در  بسیاری از موارد بیماران وقتی با مشکلاتی از جمله گزگز دست و پا، دوبینی، تاری دید، زمین خوردن و یا سفتی عضلات رو به رو می شوند به این دلیل که از منشأ بیماری اطلاعی ندارند نمی‌دانند برای مشکلاتشان باید به چه کسی مراجعه کنند.

بیماری‌ها، اختلالات و آسیب‌های ناشی از سیستم عصبی احتیاج به مدیریت دارد و کسی که می‌تواند در مدیریت این سیستم اقدام کند یک متخصص مغز و اعصاب است.

بررسی سیستم اعصاب محیطی

متخصصان مغز و اعصاب با بررسی سیستم اعصاب محیطی و مرکزی ( مغز و نخاع ) موارد و اشکالاتی را که در این دستگاه به وجود آمده بررسی میکنند، به فرض مثال بیمارانی که دچار ام اس می شوند با تخریب پوسته اعصاب یا به اصطلاح میلین به این بیماری مبتلا شده اند و پزشک به دنبال شواهدی برای رد و یا قبول آن می گردد

پزشک مغز و اعصاب ( متخصص مغز و اعصاب ) با توجه به یک بررسی ابتدایی و معاینات بالینی که در مطب انجام می‌دهد احتمال وجود مشکل در این قسمت را بررسی می‌کند و پس‌ از اینکه به یک احتمال ابتدایی رسید با استفاده از پرووسیجر های تشخیصی از قبیل نوار بینایی در این مورد خاص، نوار عصب و عضله، نوار مغز، سونوگرافی کالرداپلر مغز ، ام آر آی ، سی‌تی‌اسکن ، آزمایش خون و مواردی ازاین‌دست سعی می‌کند تا شواهدی برای وجود بیماری مورد احتمال یافته و یا باوجوداین پروسیجرها آن را رد کند.

کسانی که به پزشک مغز و اعصاب ( نورولوژیست ) و در نگاهی نزدیکتر به متخصص داخلی مغز و اعصاب مراجعه می کنند با علائمی نظیر آنچه در اینجا آمده مواجه می شوند.

• گیجی
• تغییر در خلق و خو
• مشکلات بینایی از قبیل تاری دید و دوبینی
• سردرد
• گزگز دست و پا
• کاهش هوشیاری
• غش و ضعف ناگهانی
• لرزش در اندامها
• نگاه خیره و بدون واکنش
• مشکلات بویایی و همچنین مشکل در سیستم لمسی

البته اینها تنها مواردی نیستند که می توانند با بیماری‌های مغز و اعصاب در ارتباط باشند ولیکن در بین دسته‌بندی بیماران این عوامل از موارد شایع‌تر محسوب می‌شوند و متخصص مغز و اعصاب در موارد زیادی با آن‌ها روبه‌رو می شود.

بسیاری از بیماریهای مغز و اعصاب خاموش هستند و لازم است تا با دیدن نشانه های اولیه به پزشک مراجعه کنید، زمان در درمان حرف اول را می زند

نورولوژیست یا متخصص مغز و اعصاب 

• اختلالات تشنجی مانند صرع
• سکته مغزی ، خونریزی مغزی، آنوریسم و سکته های هموراژیک
• ام اس یا همان مولتیپل اسکروز
• اختلالات عصبی، عضلانی مانند میاستنی گراویس
• عفونت سیستم عصبی از جمله انسفالیت، مننژیت و آبسه مغزی
• بیماریها و اختلالات مغزی مانند بیماران پارکینسون، آلزایمر، بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک یا لو گهریک
• اختلال در نخاع شبیه اختلالات التهابی و خود ایمنی
• سردرد مانند سردرد خوشه ای و میگرن

بسیاری از پزشکان متخصص مغز و اعصاب ترجیح میدهند تا پس از گذراندن دوره تخصص به دنبال افزایش علم و توان خود در یک مقطع فوق تخصصی باشند تا بتوانند هم به عنوان پزشک مغز و اعصاب و هم به عنوان یک فوق تخصص در زیرشاخه خودشان کمک بهتری به بیماران داشته باشند

برخی از رشته های فوق تخصص در این رشته این موارد هستند

• مراقبتهای سردرد
• مراقبتهای عصبی عضلانی
• فوق تخصص در عروق مغز
• نورولوژی کودکان
• صرع

معاینات بالینی

پزشک مغز و اعصاب ( نورولوژیست ) لازم است تا ابتدا اقدام به بررسی رفلکسهای اعصاب و همچنین بررسی رفتارهای یک
بیمار به لحاظ تظاهرات فیزیکی بپردازد و پس از دیدن برخی علائم ابتدایی ممکن است درخواست برخی موارد تشخیصی از جمله
آنچه در اینجا آمده است بنماید.

نوار بینایی

نوار بینایی و یا VEP نواری است که از طریق دستگاه نوار عصب و عضله انجام میشود و از طریق آن رفلکس های عصبهای چشم بررسی میشوند، این نوار با کمک چند عدد پین که به مغز و دستگاه وصل می شود انجام شده و هیچگونه دردی را برای بیمار به وجود نخواهد آورد و برای بیماران باردار نیز مشکلی را به وجود نمی آورد، این دستگاه اشعه نداشته و تنها یک تحریک عصبی در چشم ایجاد می کند.

نوار عصب و عضله

در برخی از بیماریها مانند دیسک کمر لازم است تا پزشک به بررسی عصب ها به صورت دقیقتری نموده و با کمک این نوار که با کمک دستگاه EMG/NCV انجام میشود این کار را انجام میدهد، در حین این نوار بیمار کمی متوجه شوک دستگاه شده و پس از آن در صورت لزوم انجام آزمایش بر روی عصلات با کمک نیدل های بسیار ریز رفلکس عضلات نیز بررسی می شود.

نوار مغز

در پاسخ برخی از بیماران که زمان مراجعه به متخصص مغز و اعصاب از نوار مغز میترسند و فکر میکنند این دستگاه به آنها شوک برقی میدهد باید گفت نوار مغز به هیچ عنوان به برق مرتبط نیست و شوک نمیدهد، ضمنا این نوار هیچ دردی نداشته و بسیار ساده توسط یک کلاه کشی و سوکت های نقره اندود انجام می شود تا امواج مغزی بیمار را بررسی
کند، بنابراین نگرانی در این موضوع بی مورد بوده و برای خانمهای باردار نیز مشکلی را به وجود نمی آورد.

ام آر آی چیست؟

همان طور که می دانید ام آر آی با وجود اشعه و با نفوذ به لایه های زیرین بدن بیمار از آنها عکس دقیقتر گرفته و به پزشک ارائه میدهد، در ضمن در رابطه با سوال بیماران برای ام آر آی با تزریق ، این ام آر آی با تزریق یک دارو در رگ ها و در
واقع تزریق وریدی انجام می گیرد و هیچ ماده ای به کمر، مغز و یا جاهای دیگر تزریق نمی گردد.

سی تی اسکن ، آزمایش خون ، سونوگرافی کالر داپلر ، TCCD نیز از جمله مواردی هستند که یک متخصص مغز و اعصاب ممکن است برای تشخیص بیماری درخواست نماید که تک تک آنها را در مقالات بعدی برای شما شرح خواهم داد.