درباره آنوریسم مغزی چه می دانید؟

آنوریسم مغزی بخش ضعیفی در دیواره رگ خونی در مغز است که در اثر فشار خون حالت برآمده و بادکنکی شکل می شود. این بیماری در بیشتر موارد تا آخر عمر بدون علامت است اما در موارد نادری بزرگ شده و با فشار به بافت های اطراف بیمار را کم کم متوجه خود می کند. همچنین این امکان وجود دارد که با نازک شدن دیواره آنوریسم و پاره شدنش خونریزی داخل مغزی یا به عبارتی سکته هموراژیک رخ دهد که در اثر عدم رسیدگی به موقع به شدت خطرناک و مرگبار است.

علائم آنوریسم مغزی 

علائم آنوریسم مغزی به شرایط، محل و اندازه ی آن بستگی دارد؛ به طور مثال آنوریسمی که پاره شود بیمار را دچار چنان سردرد شدید و ناگهانی ای می کند که بعضی اوقات به آن بدترین سردردی که تا به حال تجربه کرده اند می گویند. علاوه بر آن علائم دیگری مثل حالت تهوع و استفراغ، سفتی گردن، اختلال در دید، حساسیت به نور، تشنج، افتادگی پلک، از دست دادن هوشیاری و گیجی هم می تواند اتفاق بیفتد. آنوریسمی که در حال چکه کردن خون است معمولا تنها فرد را دچار سردرد شدید می کند و ریسک زیادی برای پاره شدن دارد.

آنوریسمی کوچکی که پاره نشده می تواند بدون علامت بوده و حتی به طور اتفاقی شناسایی شود اما اگر اندازه اش بزرگ باشد و به بافت های اطراف فشار آورد می تواند بیمار را دچار علائمی مثل درد پشت و بالای چشم ها، گشادی مردمک، اختلال در دید، اختلال در تکلم و حتی بی حسی یک طرف صورت کند.

خطرات آنوریسم مغزی!

به نقل از بنیاد آنوریسم مغزی، آنوریسم پاره شده در ۵۰ درصد کیس ها مرگبار بوده و از کسانی که زنده می مانند حدود ۶۶ درصد دچار نقص عصبی دائمی می شوند. تقریبا ۱۵ درصد از کسانی که آنوریسم پاره شده دارند قبل از رسیدن به بیمارستان می‌میرند. بیشتر مرگ هایی که اتفاق می افتد ناشی از جراحت مغزی شدید و سریعی است که از خونریزی اولیه ایجاد می شود.

تشخیص آنوریسم مغزی

از آن جایی که در بیشتر موارد آنوریسم مغزی بدون علامت است یا تشخیص داده نشده و یا به طور اتفاقی در حین عکس برداری از ناحیه ی سر و گردن، پزشک متوجه آن می شود. اما به طور کلی با تصویر برداری با سی تی اسکن(CT Scan)، ام آر آی(MRI)، و آنژیوگرافی می توان وجود آنوریسم را تشخیص داد.

همچنین در صورتی که پزشک به پاره شدن آنوریسم شک داشته باشد می تواند با تست مایع مغزی نخاعی و آزمایش آن برای یافتن خون در آن، از پاره شدن آن مطلع شود.

آنوریسم ها بیشتر تمایل دارند که در بخش های شاخه شاخه شده ی رگ های خونی، به خاطر این که آن قسمت ها ضعیف تر هستند، ایجاد شوند. در نتیجه آن ها معمولا در بخش پایه یا بیس مغز به وجود می آیند.

افراد در معرض ابتلا به آنوریسم مغزی 

بعضی از این ریسک فاکتور ها اکتسابی بوده و بعضی هایشان از بدو تولد وجود داشته اند، اما به طور کلی آن ها با پایین آوردن مقاومت عروق خونی باعث می شوند که فشار خون منجر به ایجاد آنوریسم در یک ناحیه از رگ شود.

