دچار بیماری ام اس عود شونده – فروکش کننده شده باشد که به اصطلاح به آن آر آر ام اس RRMS نیز گفته می شود به این معنی است که شرایط محیطی جزء عمل کننده ها برای او است و دکتر مغز و اعصاب (پزشک متخصص مغز و اعصاب ) ممکن است ابتدا از داروهای کنترل کننده علائم ام اس برای درمان ام اس بیمار، استفاده کند؛ این داروها سیر بیماری شما را کم و از حملات زودر جلوگیری می کنند.

در واقع بیماری ام اس زمانی به وجود می آید که سیستم ایمنی بدن شما (سیستم ایمنی سیستمی است که در بدن شما نسبت به میکروبها مقابله می کند) به پوشش میلین و اعصاب شما حمله می کنند و باعث تخریب این پوسته می شوند به این ترتیب لازم است که برای درمان ام اس سیستم ایمنی ضعیف تر شود تا حمله به پوشش میلین را متوقف کند، کاری که داروهای کنترل کننده علائم انجام می دهند در واقع همین است، این داروها با مقابله ای که نسبت به سیستم ایمنی بدن شما می کنند، می توانند آن را برای حملات مجدد ضعیف کنند.

داروهای کنترل کننده علائم ام اس به شکل تزریق زیر پوستی و یا تزریق عضلانی استفاده می شوند، این تزریق در برخی موقع ممکن است پوست شما را دچار خارش، قرمزی و یا التهاب کند.

بتا اینترفرون ها

یکی از معمول‌ترین داروهایی که متخصص مغز و اعصاب برای درمان ام اس به کار می برد بتا اینترفرون ها هستند، داروهای بتا اینترفرون شدت و فرکانس عوارض ام اس را کم می کنند، هز جمله عوارضی که ممکن است بیمار در درمان ام اس با اینترفرون ها مواجه شود حالت هایی شبیه به آنفولانزا از قبیل درد، خستگی و تب و لرز است که البته بعد از چند ماه به طور معمول این علائم از بین می روند ولیکن داروها امکان ابتلا به عفونت را کمی بالا می برد و این موضع به این دلیل است که داروها از تعداد گلوبولهای سفید کم می کنند تا جلوی حمله به پوسته میلین گرفته شود و بیماری کنترل شود.

این داروها عبارتند از (بتافرون در درمان ام اس )

• اونکس (اینترفرون بتا – یک ای)
• بتاسرون (اینترفرون بتا – یک بی)
• اکستاویا (اینترفرون بتا – یک بی)
• پلگریدی (پرگینترفرون بتا – یک ای)
• ربیف (اینترفرون بتا – یک ای)

گلاتیرامر (کوپاکسون و یا گلاتوپا)

این دارو جلوی حمله سیستم ایمنی شما را به میلین می گیرد و از اعصاب شما محافظت می کند

تریفلونوماید

دارویی در درمان ام اس که به شکل تبلت و یا قرص است و شما آن را به صورت یک بار در روز مصرف می کنید، پزشک مغز و اعصاب با مواجهه با بیمارانی که از این دارو استفاده می کنند عوارض شایع آن را اسهال، آزمایشات کبدی غیرطبیعی، تهوع و ریزش مو  عنوان می کند و به این علت که مشکلات کبدی می توانند مسائل زیادی را در زندگی شخص به وجود بیاورند و نیز می توانند مشکلاتی را به عنوان نقایص مادر زادی ایجاد کنند دکتر مغز و اعصاب به طور نظم آزمایشات کبدی تجویز می کند تا از وضعیت کبد شما با اطلاع باشد، مصرف این دارو در دوران بارداری ممنوع است و اگر قصد باردار شدن هم داشته باشید باید حتما قبل از آن با پزشکتان مصرف این دارو را مطرح کنید، زیرا این دارو مدت زمان زیادی در بدن شما باقی خواهد بود.

قرص فینگولیمود

مصرف این قرص نیز یکی از راه‌های درمان ام اس است، فینگولیمود قرص تجویزی پزشک مغز و اعصاب برای مصرف یک بار در روز است، اگر شما آبله مرغان نگرفته باشید باید در درمان با این دارو نسبت به آبله مرغان واکسینه شوید، عوارض جانبی شایعی که دکتر مغز  اعصاب در مشاهده بیماران خود با آن مواجه می شود سردرد، اسهال، کمردرد، سرفه و آزمایشات کبدی غیر طبیعی است و از آنجائیکه مصرف این دارو می تواند ضربان قلب شما را کاهش دهد زمانی که برای اولین بار می خواهید این دارو را استفاده کنید دکتر مغز ( پزشک متخصص مغز و اعصاب ) از نزدیک شرایط شما را کنترل کرده و در کنار شما می ماند.

