علت دردهای چرخشی در بدن
دردهای عضلانی از جمله شایعترین دردها و بیماریهایی است که انسان را درگیر میکنند. بخش عمدهای از این دردها به علت ایجاد نقاط دردناک خاصی به نام «نقاط ماشهای» در عضلات به وجود میآیند. مشکلی شایع که هر فردی ممکن است بارها و بارها آن را تجربه کند، بدون آنکه از دلیل آن باخبر باشد.
دردهای سرگردان عضلانی
این دردها، اختلالی شایع و گاه ناتوانکننده است، با این وجود این اختلال به آسانی و با کمک روشهایی قابل درمان است. عضلات ارادی یا اسکلتی بزرگترین ارگان بدن هستند که حدود ۴۰ درصد وزن بدن را به خود اختصاص میدهند.
بیش از ۴۰۰ عضله وظیفه حمایت و انجام حرکات مختلف بدن را بر عهده دارند، به طوری که بافتهای عضلانی طی فعالیتهای روزمره دائماً در حال فعالیت هستند. بنابراین طبیعی است که چنین ارگانی بیشتر از سایر ارگانها و بافتهای بدن منشأ و علت درد و مشکلات شود.
علت دردهای عضلانی
دردهای عضلانی از جمله شایعترین دردها و بیماریهایی هستند که انسان را درگیر میکنند. بخش عمدهای از این دردها به علت ایجاد نقاط دردناک خاصی به نام «نقاط ماشهای» یا به اصطلاح Trigger Points در عضلات به وجود میآیند. مشکلی شایع که هر فردی ممکن است بارها و بارها آن را تجربه کند بدون آنکه از دلیل آن باخبر باشد.
نقاط ماشهای چیست؟
این نقاط، محلهای حساس به لمسی هستند که به صورت گره یا نوار سفتی در عضله قابل لمساند. با فشار دادن، دردی در آن محل احساس و غالباً به سایر نواحی منتشر میشود. همچنین هنگامی که به نقطه ماشهای فشاری به صورت نیشگون وارد میشود، یک پاسخ انقباضی موضعی به شکل پرش عضلانی و به نام «توئیچ» اتفاق میافتد.
نقاط ماشهای به دو نوع فعال و نهان تقسیم میشوند. نقاط ماشهای فعال باعث درد خود به خودی در حالت استراحت میشوند و با لمس و فشار آنها دردی مشابه درد اصلی بیمار ایجاد میشود. همچنین انقباض و کشش عضله میتواند شدت درد را افزایش دهد. البته نقاط ماشهای نهان باعث درد خود به خودی نمیشوند و به همین خاطر کمتر مورد توجه بیماران قرار میگیرند، ولی همین نقاط میتوانند حرکت را محدود کرده و منجر به ضعف عضله درگیر شوند.
نقاط ماشهای چگونه ایجاد میشوند؟
علل متنوعی در ایجاد نقاط ماشهای دخالت دارند به عنوان مثال در حالتی که وضعیت بدنی نامناسب به صورت طولانی مدت حفظ میشود، نقاط ماشهای میتوانند به وجود بیایند و یا نشستن روی یک صندلی بدون حمایت مناسب پشتی ممکن است زمینه ایجاد نقاط ماشهای را فراهم کند. همچنین شرایطی مثل اصابت ضربه حاد به عضله، استفاده بیش از حد و مکرر از عضله و خستگی آن، مثلاً در اثر رانندگی یا تایپ کردن طولانی مدت میتوانند نقاط ماشهای نهان را به نقاط ماشهای فعال تبدیل کنند.
همچنین موارد زیر در فعال کردن این نقاط حساس نقش دارند:
- التهابات و مشکلات مفصلی
- دردهای ناشی از درگیری ریشههای عصبی
- بیماریهایی مثل ناراحتی قلبی
- کیسه صفرا
- استرسهای روحی و روانی
همه این عوامل میتوانند باعث ایجاد آسیب یا تغییراتی در سلولهای عضلانی و تجمع کلسیم در داخل این سلولها شوند که منجر به انقباض خود به خودی آنها میشود. با چنین انقباضی، مواد شیمیایی درد زایی مثل اسیدلاکتیک تولید میشود که حساس و دردناک شدن این نقاط را به دنبال دارد.
