علت گزگز و مورمور اندمها چیست؟

گزگز و مورمور اندم، یک احساس خارش غیرعادی است که می تواند در قسمتی از اندامها تجربه شود. افراد معمولاً متوجه این احساسات در دست ها، پاها و بازوهای خود می شوند.  اصطلاح پزشکی برای بی حسی و سوزن سوزن شدن، پارستزی است. بسیاری از چیزها می توانند باعث بی حسی و سوزن سوزن شدن شوند، از جمله نشستن روی زانو و یا تکیه دادن به قسمتی از اندام باعث این موضوع می شود.

در صورتی که بدون هیچ یک از دلایلی که ذکر شد بی حسی و سوزن سوزن شدن اتفاق بیفتد، می تواند علائم یک بیماری مانند ام اس و یا یکی از بیماری های سیستم عصبی باشد.

علل بی حسی و گزگز چیست؟

همان طور که گفته شد علت بی حسی و سوزن سوزن شدن می تواند از نشستن در یک وضعیت برای مدت طولانی تا نیش حشرات تا بیماری چون ام اس متغیر باشد. ضمن اینکه کارهایی که ما هر روز انجام می دهیم گاهی اوقات می توانند باعث بی حسی شوند، از جمله:

• فشار خارجی بر روی عصب حسی مانند روی زانو نشستن و …
• نیش حشرات و یا عقرب و …
• شیمی درمانی
• پرتو درمانی
• سطوح پایین غیر معمول ویتامین B12، پتاسیم، کلسیم یا سدیم

در مثال های بالا چون به اعصاب فشار وارد می شود باعث بی حسی و گزگز شدن می شود. اما علل احتمالی بی‌حسی و سوزن سوزن شدن به عوامل دیگری نیز بستگی دارد ازجمله:

انواع بیماری هایی که با مکانیسم فشار به عصب موجب گزگز و سوزن سوزن شدن میشوند عبارتند از :

• سندروم کانال کارپ carpal tunnel syndrome در مچ دست که موجب گزگز در انگشتان دست می شود
• سندروم تونل اولنار یا نوروپاتی اولنا یا سندروم تونل کوبیتال cubital tunnel syndrome که همگی نام های یک بیماری واحد هستند و با فشار به عصب اولنا در ناحیه آرنج موجب مورمور در انگشتان دست می شوند
• نوروپاتی پرونئال Peroneal neuropathy که با فشار به عصب پرونئال در ناحیه زانو موجب سوزن سوزن شدن انگشتان پا می شود
• سندروم تونل تارس tarsal tunnel syndrome یا نوروپاتی تیبیال که با فشار به عصب تیبیال در مچ پا موجب مورمور و گزگز در انگشتان پا میشود
• مرالژی پارستتیکا meralgia paresthetica که بر اثر فشار به عصبی پوستی خارجی ران در ناحیه لگن ایجاد شده و موجب احساس گزگز و سوزن سوزن شدن و احساس داغی و گرما و سوزش در جلوی ران می شود
• هرنی یا فتق دیسک بین مهره ای که بسته به اینکه در گردن یا کمر باشد میتواند موجب گزگز در دست یا پا شود
• تنگی کانال نخاعی که معمولا در ناحیه کمر بوده و میتواند موجب احساس سوزن سوزن شدن در پا شود

همچنین برخی از بیماری ها باعث بی حسی و سوزن سوزن شدن می شوند. مثالها عبارتند از:

• دیابت
• میگرن
• پدیده رینود که باعث کاهش جریان خون در اندام‌ها مانند انگشتان دست و پا می‌شود.
• اسکلروز چندگانه
• اختلالات تشنجی
• سکته کوچک، همچنین به عنوان یک حمله ایسکمیک گذرا شناخته می شود
• آترواسکلروز یا تصلب شرایین
• تیروئید کم کار

