مدولوبلاستوما چیست؟
مدولوبلاستوما یک تومور بدخیم مغزی کودکان است که در مخچه، بخشی از مغز که در پایه جمجمه قرار دارد، ایجاد می‌شود. این تومور معمولاً کودکان بین ۵ تا ۹ سال را مبتلا می کند و در افراد بالای ۳۰ سال نادر است. زمانی که مدولوبلاستوما در کودکان بزرگتر از پنج سال ظاهر شود و تومور زود تشخیص داده شود، نتایج بهتر است.
درمان شامل جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی است. تا ۷۵ درصد از کودکانی که با هر سه روش درمان می شوند تا بزرگسالی زنده می مانند.
علائم مدولوبلاستوما
- سردرد شب یا صبح
- مشکلات راه رفتن (راه رفتن) یا آتاکسی
- تهوع و استفراغ
- سرگیجه
- دوبینی
- تکان دادن سر
- نیستاگموس (یک حرکت غیرطبیعی چشم به پهلو)
- بی حالی یا گیجی
- هیدروسفالی به دلیل انسداد گردش طبیعی مایع مغزی نخاعی
علت مدولوبلاستوما
هنوز مشخص نیستکه علت ایجاد مدولوبلاستوما چیست. تصور می‌شود که برخی از کودکان مبتلا به این بیماری دارای مشکل ژنتیکی هستند که آنها را در معرض این نوع تومور مغزی قرار می‌دهد.
چه کسانی به مدولوبلاستوما مبتلا می شوند؟
مدولوبلاستوما معمولاً کودکان بین ۵ تا ۹ سال را درگیر می‌کند. اکثر موارد قبل از ۲۰ سالگی تشخیص داده می‌شود. در بزرگسالان نادر است.
مدولوبلاستوما چقدر شایع است؟
مدولوبلاستوما شایع ترین تومور بدخیم مغزی دوران کودکی است. این حدود ۲۰ درصد از کل تومورهای مغزی دوران کودکی را تشکیل می دهد. سالانه حدود ۵۰۰ مورد جدید در کودکان در ایالات متحده تشخیص داده می‌شود. مدولوبلاستوما عمدتا در کودکان رخ می‌دهد اما می‌تواند در نوزادان و بزرگسالان نیز مشاهده شود. شایع‌ترین سن تشخیص بین ۵ تا ۹ سالگی است مدولوبلاستوما در پسران کمی بیشتر از دختران شایع است.
مدولوبلاستوما چگونه طبقه بندی می‌شوند؟
برای طبقه بندی این تومورها از ویژگی‌های میکروسکوپی سلولهای تومور مانند اندازه و شکل استفاده می‌شود. مدولوبلاستوم کلاسیک از سلولهای کوچک و گرد تشکیل شده است. سلول‌ها به هم نزدیک هستند. یک سلول مدولوبلاستوما دارای هسته‌ای تیره است. هسته جایی است که کروموزوم های سلول یا DNA ذخیره می‌شود.
- مدولوبلاستوم دسموپلاستیک یا ندولی شبیه ندول‌های گردی است که توسط بافت همبند حلقه شده است. ندول رشد بافت غیر طبیعی در زیر پوست است. این سلول‌ها به هم نزدیک هستند.
- مدولوبلاستوما با ندولار بودن گسترده (MBEN) حاوی ندول‌های بیشتری است.
- مدولوبلاستوم آناپلاستیک از سلولهایی با اشکال نامنظم تشکیل شده است.
- هر سلول تومور در مدولوبلاستوم سلول بزرگ دارای یک هسته بزرگ است.
مدولوبلاستوما همچنین می تواند بر اساس گسترش بیماری (متاستاز) طبقه بندی شود:
M۰: تومور در یک مکان است و هیچ نشانه ای از گسترش آن در سایر نقاط بدن وجود ندارد.
M۱: سلولهای تومور در CSF یافت می‌شوند.
M۲: تومور به مغز گسترش یافته است.
M۳: تومور به ستون فقرات گسترش یافته است.
M۴: تومور در خارج از سیستم عصبی مرکزی (CNS) گسترش یافته است. مکان‌های رایج برای گسترش شامل استخوان ، ریه و کبد است.
گسترش مدولوبلاستوما
سلولهای سرطانی ناشی از تومور می‌توانند در سراسر سیستم عصبی مرکزی پخش شوند. پزشکان ممکن است آزمایشات زیر را برای بررسی وجود این موارد انجام دهند:
- MRI ستون فقرات برای بررسی اینکه آیا سلول ها به نخاع گسترش یافته اند یا خیر
- سوراخ کمری (ضربه نخاعی) برای گرفتن نمونه کوچکی از مایع مغزی نخاعی (CSF) برای بررسی وجود سلولهای سرطانی
تشخیص مدولوبلاستوما
پزشک شما ممکن است با یک معاینه عصبی از کودک شروع کند و سپس یک اسکن مغزی MRI برای تعیین وجود تومور انجام دهد. مدولوبلاستوما ممکن است شبیه سایر انواع تومورهای مغزی باشد. پس از جراحی، آسیب شناس می تواند سلول های تومور را زیر میکروسکوپ بررسی کرده و تشخیص قطعی بدهد. هنگامی که تشخیص مدولوبلاستوما مشخص شد، پزشکان می توانند مناسب ترین درمان را برای کودک تعیین کنند.
برای مشاهده اینکه آیا مدولوبلاستوما گسترش یافته است، پزشک ممکن است یک سوراخ کمری را برای آزمایش مایع مغزی نخاعی برای سلول های سرطانی توصیه کند.
درمان مدولوبلاستوما
درمان مدولوبلاستوما بر حذف هر چه بیشتر تومور و کاهش فشار در جمجمه کودک (فشار داخل جمجمه) به دلیل تورم یا هیدروسفالی متمرکز است. علاوه بر برداشتن تومور با جراحی، پزشک ممکن است گاهی شنت را برای کمک به تخلیه مایع مغزی نخاعی و درمان‌های استروئیدی برای کاهش تورم تومور توصیه کند.
پس از جراحی پرتودرمانی و شیمی درمانی انجام می شود. این درمان‌ها سلولهای سرطانی را که ممکن است با جراحی غیرقابل دسترسی بوده باشند و آن‌هایی که از تومور به سایر قسمت‌های مغز یا نخاع گسترش یافته‌اند، بررسی می‌کنند. گسترش مدولوبلاستوما و عود آن شایع است. پرتودرمانی و شیمی درمانی می تواند خطرات را کاهش دهد. درمان شامل:
- جراحی
- پرتودرمانی
- شیمی درمانی
باید توجه داشت که هر یک از سه درمان، به ویژه پرتودرمانی مغز، ممکن است عوارضی ایجاد کند که بر رشد کودک تأثیر بگذارد.
ضروری است که هر مرحله از درمان کودک خود را به طور کامل با پزشک خود در میان بگذارید تا بتوانید انتخاب های آگاهانه ای برای فرزند خود داشته باشید و مزایا و خطرات احتمالی را درک کنید.