هنگام حمله تشنج چه کنیم؟

صرع
1403/04/30

حملات تشنجى در اثر فعالیت ناگهانى سلولهاى یک قسمت از مغز ایجاد می شود. در نوع تیپیک تشنج، این امواج مغزى بسرعت به قسمتهاى دیگر معز منتشر می شود و فرد دچار تشنج همراه با کاهش سطح هوشیارى می شود.این امواج مغزى در نوارمغز بیمار که توسط متخصص مغز و اعصاب تفسیر میشود دیده می شود.

صرع، مانند سایر شرایط طولانی مدت مانند آسم یا دیابت، با خطرات خاصی همراه است. اگر این موارد را کنترل نکنید، می توانند بسیار جدی شوند.

خطرات مربوط به تشنج زمانی بیشتر می شود که افراد تشنج های کنترل شده ضعیفی داشته باشند. کنترل خوب تشنج اولین قدم در کاهش خطرات مربوط به تشنج است. تشنج گاهی می‌تواند منجر به جراحت یا افتادن شود، و گاهی اوقات می‌تواند جدی‌تر باشد – حتی منجر به مرگ یا منجر به مرگ شود.

انواع تشنج

تشنج انواع مختلفى دارد ولى منظور ما در اینجا نوع تونیک کلونیک جنرالیزه (صرع بزرگ) است که در آن بیمار در طى حمله به طور ناگهانى دچار بالا رفتن سیاهى چشمها، خشک شدن بدن، حرکات لرزشى اندامها، قفل شدن و کف کردن دهان، سیانوز و کاهش سطح هوشیارى می شود.در صورتیکه حملات تشنجى تکرار شونده باشند به آن صرع یا اپى لپسى گفته می شود.

انواع مختلف تشنج خطرات مختلفی را به همراه دارند. سطح خطر تشنج بستگی به نوع تشنج و سبک زندگی فرد دارد. به عنوان مثال، تشنج های تونیک-کلونیک کنترل نشده بالاترین خطر ایمنی را به همراه دارند و اگر در فعالیت هایی مانند کوه نوردی شرکت کنید، این خطر افزایش می یابد.

زندگی هرگز بدون خطر نیست، اما انجام اقدامات مثبت برای کاهش تشنج، فکر کردن در مورد خطرات خاص خود و بحث در مورد مدیریت تشنج با پزشک خود شروعی برای کاهش برخی از خطرات مرتبط با تشنج است.

کمک های اولیه تشنج صرع

اگر با کسی هستید که تشنج تونیک-کلونیک دارد (جایی که بدن سفت می‌شود و به دنبال آن تکان‌های عضلانی عمومی رخ می‌دهد)، سعی کنید:

خونسردی خود را حفظ کنید و فرد را تنها نگذارید
فرد را از منطقه خطر دور نگه دارید.
زیر سر آنها چیزی نرم بگذارید و راه نفس کشیدن او را باز کنید
پس از پایان تشنج، آنها را به پهلو بغلتانید (اگر غذا یا مایعی در دهان دارند، بلافاصله آنها را به پهلو بغلتانید).
هیچ چیزی را در دهان آنها قرار ندهید یا او را مهار یا حرکت ندهید، مگر اینکه در خطر باشد.

اگر تشنج در آب رخ دهد:

سر فرد را طوری نگه دارید که صورت او از آب خارج شود.
از تنفس بیمار اطمینان حاصل کنید
وقتی از آب خارج شد، فوراً با اورژانس تماس بگیرید.

اگر تشنج داشته باشید، پزشک در رابطه با رانندگی، استفاده از ماشین آلات خطرناک، کار در بالای سطح زمین و مسائل ایمنی عمومی به شما توصیه می کند.

در صورت بروز حادثه، از دستبند یا آویز هشدار پزشکی حاوی اطلاعات صرع استفاده کنند. گزینه دیگر این است که اطلاعات پزشکی را در کیف پول خود حمل کنید.

تشنج و رانندگی

افرادی که تشنج دارند نباید به هیچ وجه رانندگی کنند. تا زمانی که به طور کامل سلامتی فرد توسط پزشک تایید نشده است، فرد نباید رانندگی کند.