تحقیقات نشان داده ای دارو با بیماری چندکانونی و پیشرونده ای به نام لکو آنسفالوپاتی (PML) که یک عفونت مغزی است در ارتباط قرار می گیرد.

داروی دی متیل فومارات (تکفیدرا) 

یک قرص برای کنترل علائم ام اس که به صورت دوبار در روز استفاده می شود، این دارو می تواند منجر به کاهش سلولهای ایمنی بدن بیمار شود، به همین خاطر دکتر متخصص مغز و اعصاب مرتباً با آزمایش خون وضعیت بیمار را مانیتورینگ می کند تا بر روی ایمنی بدن وی کنترل داشته باشد.

از شایعترین عوارض این دارو می توان به برافروختگی و قرمزی صورت که به آن فلاشینگ هم گفته می شود اشاره کرد و پس از آن معده درد، اسهال و تهوع از دیگر عوارضی هستند که ممکن است باعث آزار بیمار شود.

بر اساس تحقیقات انجام گرفته یک جزء فعال از این ماده (به طور مشابه در تکفیدرا) می تواند با بیماری لکوآنسفالوپاتی چهار کاناله (PML) مرتبط باشد.

داروهای دیگری در درمان ام اس هستند که باید به شکل تزریق وریدی در بیمارستان و زیر نظر متخصص مغز و اعصاب انجام شوند ولیکن شما هر چند ماه یکبار به بیمارستان مراجعه می کنید و لازم نیست به طور مرتب از این داروهای درمان ام اس استفاده کنید.

تاثیر ناتالیزوماب (تایسبری ) و اکری زوماب

از دیگر انتخاب ها در درمان ام اس اگر دیگر داروها نتوانند جوابگو باشند، اثر ناتالیزوماب (تایسبری ) و اکری زوماب هستند، داروی ناتالیزوماب (تایسبری ) مانع از دریافت سلولهای ایمنی به وسیله سلولهای عصبی مغز و نخاع می شوند (در واقع جایی را که می تواند منجر به آسیب به اعصاب شود را ایزوله می کنند) و اکری زوماب دارویی است که جذب سلولهای B مرکزی می شود و مانع سلولهای ایمنی برای حمله به بدن شما می شود، این داروها نیز با PML در ارتباط هستند و به همین دلیل نیز شما باید مرتبا زیر نظر دکتر مغز باشید تا با آزمایش خون شرایط شما را بازبینی کند.

آلمتوزوماب (لمترادا) و میتوکسانترون (نوانترون) راههای نهایی در درمان ام اس

داروهای شیمی درمانی در درمان کنسر (سرطان) هستند این داروها زمانی برای درمان ام اس به کار می آیند که بیمار ام اس به دیگر واسطه ها پاسخ ندهد، به کمک این داروها سیستم ایمنی بدن محدود می شوند و دیگر نمی توانند به سلولهای اعصاب حمله‌ور شوند، نوانترون به این دلیل که می تواند منجر به آسیب قلبی و لوسمی شود جزئی از داروهای جعبه سیاه در FDA سازمان غذا و دارو است.

درمان ام اس (ms)

در بیماری ام اس پوشش اعصاب هستند که مورد حمله سیستم ایمنی قرار گرفته اند و باعث تخریب پوسته میلین می شوند، بنابراین پیامهای عصبی از عضلات به مغز و برعکس از مغز به عضلات به درستی منتقل نمی شود و به این ترتیب بیمار با علائم ام اس مواجه می شود.

ام اس یک بیماری با شروعی متفاوت برای هر فرد  است، این که حمله ام اس چگونه است برای هر شخص بسته به محل درگیری عصب ممکن است با علائم متفاوتی آغاز شود با این حال اینجا علائمی که ممکن است بیمار ام اس در مرحله اول با آن مواجه شود آورده شده است.

هنوز درمانی برای ام اس کشف نشده است ولی داروهای موثر و مفیدی در کنترل علائم ام اس کشف و به بازار آمده است که یک بیمار ام اس را به زندگی عادی خویش نزدیک می کند علاوه بر آن انواع مختلف ام اس با سطوح پیش روندگی متفاوت علائم متفاوتی از خود بروز می دهند، در این سایت مطالب زیادی درباره ام اس آمده است که توصیه می کنم اگر با ام اس رو به رو هستید حتما مطالعه کنید.