شایع ترین علل خونریزی مغزی

مطالب پزشکی
1402/07/04

خونریزی داخل مغزی (ICH) در اثر خونریزی در خود بافت مغز ایجاد می شود و در واقع یک نوع سکته مغزی تهدید کننده زندگی است. سکته مغزی زمانی رخ می دهد که مغز از اکسیژن و تامین خون محروم شود. خونریزی مغزی بیشتر در اثر فشار خون بالا، ناهنجاری های شریانی وریدی یا ضربه به سر ایجاد می شود. درمان بر توقف خونریزی، از بین بردن لخته خون (هماتوم) و کاهش فشار روی مغز متمرکز است.

خونریزی داخل مغزی (ICH) چیست؟

خون رسانی به نواحی مغز توسط شریان های ریزی انجام می شود. فشار خون بالا می تواند باعث پارگی این شریان ها شود و خون را در بافت مغز آزاد کند. خون لخته شده و تجمع مایع که در داخل جمجمه سفت و سخت محصور شده است، فشاری را افزایش می دهد که می تواند مغز را در برابر استخوان له کند یا باعث جابجایی و فتق آن شود.

همان طور که خون به مغز می ریزد، منطقه ای که شریان تامین می کند اکنون از خون غنی از اکسیژن محروم می شود که سکته مغزی نامیده می شود. با مرگ سلول‌های خونی درون لخته، سمومی آزاد می‌شوند که به سلول‌های مغزی در ناحیه اطراف هماتوم آسیب می‌رسانند.

خونریزی داخل مغزی (ICH) معمولاً در اثر پارگی شریان های کوچک در بافت مغز (سمت چپ) ایجاد می شود. با جمع شدن خون، هماتوم یا لخته خون تشکیل می شود که باعث افزایش فشار بر روی مغز می شود.
ICH می تواند نزدیک به سطح یا در مناطق عمیق مغز رخ دهد. گاهی اوقات خونریزی های عمیق می تواند به داخل بطن ها گسترش یابد – فضاهای پر از مایع در مرکز مغز. انسداد گردش خون طبیعی مغزی نخاعی (CSF) می تواند بطن ها (هیدروسفالوس) را بزرگ کند و باعث سردرگمی، بی حالی و از دست دادن هوشیاری در فرد شود.

علائم خونریزی مغزی

علائم معمولاً به طور ناگهانی ظاهر می شوند و بسته به محل خونریزی می توانند متفاوت باشند. علائم رایج عبارتند از:

سردرد، تهوع و استفراغ
بی حالی یا گیجی
ضعف یا بی حسی ناگهانی صورت، بازو یا پا، معمولا در یک طرف
از دست دادن هوشیاری
از دست دادن موقت بینایی
تشنج

علل خونریزی مغزی

فشار خون بالا: فشار خون بالا ممکن است باعث ترکیدن عروق ریز در داخل مغز شود. فشار طبیعی ۱۲۰/۸۰ میلی متر جیوه است.
رقیق‌کننده‌های خون: داروهایی مانند کومادین، هپارین و وارفارین که برای جلوگیری از لخته شدن در شرایط قلبی و سکته استفاده می‌شوند ممکن است باعث خونریزی مغزی شوند.
AVM: مجموعه ای از شریان ها و وریدهای غیر طبیعی بدون مویرگ در بین آنها.
آنوریسم: برآمدگی یا ضعیف شدن دیواره شریان.
ضربه به سر: شکستگی‌های جمجمه و زخم‌های نافذ (گلوله) می‌تواند به شریان آسیب برساند و باعث خونریزی شود.
اختلالات خونریزی: هموفیلی، کم خونی داسی شکل، DIC، ترومبوسیتوپنی.
تومورها: تومورهای بسیار عروقی مانند آنژیوم و تومورهای متاستاتیک می توانند در بافت مغز خونریزی کنند.
آنژیوپاتی آمیلوئید: تجمع پروتئین در دیواره شریان ها.
مصرف مواد مخدر: الکل، کوکائین و سایر داروهای غیرقانونی می توانند باعث ICH شوند.

چه افرادی تحت تأثیر خونریزی مغزی هستند؟

ده درصد از سکته ها به دلیل ICH ایجاد می شود. ICH دو برابر بیشتر از خونریزی زیر عنکبوتیه (SAH) شایع است و ۴۰ درصد خطر مرگ دارد. ICH در مردان کمی بیشتر از زنان رخ می دهد و در میان جوانان و میانسالان آفریقایی آمریکایی و ژاپنی شایع تر است. افزایش سن و فشار خون بالا مهمترین عوامل خطر برای ICH هستند.

تشخیص خونریزی مغزی

هنگامی که فردی با خونریزی مغزی مشکوک به اورژانس آورده می شود، پزشکان در مورد علائم، مشکلات پزشکی فعلی و قبلی، داروها و سابقه خانوادگی او اطلاعات بیشتری بدست می آورند. وضعیت فرد به سرعت ارزیابی می شود. آزمایش های تشخیصی به تعیین منبع خونریزی کمک می کند.

توموگرافی کامپیوتری (CT): اسکن اشعه ایکس غیر تهاجمی برای بررسی ساختارهای آناتومیک داخل مغز و تشخیص هرگونه خونریزی است. سی تی آنژیوگرافی شامل تزریق ماده حاجب به جریان خون برای مشاهده شریان های مغز است.

آنژیوگرافی: یک روش تهاجمی است که در آن یک کاتتر در شریان قرار داده می شود و از طریق عروق خونی به مغز منتقل می شود. هنگامی که کاتتر در جای خود قرار گرفت، رنگ کنتراست به جریان خون تزریق می شود و اشعه ایکس گرفته می شود.

اسکن تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI): یک آزمایش غیر تهاجمی است که از یک میدان مغناطیسی و امواج فرکانس رادیویی برای ارائه نمای دقیق از بافت‌های نرم مغز شما استفاده می‌کند. MRA (آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی) شامل تزریق ماده حاجب به جریان خون برای بررسی عروق خونی و همچنین ساختارهای مغز است.

درمان خونریزی مغزی

پس از مشخص شدن علت و محل خونریزی، درمان دارویی یا جراحی برای توقف خونریزی، برداشتن لخته و کاهش فشار روی مغز انجام می شود. اگر مغز به حال خود رها شود نهایتاً ظرف چند هفته لخته را جذب می کند – اما آسیب مغزی ناشی از ICP و سموم خون ممکن است غیرقابل برگشت باشد.

به طور کلی، بیماران با خونریزی های کوچک درمان می شوند. بیماران مبتلا به خونریزی مخچه که در حال بدتر شدن هستند یا دارای فشردگی ساقه مغز و هیدروسفالی هستند، تحت عمل جراحی قرار می گیرند تا هماتوم در اسرع وقت برداشته شود. بیماران مبتلا به خونریزی های لوبار بزرگ (۵۰ سانتی متر مکعب) که رو به وخامت هستند، معمولاً تحت عمل جراحی هماتوم قرار می گیرند.