صرع و ایمنی آب

اگر تشنج در آب اتفاق بیفتد، می تواند منجر به یک وضعیت خطرناک شود. برخی از پیشنهادات عبارتند از:

هرگز به تنهایی شنا نکنید.
برای فعالیت های آبی، از جمله قایق سواری و ماهیگیری، از جلیقه نجات استفاده کنید.
از ورزش های آبی مانند غواصی خودداری کنید.
به جای حمام، دوش بگیرید، زیرا دوش گرفتن خطر کمتری دارد. اگر فقط حمام دارید، از دوش دستی استفاده کنید.
در صورت امکان در خانه تنها دوش نگیرید یا حمام نکنید.
در زمانی دوش بگیرید که احتمال وقوع تشنج کمتر است.
درهای حمام را باز نگه دارید.

اقدامات زمان حمله تشنجى

سعى کنید وحشت زده نشوید و خونسردى خود را حفظ کنید.
بیمار را به پهلو بچرخانید؛ این مانور باعث می شود تنفسش راحتتر شده و به باز شدن مجراى تنفسی او کمک مى کند ،در ضمن هر گونه پوشش تنگ او مثل کراوات را شل کنید.
با جابه جا کردن وسایل منزل و اشیاى سخت اطراف بیمار ، به هنگام حمله او را از مصدوم شدن حفظ کنید.
حتى الامکان او را تکان ندهید مگر اینکه در خطر صدمه باشد مثلا در نزدیکى آتش یا بر روى پلکان
مراقب باشید به او صدمه وارد نشود ،مثلاً با گذاشتن کوسن،بالشت،ژاکت یا کت تا شده زیر سر
او را ترک نکنید تا زمانى که حمله تمام شود و کاملاً بهبودى یابد؛ مدت زمان حمله تشنج را از شروع تا پایان حمله تایم بگیرید.
تنها اقدامى که به طور قطع نباید انجام دهید سعى در گذاشتن چیزى بین دندانهایش است، این اقدام خطرناک بوده و مى تواند باعث صدمه قابل ملاحظه اى به دندان هایش شود و هم چنین ممکن است دست شما به شدت گاز گرفته شود.
به هیچ عنوان در حین حمله و یا حتى بلافاصله بعد از ختم حمله، آب، نوشیدنى و حتى داروهاى فرد را تا وقتى کاملا هوشیار نشده به او نخورانید.
سیلى زدن، آب پاشیدن، تنفس دهان به دهان و فشار روی قفسه سینه ممنوع است.
سعى نکنید جلوى حرکات غیر عادى را در جریان حمله شدید بگیرید.
پس از یک حمله شدید ،بیمار نیاز به استراحت دارد .قبل از اینکه فرد به سر کار خود برگردد به او استراحت بدهید
کبود شدن لب هاى بیمار در حین حمله تشنج، به علت کمبود اکسیژن خون است و به تنهایی خطرناک نیست و تنها در حملاتى که حمله تشنج طى چند دقیقه خود به خود تمام نشود نیاز به رساندن بیمار به اورژانس دارد.
پس از تمام شدن تشنج تونیک کلونیک ممکن است فرد به خواب برود که تا نیم ساعت هم طول بکشد ؛این حالت طبیعى است ،بگذارید هر قدر که مى خواهد بخوابد.
چنانچه خطرى بیمار را تهدید نمى کند، بگذارید حمله روند طبیعى خود را طى کند و در صورتیکه حمله تشنج بیشتر از پنج دقیقه طول کشید و یا اولین تشنج بیمار بود حتما با اورژانس تماس بگیرید.(مرحله گیجى و خواب آلودگى بعد از تشنج که مرحله post ictal نامیده میشود ممکن است تا بیست دقیقه طول بکشد و طبیعى است)
بدیهى است پیگیرى مناسب با مراجعات متناوب به متخصص مغز و اعصاب و مصرف منظم داروهاى تجویز شده ،کنترل بهتر حملات تشنجى را در بر خواهد داشت

درمان تشنج

بسیاری از افرادی که مبتلا به صرع تشخیص داده می‌شوند و تحت درمان قرار می‌گیرند، می‌توانند در صورت استفاده از داروها طبق برنامه، زندگی کامل و فعال داشته باشند و بسیاری بدون حمله زندگی کنند.. حتی افرادی که حملات کنترل نشده ای دارند می‌توانند شیوه‌ زندگی خود را تغییر دهند تا بتوانند سبک زندگی معقولی داشته باشند.