رقصاک یا کره یکی ازبیماری های مغز و اعصاب است که ممکن است نام علمی آن را کمتر شنیده باشید، در این مطالب به بررسی این بیماری، علائم و چگونگی درمان آن خواهیم پرداخت.

بیماری کره نوعی اختلال حرکتی است که باعث حرکات غیرارادی، نامنظم و غیرقابل پیش بینی عضلات می شود. این اختلال می تواند شما را در حالت رقصیدن جلوه دهد (کلمه chorea از کلمه یونانی “رقص” گرفته شده است) یا بی قرار و ناخوشایند به نظر برسید.

بیماری کره یک مشکل حرکتی است که در بسیاری از بیماری ها و شرایط مختلف رخ می دهد. Chorea به خودی خود تهدید کننده حیات نیست، اما می تواند نشانه ای از دیگر بیماری های عصبی مانند بیماری هانتینگتون باشد. پزشکان می توانند برای کنترل حرکات عضلانی غیر طبیعی دارو تجویز کنند.

در توضیحی دیگری می توان گفت؛ کره نوعی اختلال عصبی است که باعث ایجاد حرکات غیر ارادی در بدن فرد بیمار می شود، این حرکتها غیر منظم هستند، از هیچ الگویی پیروی نمی کنند و از یک اندام به اندام دیگر منتقل می شوند، حرکات معمولا در اندامها و صورت ظاهر می شوند.

این بیماری یکی از بیماری های شایع در دسته بیماری های هانتینگتون است که در آن سلولهای عصبی در طول زمان تخریب شده و از بین می روند، کره می تواند در بیمار حرکاتی رقص مانند ایجاد کند، در این حالت به این دلیل که حرکات ارادی از بیمار صلب می شود وی در کارهایی مانند پوشیدن لباس و غذا خوردن دچار مشکل می شود.

در این بیماری حرکات تند و سریع در دست و پا، حرکات غیر ارادی در صورت، ایجاد صدا و یا حرکات سریع زبانی اتفاق می افتد که حتی در زمان استراحت نیز احتمال رخ داد آن هست.

عوامل ایجاد بیماری کره یا رقصاک

گرچه هنوز علت به وجود آمدن بیماری کره کاملا مشخص نیست ولی برخی دلایلی که در این زمینه مطرح می شود اینجا آورده شده

اختلالات ژنتیکی : بیماری ویلسون و هانتینگتون

بیماری ویلسون بیماری است که در آن رسوب مس در برخی اندامها و بافتهای بدن روی می دهد، این رسوب باعث می شود تا برخی تظاهرات عصبی شبه پارکینسون در بیمار اتفاق بیافتد، یک بیماری ارثی اتوزوم مغلوب که به شکل نادر رخ می دهد و می تواند در ایجاد بیماری کره موثر باشد

• اختلالات عفونی : ایدز، مننژیت، انسفالیت

بیماری های عفونی مانند ایدز، مننژیت و انسفالیت نیز علت بروز علائم بیماری کره می باشند، انسفالیت نوعی التهاب بافت مغز می باشد که شایعترین دلیل بروز آن نوعی ویروس است که بر روی غشای مغز می نشیند، سفلیس، هاری و مالاریا هم می توانند باعث انسفالیت مغز شوند.

• اختلالات ایمنی : از جمله لوپوس اریتماتوز، ام اس و روماتیسم

برای مثال لوپوس اریتماتوز یک بیماری خود ایمنی مزمن است که با درگیری کلیه ها، مفاصل، خون، پوست و دیگر قسمتهای بدن موجب ایجاد اختلال در ایمنی بدن شده و در این بیماران احتمال بروز علائم بیماری کره وجود دارد.

• اختلالات غد درون ریز : مانند پرکاری تیروئید

پرکاری تیروئید زمانی اتفاق می افتد که بنا به دلایل مختلف از جمله بیماری خوایمنی گریوز و یا به وجود آمدن توده های سمی در تیروئید میزان بیشتری از هورمون های تیروئیدی ترشح شده و این میزان اضافه عوارض زیادی را برای بیمار از عوارض قلبی تا مشکلاتی مانند پوکی استخوان به وجود می آورد، این شرایط نیز می تواند علائم بیماری کره را ایجاد کند

• بارداری

• مصرف برخی داروها

• تومورهای سیستم عصبی مرکزی و یا تروما

بیماری کره چه علائمی دارد؟ 

علائم کره معمولا بسته به شرایط ایجاد آن است، یکی از حرکات معمول در این بیماری شبیه به چنگ زدن دست است، ناهماهنگی بین دستها و باز کردن و بستن دست بدون اراده که به شکل عمومی در انواع بیماری کره دیده می شود

• مشکل در بلع و حرف زدن
• حرکات غیرعادی
• مشکل در راه رفتن

شرایط بیماری و علائم آن در حالتهای زیر رده بندی می شود

بیماری کره هانتینگتون

این بیماری می تواند موجب اختلالات روانی، حرکتی و اختلالات شناختی شود، در هانتیگتون سلولهای عصبی در مغز دچار اختلال می شوند، این بیماری در بزرگسالان شیوع بیشتری داشته و به طور معمول علائم در آن رو به بدتر شدن می گذارند، با گذشت زمان علائم می تواند بر روی پاها و بازوها تاثیر بگذارد.