شدت درد نقاط ماشه ای فعال
درد ناشی از نقاط ماشهای فعال گاهی حتی به اندازه درد حمله قلبی یا درد ناشی از شکستگی استخوان، شدید است. بیماران معمولاً از درد شدید و آزار دهندهای در بافتهای عمقی مثل عضلات و مفاصل شکایت میکنند. این درد اغلب به ناحیهای دورتر از محل نقاط ماشهای انتشار مییابد. گاهی اوقات به جای درد، بی حسی یا احساس گزگز و مور مور گزارش میشود. در صورتی که نقاط ماشهای در عضلات سر و گردن ایجاد شوند، میتوانند باعث سرگیجه و وزوز گوش هم بشوند. همچنین ممکن است محدودیت حرکتی و ضعف عضلانی اتفاق بیفتد و وضعیت طبیعی بدن دچار اختلال شود. حتی خواب فرد میتواند مختل شود.
چه عضلاتی بیشتر درگیر درد می شوند؟
نقاط ماشهای معمولاً در عضلاتی که در حفظ وضعیت بدن نقش دارند و علیه جاذبه عمل میکنند به وجود میآیند. عضلات گردن، سینه، شانه و لگن بیشتر درگیر این اختلال میشوند. ابتلای عضلات گردن به این نقاط هم میتواند دردهایی مثل سردرد تنشی و میگرن ایجاد کند. درد ناشی از درگیری عضلات سینهای و درد منتشر در بازو ممکن است با درد احشایی و قلبی اشتباه گرفته شود. نقاط ماشهای در عضلات ناحیه لگن گاهی شبیه سیاتیک دردهایی به پشت ران و ساق پا منتشر میکنند.
تشخیص دردهای عضلانی
مشخص شده است که بیشتر دردهای شایع روزمره به علت نقاط ماشهای ایجاد میشوند. برای تشخیص، شرح حال بیمار و الگوی درد و ناراحتی وی باید مورد توجه قرار گیرد. اغلب بیماران سابقهای از انجام فعالیت سنگین و مکرر یا حفظ وضعیت بدنی خاص به مدت طولانی را گزارش میکنند. نقاط ماشهای معمولاً محلهای مشخصی در عضلات دارند که در معاینه، به صورت گره یا نوار سفتی قابل لمس هستند و با فشار آنها درد انتشاری بیمار تشدید میشود. با کشش عضله، محدودیت حرکتی دردناک آن مشخص میشود.
فعال شدن نقاط ماشه ای چه قدر خطرناک هستند؟
نقاط ماشهای خطر جدی محسوب نمیشوند، اما میتوانند تا حد زیادی کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهند. معمولاً نقاط ماشهای حاد به سادگی قابل درمان است. البته وقتی این نقاط بدون درمان رها شده و مزمن میشوند، میتوانند دردناکتر و ناتوان کنندهتر شوند و نیاز به درمان طولانی مدت داشته باشند.
راهکارهای درمان نقاط ماشهای
روشهای مختلفی برای درمان این اختلال وجود دارد. علاوه بر اینکه ممکن است برای بیماران داروهای ضد درد و ضد التهاب تجویز شود، روشهای درمانی غیر دارویی و فیزیوتراپی اثرات سریع و مفیدی خواهند داشت. تحریک الکتریکی، امواج فراصوت و لیزر کمتوان از جمله روشهای مورد استفاده هستند. همچنین برای غیرفعال کردن نقاط ماشهای از ماساژ، تکنیکهای کششی و فشاری یا سوزن خشک استفاده میشود. بکار بردن اسپری سرد کننده همراه با کشش عضله درگیر نیز در مهار درد و گرفتگی عضله مؤثر است.