چه زمانی برای بی حسی و گزگز باید به پزشک مراجعه کرد؟

هر کسی ممکن است گاهی اوقات بی حسی و گزگز را تجربه کند. احتمالاً در گذشته زمانی که پس از نشستن طولانی مدت در یک وضعیت ایستاده اید، آن را احساس کرده اید. معمولا در عرض چند دقیقه برطرف می شود. با این حال، اگر موارد زیر را دارید، نیاز است که به پزشک مراجعه کنید:

• بی حسی و سوزن سوزن شدن ادامه دار بدون هیچ دلیل واضحی
• سرگیجه
• اسپاسم عضلانی
• راش (ضایعه پوستی)

همچنین، اگر علائم پاهایتان هنگام راه رفتن بدتر شد یا اگر بیشتر از حد معمول ادرار می کنید، به پزشک اطلاع دهید.

چه زمانی نیاز به مراقبت های فوری است؟

در برخی موارد، احساس بی حسی و سوزن سوزن شدن می تواند نشان دهنده یک آسیب جدی یا وضعیت پزشکی باشد. نیاز است که با اورژانس تماس بگیرید:

• • ایجاد ضعف یا فلج در یک طرف بدن بدون علت مشخص.
  • گنگ شدن صحبت های شما در هنگام بیان کردن کلمات.
  • ایجاد تغییر ناگهانی در وضعیت بینایی.
  • بی حسی به دنبال یک آسیب وارد شده به کمر یا گردن که بطور خاص با از دست دادن هوشیاری همراه بوده باشد.
  • از دست دادن امکان کنترل ادرار و مدفوع.
  • شرایط بی حسی که با گذشت چند دقیقه بر طرف نشود یا در زمان راه رفتن تشدید گردد.
  • ایجاد حالت گیجی، اسپاسم، یا رعشه در بدن.

بی حسی و گزگز چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص گزگز کردن دست و پا معمولاً شامل معاینه و بررسی سابقه‌ی پزشکی و علائم فرد می‌شود. بعد از این  معاینات اغلب آزمایش‌هایی انجام می‌شود، که می‌تواند شامل آزمایش خون برای تشخیص کمبود ویتامین ، دیابت یا هر گونه بیماری زمینه‌ای دیگر باشد.  همچنین نوار عصب و عضله (EMG) می‌تواند به سنجش ضربان های عصبی کمک کند می کند. توجه داشته باشید اگر اخیرا موردی داشتید:

• صدمات
• عفونت ها
• واکسیناسیون

پزشک همچنین باید در مورد داروهای تجویزی یا بدون نسخه و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید باید در جریان قرار بگیرد. بسته به یافته های معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است آزمایش های اضافی را تجویز کند. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• شمارش کامل خون
• آزمایشات سطح الکترولیت
• آزمایشات سطح ویتامین
• تست های عملکرد تیروئید
• نمایشگرهای سم شناسی
• مطالعات هدایت عصبی

آزمایش های تصویربرداری از ناحیه آسیب دیده می تواند به پزشک در رسیدن به تشخیص کمک کند. پزشک همچنین ممکن است یک یا چند مورد از آزمایش های تصویربرداری زیر را انجام دهد:

• اشعه ایکس
• سی تی اسکن
• ام آر آی
• سونوگرافی
• آنژیوگرافی عروق

گزینه های درمانی برای بی حسی و گزگز چیست؟

درمان بی حسی و مور مور شد به علت آن بستگی دارد. درمان بر رفع هر گونه بیماری زمینه‌ای تمرکز دارد و احتمالاً شامل داروها خواهد بود. درمان های دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• داروهای موضعی منند پماد
• مکمل
• فیزیوتراپی
• ورزش
• پوشیدن آتل یا بریس
• تغییر سبک زندگی، مانند اصلاح رژیم غذایی

نوار عصب و عضله در کلینیک دکتر بتول دادخواه متخصص مغز و اعصاب