کره آکانتوسیتوز

یک اختلال ژنتیکی بسیار نادر که در آن گلوبولهای قرمز خون تحت تاثیر قرار می گیرند که بر اثر آن ناهنجاری عصبی ایجاد شده و بر روی عملکرد مغز اثر می گذارد، علائم آن عبارتند از

• حرکات غیر ارادی دست و پا
• حرکات شانه
• فشار لگن
• حرکات سریع و بدون اراده در صورت

کره سیدنهام

کره سیدنهام عمدتا کودکان و نوجوانان را درگیر نموده و می تواند نتیجه یک عفونت استرپتوکوکوس و یا عارضه ای از تب روماتیسمی باشد، این بیماری بر روی بازوها ، صورت و دستها تاثیر گذار است

در این بیماران پوشین لباس و غذا خوردن مشکل می شود و در اغلب موارد این علائم ظاهر می شود

• صعف عضلانی
• اشکال در راه رفتن
• مشکلات گفتاری

چه افرادی در خطر بیماری کره هستند؟

افرادی با سوابق روماتیسمی در معرض بیماری کره هستند و بیمارانی که در معرض بیماری های خاص قرار می گیرند و یا در شرایط ارثی مانند کسانی که دچار هانتینگتون هستند به احتمال ۵۰ درصد فرزندان آنها بیماری کره را تجربه می کنند

تشخیص بیماری کره

برای تشخیص بیماری کره پزشک در رابطه با سوابق خانوادگی شما و داروهای مصرفی و غیره سوالاتی می پرسد، از جمله اینکه آیا در خانواده سابقه بیماری هانتینگتون بوده است؟ آیا داروی خاصی را مصرف می کنید؟ آیا در شرایط استرس بیماری و علائم شما بیشتر می شود؟ در چه زمانهایی علائم بیشتر ظاهر می شوند

همچنین برخی داروها برای رد و یا پذیرش بیماری لازم است، از جمله سطح پائین مس در بدن که می تواند با بیماری ویلسون در ارتباط باشد، بررسی مشکلات ژنتیکی و نیز تست گلوبولهای قرمز خون که با کره آکانتوسیتوز در ارتباط قرار می گیرد

درباره تشخیص بیماری هانتینگتون اسکن و ام آر آی و همین طور در رابطه با اختلال غدد درون ریز مانند پرکاری تیروئید آزمایش خون لازم است.

آیا کره یا رقصاک درمان دارد؟ 

نگران نباشید، اختلال کره بر اساس نوع آن و شرایط به وجود آورنده آن قابل درمان است، برای مثال کره سیدنهام با داروهای آنتی بیوتیک قابل درمان است، درباره کره هانتینگتون از داروهای آنتی سایکوتیک استفاده می شود ولی اگر اختلال و بیماری کره به دلیل پارکینسون ایجاد شده باشد متاسفانه درمانی وجود نداشته ولی علائم آن قابل مدیریت هستند.

درمان بیماری کره یا رقصاک

داروها برای کره بیشتر شامل داروهای موثر بر سطح دوپامین هستند دوپامین یک انتقال دهنده عصبی در مغز و کنترل کننده حرکت، تفکر، هیجانات و سطح احساس لذت در بدن است، بسیاری از اختلالات حرکتی در بدن با سطح دوپامین در ارتباط بوده مانند سندروم پای بی قرار و پارکینسون

بسیاری از داروهای مربوطه گیرنده های دوپامین را مسدود می کنند تا بدن نتواند از مواد شیمیایی استفاده کند، برخی داروهای آنتی سایکوتیک یا ضد روان پریشی که استفاده می شوند شامل موارد زیر هستند

• فنوفنازین
• هالوپریدول
• اولانزاپین
• کوتیاپین
• ریسپریدون

برخی داروها میزان دوپامین را کاهش می دهند، از جمله رزرپین، تترابنازین و داروهای شناخته شده ای مانند کلونازپام و بنزدیازپین ها نیز کمک می کنند تا علائم کره کاهش پیدا کند.

تحریک عمیق مغزی

یک نوع عمل جراحی است که در آن پزشک با قراردادن الکترودهایی در مغز و با انتقال پالس های الکتریکی به مغز سعی در کنترل شرایط بیمار و اعمال اثر درمانی می کند.

این روش درباره بیماری پارکینسون نیز به کار گرفته می شود.

نحوه مراقبت بیمار در منزل

برای مراقبت از این بیماران بهتر است سطوح تیز مانند پله ها و نیز کف حمام و دربها پوشانده شوند زیرا این بیماران احتمال زمین خوردن و عدم توانایی در کنترل حرکات دارند که در صورت عدم ایمنی منزل و وجود سطوح تیز و خطرناک احتمال آسیب فیزیکی به بیمار موجود است.

دکتر بتول دادخواه متخصص مغز و اعصاب