از ریسک فاکتور های اکتسابی می توان به بالا رفتن سن، مصرف سیگار، فشار خون بالا، جراحت مغزی، بعضی عفونت های خونی، مصرف مواد مخدر خصوصا کوکائین، آترواسکلروزیس، سرطان یا تومور مغزی و گردن، و مصرف زیاد الکل اشاره کرد.

سابقه ی خانوادگی آنوریسم، بیماری AVM و بیماری کلیه پلی کیستیک هم از مواردی هستند که ذاتی بوده و شانس ابتلا به آنوریسم را بالا می برند.

افراد باردار مبتلاء به آنوریسم مغزی 

پزشک مغز و اعصاب در صورت تشخیص آنوریسم هر چه سریع تر آن را پیگیری کرده و جان مادر را در اولویت کار خود قرار می دهد چرا که حاملگی جزو مواردی نیست که در آن اقدامات تشخیصی و درمانی نوروسرجری یا جراحی اعصاب منع استفاده داشته باشد.
اما به طور کلی سن حاملگی، شدت آنوریسم و محل آن از جمله مواردی هستند که در تصمیم گیری پزشکان برای به کارگیری روش درمانی و زمان انجام آن موثر اند. همچنین برای این مادران ترجیحا عمل سزارین به جای زایمان طبیعی انجام می شود.

بارداری به تنهایی و در غیاب سایر فاکتور ها موجب افزایش خونریزی ناشی از آنوریسم نیست و تقریبا شیوع آن مشابه خانم های دیگر است اما مرگ و میر ناشی از آن در بارداری نسبتا بیشتر است.
خانم های باردار به خاطر داشته باشند که در صورت تجربه کردن سردرد شدید و ناگهانی هر چه سریع تر باید اورژانس را خبر کرده و توسط پزشک مغز و اعصاب معاینه شوند. این موضوع در زمان حاملگی از اهمیت بالایی برخوردار است.

آیا آنوریسم مغزی درمان می شود؟ 

اگر آنوریسم بیمار پاره شده باشد باید هر چه سریع تر تحت درمان قرار گرفته و جریان خون آن متوقف شود تا از خونریزی دوباره ی آن جلوگیری گردد. نوع درمانی که پزشک انتخاب می کند به شرایط بیمار و ویژگی های آنوریسم مثل سایز، نوع، و محل آن مرتبط است. این درمان ها شامل موارد زیر است:

کلیپ کردن

در این روش پزشک باید جمجمه را باز کرده و با گیره مخصوصی گردن آنوریسم را کلیپ کند تا جریان خون به آن ناحیه متوقف شود.

کویل گذاری

این درمان کمتر تهاجمی بوده و در آن پزشک کاتتری را وارد رگ کشاله ی ران بیمار کرده و از آن برای رساندن سیم پیچ یا کویلی از جنس پلاتین به محل آنوریسم استفاده می کند. کویل با رسیدن به محل مورد نظر فضای اضافه را پر کرده و از نفوذ خون به آن جلوگیری می کند.

استنت گذاری

اگر هیچ کدام از موارد فوق به علت بزرگی آنوریسم نتوانستند به خوبی عمل کنند پزشک از این روش استفاده می کند که در آن با گذاشتن استنت در رگ خونی، استنت مشابه دیواره ای جدید عمل کرده و با تغییر جریان خون از آن محل مانع از رسیدن خون به داخل آنوریسم می شود.

اگر آنوریسم بیمار کوچک بوده و علائم خاصی ایجاد نمی کند ممکن است پزشک متخصص مغز و اعصاب صلاح ببیند که برای مدتی آن را زیر نظر گرفته و هر وقت احساس کرد که ممکن است مشکل ساز شود اقدام به درمان آن کند. البته در این حین بیمار باید از اقداماتی که ممکن است باعث تحریک آنوریسم شود مثل مصرف مواد محرک و مخدر، سیگار، و کافئین زیاد جلوگیری کرده و سعی کند که با کاهش فشار خون و فشار نیاوردن به خودش خصوصا در حین جابجایی اجسام سنگین، احتمال ترکیدن آن را کاهش دهد.