علائم و درمان «آسیب نخاعی»

در آسیب نخاعی به خود نخاع یا بافت ها و استخوان های مجاور آسیب می رسد. بسته به شدت آسیب، ممکن است عملکرد یا تحرک در قسمت های مختلف بدن دچار اختلال شود و مشکلات زیادی در زندگی روزمره فرد به وجود بیاورد.

ضایعه نخاعی چیست؟

نخاع پیام ها را بین مغز و بقیه بدن ارسال می کند. لایه های بافتی به نام مننژ و ستونی از مهره ها (استخوان های ستون فقرات) طناب نخاعی را احاطه کرده و از آن محافظت می کنند. بیشتر آسیب های نخاعی ناشی از ضربه ناگهانی و ضربه ای به مهره ها است. استخوان های شکسته (شکسته) سپس به نخاع و اعصاب آن آسیب می رسانند.

تاثیر آسیب نخاعی بر بدن

اگر آسیبی به این معنی باشد که اعصاب نتوانند با مغز ارتباط برقرار کنند، بدن بسیاری از عملکردهای ضروری را از دست می دهد. نخاع آسیب دیده می تواند در قسمت های مهم بدن تاثیر بگذارد. از جمله:

• عملکرد مثانه و روده (روده).
• نفس کشیدن.
• ضربان قلب.
• متابولیسم یا فرآیند تبدیل غذا به انرژی در بدن.
• حرکت عضلات.
• رفلکس ها

آیا ضایعه نخاعی با آسیب کمر یکی است؟

آسیب نخاعی با آسیب کمر یکی نیست. آسیب‌های کمر ممکن است به استخوان‌ها یا بافت‌های نرم ستون فقرات آسیب برساند، اما بر نخاع تأثیر نمی‌گذارند.

انواع آسیب های نخاعی 

آسیب های نخاعی می تواند کامل یا ناقص (جزئی) باشد:

کامل: آسیب کامل باعث فلج کامل (از دست دادن عملکرد) زیر سطح آسیب می شود. هر دو طرف بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. آسیب کامل ممکن است باعث فلج هر چهار اندام (کوادری پلژی) یا نیمه تحتانی بدن (پاراپلژی) شود.
ناقص: پس از یک آسیب ناقص، برخی از عملکردها در یک یا هر دو طرف بدن باقی می ماند. بدن و مغز هنوز هم می توانند در مسیرهای خاصی با هم ارتباط برقرار کنند.

آسیب های نخاعی چگونه اتفاق می افتد؟

برخی از علل احتمالی آسیب‌های نخاعی (از بیشتر تا کمترین شایع‌تر) عبارتند از:

• تصادفات وسایل نقلیه موتوری.
• سقوط.
• جراحات گلوله.
• آسیب های ورزشی.
• عوارض جراحی.

علائم ضایعه نخاعی 

علائم آسیب نخاعی به نوع (کامل یا ناقص) و محل آسیب بستگی دارد. در صورت مشاهده هر یک از مشکلات زیر پس از آسیب، فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• ضعف در بازوها و یا پاها.
• کاهش حس در بازوها و یا پاها.
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده.
• درد یا فشار شدید در گردن یا کمر.
• توده های غیر معمول در امتداد ستون فقرات.
• دشواری در تنفس.

ضایعه نخاعی چگونه تشخیص داده می شود؟

در مواقع اضطراری، پزشک باید مطمئن شود که آسیب نخاعی بر تنفس یا ضربان قلب شما تأثیر نمی گذارد. در مرحله بعد، میزان عملکرد اعصاب فرد را ارزیابی خواهد کرد. همچنین مواردی را بررسی می کند. از جمله:

• عملکرد حرکتی یا توانایی فرد در حرکت دادن قسمت هایی از بدن.
• عملکرد حسی یا توانایی فرد برای احساس لامسه.

برخی از آزمایشات تصویربرداری می توانند به تشخیص آسیب نخاعی کمک کنند:

• سی تی اسکن، برای دیدن استخوان های شکسته، لخته های خون یا آسیب رگ های خونی.
• MRI، برای دیدن نخاع یا بافت های نرم.
• اشعه ایکس، برای نشان دادن شکستگی یا دررفتگی استخوان ها (استخوان ها از جای خود جدا شده اند).
  در صورت وجود آسیب عصبی محیطی، پزشک ممکن است از الکترومیوگرام (EMG) یا نوار عصب و عضله برای بررسی فعالیت الکتریکی در عضلات و سلول های عصبی استفاده کند.

درمان فوری ضایعه نخاعی چیست؟

اگر آسیب به ناحیه دیگری از بدن وارد شده باشد، ممکن است به جراحی اورژانسی برای آسیب نخاعی نیاز داشته باشید. جراحی همچنین می تواند آسیب نخاع ناشی از شکستگی استخوان، لخته خون یا بافت آسیب دیده را برطرف کند.

برخی تحقیقات نشان می دهد که تزریق کورتیکواستروئید ممکن است به آسیب های نخاعی کمک کند. دارو باید در عرض هشت ساعت پس از وقوع آسیب تجویز شود. این درمان ممکن است به این موارد کمک کند:

• بهبود جریان خون.
• حفظ عملکرد عصبی.
• کاهش التهاب.

درمان طولانی مدت ضایعه نخاعی چیست؟

اهداف بلند مدت درمان آسیب نخاعی عبارتند از:

• افزایش استقلال و کیفیت زندگی.
• کاهش خطر بیماری های مزمن (مداوم).
• بازیابی برخی از عملکردهای عصبی در صدمات جزئی.

عوارض طولانی مدت آسیب نخاعی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ناتوانی در تنظیم فشار خون یا دمای بدن.
• افزایش خطر مشکلات قلبی یا ریوی.
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده.
• فلج در بازوها یا پاها.
• درد مداوم
• اسپاستیسیتی، انقباض مفصل.
• اختلال عملکرد جنسی.

آیا پس از آسیب نخاعی به توانبخشی نیاز خواهم داشت؟

اکثر افراد مبتلا به آسیب نخاعی به نوعی از توانبخشی فیزیکی یا درمان نیاز دارند. ممکن است نیاز به توانبخشی بستری (در طول مدت اقامت در بیمارستان) یا سرپایی (پس از بستری شدن در بیمارستان) داشته باشید. یک تیم توانبخشی می تواند به شما کمک کند:

• یاد بگیرید که از وسایل مانند واکر یا ویلچر استفاده کنید.
• قدرت و تحرک را در نواحی از بدن دارای عصب بازیابی کنید
• بازیابی مهارت های مورد نیاز برای فعالیت های روزمره زندگی (ADL)، از جمله لباس پوشیدن و استفاده از توالت.

پروتزهای عصبی چیست و چگونه می توانند به آسیب نخاعی کمک کنند؟

پروتزهای عصبی (قطعات مصنوعی بدن) یک درمان جدید بالقوه برای آسیب های نخاعی هستند. پروتز عصبی جایگزین عملکرد عصبی از دست رفته می شود. در این روش یک وسیله الکتریکی به اعصابی که هنوز کار می کنند متصل می شود. شما از آن اعصاب برای کنترل پروتز استفاده می کنید که به شما کمک می کند قسمت های بی حرکت بدن خود را حرکت دهید.

آیا آسیب های نخاعی دائمی است؟

متاسفانه صدمات کامل نخاع معمولا دائمی است. آسیب‌های نخاعی ناقص ممکن است باعث بهبود عملکرد در طول زمان شود.