آیا محیط در آلزایمر تاثیر دارد؟

هر شخصی گاهی دچار فراموشکاری می شود. این که گاهی شخص به یاد نیاورد دسته کلید را کجا گذاشته است یا نام یک آشنا را به خاطر نیاورد طبیعی است. اما اختلال حافظه ناشی از آلزایمر، دائم و وخیم شونده است و توانایی و عملکرد فرد را در محیط کار و منزل تحت تأثیر قرار می دهد. افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است:

–    عبارات و سوالات خود را بارها و بارها تکرار کنند و متوجه نباشند که قبلا آن سوال را پرسیده اند.
–    مکالمات، ملاقات ها و مناسبت ها را فراموش کنند و بعدا ًنیز به یاد نیاورند.
–    به طور مکرر اشیاء را در جایی غیر از جای خود و اغلب در جاهای غیرمعمول قرار دهند.
–    به طور مکرر اسم اعضای خانواده و اشیا را از یاد ببرند.

بیماران آلزایمر با تغییرات مغزی ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:

–    افسردگی
–    اجتماع گریزی
–    تغییرات سریع خلقی
–    عدم اعتماد به دیگران
–    تحریک پذیری و پرخاشگری
–    تغییر در عادات خواب
–    پرسه زنی و جستجوگری
–    هنجارشکنی
–    توهم، مثلاً توهم در اینکه چیزی از آنها دزدیده شده است.

دانشمندان معتقدند که آلزایمر در بیشتر افراد در اثر تلفیقی از عوامل مانند وراثت، سبک زندگی و عوامل محیطی رخ می دهد و به تدریج مغز را تحت تأثیر قرار می دهد. بروز آلزایمردر کمتر از ۵% افراد ناشی از یک تغییر ژنتیکی خاص است که منجر به پیشرفت بیماری می شود. هرچند دلایل ابتلا به آلزایمر هنوز به طور دقیق مشخص نشده است اما تاثیر آن بر مغز به وضوح مشخص گردیده است. بیماری آلزایمر موجب آسیب دیدن و مرگ سلول های مغزی می شود. اتصالات بین سلولی در مغزی که مبتلا به آلزایمر شده است بسیار کمتر از مغز سالم است.

هرچه سلول های مغزی بیشتری می میرند مغز نیز کوچکتر می شود. وقتی پزشک بافت مغز را زیر میکروسکوپ معاینه می کند، دو نوع بافت غیر طبیعی می بیند که نشانه آلزایمرند:

۱٫ پلاک ها: این توده های پروتئینی، بتا آمیلوئید نام دارند که ممکن است سلول های مغزی را به چند طریق تخریب کنند، مثلاً ممکن است با ارتباط بین سلولی تداخل کنند. هر چند عامل اصلی مرگ سلولی در آلزایمر هنوز شناخته شده نیست اما تجمع بتا آمیلوئید ها در خارج سلول های مغزی از متهمان اصلی است.

۲٫ پیچ خوردگی ها: سلول های مغزی برای دریافت مواد مغذی و حیاتی از طریق زوائدشان، وابسته به یک حمایت داخلی اند. این سیستم نیازمند ساختار طبیعی پروتئینی به نام tau می باشد. در بیماران مبتلا به آلزایمر رشته های پروتئین tau درون سلول ها دچار پیچ خوردگی های غیرطبیعی می شوند که این باعث اختلال در سیستم ارتباطات و حمل و نقل درون سلولی می شود که این امر نیز موجب پسرفت و مرگ سلول های مغزی می شود.

افزایش سن: مهمترین عامل خطر شناخته شده در ابتلاء به آلزایمر است. آلزایمر جزئی از روند طبیعی پیر شدن نیست اما خطر ابتلاء به آن با افزایش سن به خصوص پس از ۶۵ سالگی افزایش می یابد. تقریباً نیمی از افراد بالای ۸۵ سال مبتلا به آلزایمر می شوند. افرادی که تغییرات ژنتیکی نادری دارند که آنها را مستعد ابتلاء به آلزایمر می کند اغلب در ۴۰ یا ۵۰ سالگی علائم را تجربه می کنند.سابقه خانوادگی و وراثت: خطر ابتلاء به آلزایمر در افرادی که یکی از اقوام درجه یک آنها والدین یا خواهر و برادر سابقه ابتلاء داشته اند بیشتر است. دانشمندان موفق به شناسایی جهش هایی در سه ژن شده اند که منجر به ابتلاء فرد به آلزایمر می شود. اما این جهش های ژنتیکی مسئول کمتر از ۵ % موارد ابتلاء به آلزایمر هستند. اغلب مکانیسم های ژنتیکی دخیل در بروز آلزایمر هنوز شناخته شده نیست. مهمترین ژن دخیل در ابتلاء به آلزایمر آپولیپوپروتئین e4 می باشد.

جنس: احتمال ابتلاء زنان نسبت به مردان بیشتر است. شاید این بدان علت باشد که میانگین طول عمر زنان بیش از مردان است.

اختلالات شناختی خفیف: افراد مبتلا به اختلالات شناختی خفیف (MCI) افرادی هستند که مشکل حافظه دارند یا کارایی شناختی آنها بیش از آنچه برای سن شان انتظار می رود کاهش یافته است اما به حدی نیست که به عنوان فرد دارای زوال عقل در نظر گرفته شود. در این افراد خطر ابتلاء به دمانس یا زوال عقل افزایش می یابد اما قطعی نیست. در این شرایط اقدام به موقع برای در پیش گرفتن الگوی زندگی سالم و راهکارهایی برای جبران کمبود حافظه می تواند در پیشگیری از ابتلاء به دمانس موثر باشد.

سابقه ضربه سر: افرادی که در گذشته ضربه شدید سر را تجربه کرده اند با احتمال بیشتری در معرض خطر ابتلاء به آلزایمر می باشند.

سبک زندگی و سلامت قلب: هیچ عاملی از شیوه زندگی وجود ندارد که به طور قطعی با خطر ابتلاء به آلزایمر ارتباط داشته باشد. هر چند شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه همان عواملی که فرد را مستعد بیماری های قلبی می کنند، احتمال ابتلاء به آلزایمر را نیز افزایش می دهند. این عوامل می تواند شامل موارد زیر باشد: