پیشگیری از کمردرد و مشکلات ستون فقرات

پوکی استخوان

یکی از مشکلات شایع در سالمندان و به خصوص زنان سالمند، پوکی استخوان است؛ ۵۰ درصد از مردان و ۷۰ درصد از زنان برابر یا بالاتر از ۵۰ سال در ایران به پوکی استخوان مبتلا هستند که خود می تواند منجر به موارد زیر شود:

• بروز شکستگی در مهره های کمری و لغزندگی
• تنگی کانال
• استئوآرتریت
• اشکالات ساختاری و درد

ورزش های متحمل وزن و دریافت کافی کلسیم و ویتامین دی از پوکی استخوان پیشگیری می کند. ورزش موجب کنترل وزن، تقویت عضلات مرکزی بدن، انعطاف پذیری بهتر بافت های همبند و کاهش اشکالات ساختاری بدن می شود و اشکال در هر یک از موارد گفته شده در بروز و تشدید کمردرد نقش مهمی ایفا می کند

درد کمر چه قدر شایع است؟

درد کمر به قدری شایع است که بیش از ۸۰ درصد از افراد حداقل برای یکبار در طول زندگی خود آن را تجربه کرده و برای درمان آن به پزشک مراجعه می‌کنند. از سال ۲۰۰۵ «زندگی بدون درد» به عنوان یکی از سنجش‌های مهم کیفیت زندگی توسط سازمان بهداشت جهانی مطرح شده است تا سال ۲۰۱۲ هیچ روز رسمی بعنوان روز جهانی ستون فقرات (روز کمردرد) وجود نداشت، ولی با پیشرفت تکنولوژی و گسترش فرهنگ شهرنشینی در کشورها از جمله کشور خودمان ایران، مشکلات و بیماری‌هایی بوجود آمد که در بیشتر مواقع در اوایل درد نمی‌توان از آن به عنوان بیماری یاد کرد، اما به دنبال تداوم سبک اشتباه زندگی تبدیل به بیماری و دردهای مزمن می‌شوند.

 پیشگیری از آسیب‌های ستون فقرات

پیشگیری، یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از دردها و آسیب‌های مربوط به ستون فقرات است. داشتن:

• تحرک مناسب و کافی
• رعایت وضعیت‌های صحیح بدن هنگام ایستادن
• راه رفتن
• نشستن و خوابیدن

امروزه تکامل امکانات زندگی، کاهش تحرک و افزایش وزن بدن عوارضی را در پی داشته که نتیجه آن آسیب‌پذیری مهره‌های کمر است. تحقیقات نشان می‌دهد ۷۰ درصد کمردردها ناشی از وضعیت نادرست بدنی و عدم تحرک است. دغدغه‌ها و مشکلات روحی و روانی یکی از مهم‌ترین علل تشدید دردهای مزمن و بویژه دردهای ستون فقرات و کمر دردها است.

ارتباط سلامت روحی و روانی و ستون فقرات

بدن در زمان استرس، ناراحتی و افسردگی کورتیزول بیشتری ترشح می‌کند. کورتیزول هورمونی است که التهاب و فشارخون را افزایش می‌دهد و عملکرد ارگان‌های بدن را مختل می کند. به همین دلیل هنگام بروز مشکلات روحی و روانی بر شدت دردها و بیماری‌های جسمی می‌افزاید. نکته مهم این است که تشخیص درد با منشاء روحی و روانی بسیار دشوار و گیج کننده است.

ارتباط بی‌تحرکی و ستون فقرات 

تحرک داشتن و بطور کل ورزش کردن با تقویت عضلات بدن، افزایش تراکم استخوان، بهبود گردش خون و سلامت روح و روان رابطه مستقیمی دارد. ورزش برای بیمارانی که به دردهای مزمن ستون فقرات و کمر مبتلا هستند یک درمان و دارو است و باید براساس وضعیت هر فرد بصورت هدفمند تجویز شود. برای پیشگیری از درد کمر، حداقل ۳ بار در هفته به مدت ۳۰ دقیقه ورزش هوازی و بدنسازی و روزانه ۱۰ هزار قدم پیاده‌روی توصیه می‌شود. بعد از پیاده‌روی حتما دقایقی حرکات نرمشی انجام دهید.

ارتباط اضافه وزن و چاقی و مشکلات ستون فقرات

بدن در حالت طبیعی شبیه یک S است. چاقی و اضافه وزن یکی از دلایل مهم تغییر شکل بدن است. در یک مثال ساده چاقی و بزرگ شدن شکم، گودی کمر را تشدید می‌کند. در این وضعیت به غضروف‌های مهره‌ای فشار وارد شده و فرد دچار سندرم فاست یا آرتروز مهره‌های کمر می‌شود. همچنین در خطر آسیب دیسک‌های بین مهره‌ای قرار می‌گیرد. اما چاقی یک درد پنهان است، چراکه با کند کردن حرکات و پرخوری به آرامی از درون ما را به بیماری‌های مزمن مبتلا می‌کند.

علت رایج مشکلات ستون فقرات

بسیاری از مشکلات رایج ستون فقرات با تغییر عادات نشستن، راه رفتن و خوابیدن از بین می‌رود. پس به وضعیت ستون مهره‌ها در هنگام نشستن دقت کنید. کفش مناسب و طبی بپوشید. از تشک و بالش طبی استفاده کنید. روش‌های صحیح بلند کردن اجسام را یاد بگیرید. امروزه علت بیش از ۵۰ درصد از موارد کمردرد به پشت میزنشینی و وضعیت‌های نامناسب بدن هنگام نشستن ارتباط دارد. پس از هر یک تا دو ساعت بلند شوید و حرکات کششی انجام دهید. اگر زیاد می‌ایستید و راه می‌روید نیز حرکات کششی را انجام دهید. در یک کلام اینکه آداب نشستن، راه رفتن و خوابیدن را یاد بگیرید و به آن عمل کنید.

 درمان مشکلات ستون فقرات 

با افزایش سن به تدریج از آب موجود در بدن بویژه در دیسک‌ها کاسته می‌شود. پس مصرف مایعات را جدی بگیرید. همچنین شنا کردن و راه رفتن در استخر می‌تواند در جذب و جبران آب میان بافتی بدن نقش مهمی داشته باشد.

اگر در شهرها زندگی می‌کنیم و یا در روستاها، اگر کارمان بدنی است یا فکری، اگر مرد شاغل هستیم و یا خانم شاغل، اگر تک شیفت کار می‌کنیم و یا دو یا سه شیفت، اگر صبح زود بلند می‌شویم و دیر وقت می‌خوابیم، یک نکته را نباید فراموش کنیم. حداقل ۳۰ دقیقه از روز باید به سلامت خود فکر کنیم و برای سلامتی و نداشتن درد به ورزش های هوازی بپردازیم.