سردرد صاعقه ای چیست و چه علائمی دارد؟

سردرد صاعقه ای یا به اختصار TCH از نوع سردرد های شدید و ناگهانی است. این سردرد معمولا بعد از یک دقیقه به حداکثر شدت رسیده و تا پنج دقیقه باقی می ماند نکته حائز اهمیت این است که سردرد صاعقه ای نشانه ای از یک بیماری است. ولی خوشبختانه معمولا رایج نیست و در کشور های پیشرفته کمتر از ۵۰  مورد در هر صد هزار نفر بزرگسال گزارش شده است.

سردردهای تاندرکلاب نشانگر آسیب های جدی پاتولوژیک مانند خونریزی داخل و بیرون مغز هستند و در واقع به عنوان بدترین سردرد در طول زندگی فرد شناخته می شوند که دردش می تواند در هر جای سر، گردن یا حتی کمر هم حس شود.

سردرد صاعقه ای چه علائمی دارد؟ 

•  ممکن است با تهوع یا استفراغ همراه باشد.
•  اختلال در بینایی
•  بی حسی
•  مشکل در تکلم
•  طی ۶۰ ثانیه به حداکثر می رسد
•  ناگهان و شدید ایجاد می شود.

همچنین می تواند با تشنج، تب و تغییرات حالت روحی و روانی همراه باشد.

علت سردرد صاعقه ای

علت اصلی آن آسیب بافت مغز بوده که عمده ترین آن خونریزی ساب آراکنویید( subarachnoid hemorrhage )  یا به اختصار SAH است. ترومبوز سینوس وریدی و خونریزی داخل مغزی از علل عمده دیگر هستند. از سایر دلایل آن می توان به حملات ایسکمیک، مننژیت و التهاب بافت مغز، ضربه به مغز، آنوریسم عروق مغزی، سکته مغزی و هایپرتنشن ایدیوپاتیک اینتراکرانیال ( افزایش فشار خون درون سر ) اشاره کرد.

عواملی که موجب سردرد های صاعقه ای می شود؟

•  فعالیت فیزیکی سخت
•  در بعضی افراد رابطه جنسی باعث شروع این نوع سردرد می شود.
•  مصرف بعضی دارو ها مانند انواع غیرقانونی آن ها
•  قرار گرفتن ناگهانی در معرض آب سرد یا گرم؛ مانند زمانی که در ابتدای دوش گرفتن زیر آب قرار می گیرید.

تفاوت سردرد صاعقه ای و سردرد میگرنی

در بیشتر اوقات سردرد های میگرنی و thunderclap شبیه هم نیستند ولی اکثر کسانی که این نوع سردرد ها را تجربه می کنند قبلا دچار حملات میگرن شده اند. همچنین اصلی ترین تفاوت بین آن ها شدت بسیار زیاد thunderclap است.
در بعضی موارد سردرد تاندرکلاپ می تواند مانند یک حمله میگرنی حس شده و فقط پزشک متخصص به کمک آزمایشات می تواند نوع سردرد را مشخص کند.

نحوه تشخیص سردرد 

برای تشخیص این سردرد در وهله اول، سی تی اسکن عروق مغزی انجام  می شود که به پزشک نشان می دهد در رگ های درون و بیرون مغز چه عاملی ممکن است باعث ایجاد درد شده باشد. پزشک می تواند از MRI ( magnetic resonance imaging ) برای مشاهده ساختار مغز استفاده کند، همچنین از MRA (magnetic resonance angiography ) برای دیدن جریان خون عروق مغز نیز استفاده می شود.
با پانکسیون لومبار ( lumbar puncture ) یا spinal tap نمونه مایع مغزی نخاعی یا cerebrospinal fluid ( به اختصار CSF ) بیمار که اطراف مغز و نخاع در گردش است، گرفته شده و از نظر وجود خون تست می شود .

درمان سردرد صاعقه ای

درمان این سردرد بستگی به دلیل ایجاد آن دارد و پزشک می تواند با توجه به آن روش مناسب را انتخاب کند. اگر سردرد با عامل مهم و خطرناکی مرتبط نباشد، پزشک می تواند با دارو های ضدالتهابی غیراستروئیدی تورم عروق را کاهش داده و باعث تسکین شرایط بیمار شود یا با یکسری دارو ها فشار خون درون مغز بیمار را کاهش دهد. اگر این سردرد به دلیل اسپاسم عروق مغزی ایجاد شده باشد، پزشک نیمودیپین را تجویز کرده تا با مسدود کردن کانال کلسیم این اسپاسم را از بین ببرد.
بعضی انواع آن نیز نیازمند جراحی برای ترمیم رگ پاره شده یا باز کردن رگ دچار انسداد بوده که پزشک با بررسی شرایط بیمار بهترین روش درمان را انتخاب می کند.

 پیشگیری از سردرد صاعقه ای

به دلیل اینکه این سردرد ها بدون سابقه قبلی و ناگهانی ایجاد می شوند پیشگیری از آن ها کمی دشوار بوده ولی می توان با کنترل علائم مستعد کننده و بیماری های زمینه ای احتمال بروز آن را کم کرد.

• به طور مثال رژیم غذایی سالم و لایف استایل فعال و پرتحرک باعث کنترل فشار خون شده که احتمال ایجاد سردرد صاعقه ای را کم می کند. همچنین ترک سیگار و کنترل سطح کلسترول به داشتن سیستم قلبی عروقی سالم کمک شایانی می کند.
• اگر فردی دچار فشار خون بالاست، برای پیشگیری از thunderclap headache می تواند با مشورت پزشک، برای کنترل فشار خون خود برنامه ریزی کند.

 فاکتور های ابتلا به سردرد

افراد با سابقه خانوادگی اختلالاتی مانند عروق خونی ضعیف و تمایل زیاد به تشکیل لخته، دارای ریسک بالاتری در ابتلا به TCH بوده و همچنین پرفشاری خون نیز امکان ابتلا به این نوع سردرد را افزایش می دهد.