درباره «ام آر آی» چه می دانید؟

ام آر آی یا تصویر برداری رزونانس مغناطیسی (Magnetic Resonance Imaging) یک نوع تکنیک پزشکی تصویربرداری است که از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی تولید شده توسط رایانه برای تهیه تصاویر دقیق از اندام ها و بافت ها در بدن استفاده می کند. پزشکان از MRI ​​برای ارزیابی، تشخیص و نظارت بر چندین بیماری مختلف استفاده می کنند.

دو نوع اصلی دستگاه MRI

• ام آر آی رو بسته (closed)
• ام آر آی رو باز (open)

در حالی که دستگاه‌های MRI  بسته با بالاترین کیفیت تصاویر را می‌گیرند، دستگاه‌های MRI باز ممکن است به دلیل نداشتن فضای بسته، راحتی بیشتری را در طول تصویربرداری فراهم کنند.

ام آر آی چیست؟

اسکن MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) یک آزمایش بدون درد است که تصاویر بسیار واضحی از اندام ها و ساختارهای داخل بدن تولید می کند. MRI از یک آهنربای بزرگ، امواج رادیویی و یک کامپیوتر برای تولید این تصاویر دقیق استفاده می کند.

از آنجایی که MRI از اشعه ایکس یا اشعه های دیگر استفاده نمی کند، زمانی که افراد به تصویربرداری مکرر برای نظارت بر تشخیص یا درمان، به ویژه از مغز خود نیاز دارند، این آزمایش تصویربرداری انتخابی است.

ام آر آی باز یا رو باز (Open MRI)

دستگاه ام آر آی رو باز با طراحی قدیمی بسته دستگاه ام آر آی، که ممکن است برخی از بیماران را بخاطر فضای بسته اش مضطرب کند، متفاوت است. ام آر آی باز از دو طرف باز است و ورودی عریض تری دارد، با این حال هنوز دراز کشیدن بیمار روی تخت متحرک دستگاه ضروری است.

با این که این نوع ام آر آی باز آسایش بیشتری را برای بیمارانی که مضطرب هستند یا ترس از فضای بسته دارند فراهم می کند، در مقایسه با ام آر آی بسته دقت تصویر پایین تری دارد چرا که طراحی باز این دستگاه ایجاد میدان مغناطیسی به قدرت دستگاه های بسته را غیر ممکن می کند.

ام آر آی سه تسلا (Three Tesla MRI)

این نوع از ام آر آی رو بسته از میدان های مغناطیسی با دوبرابر قدرت ام آر آی معمولی استفاده می کنند، که منجر به ایجاد تصاویر با جزییات بیشتر در مدت زمان کوتاه تری می شود. از این نوع دستگاه که بیشتر برای تشخیص نشانه های حمله های مغزی، تومور یا آماس مغزی، برای معیانه قلب و سیستم گردش خون یا برای یافتن صدمه ناشی از حمله قلبی، بیماری های قلبی یا انسداد درعروق خونی.

همچنین برای یافتن بیماری هایی از قبیل آرتروز، بیماری دیست، یا عفونت استخوان در استخوان یا مفاصل. به علاوه برای ارزیابی بیماری های اعضای داخلی مانند کبد، کلیه ها، رحم، تخمدان ها، یا پروستات هم استفاده می شود.

ام آر آی با کنتراست چیست؟

برخی از معاینات MRI از تزریق ماده حاجب استفاده می کنند. ماده کنتراست حاوی گادولینیوم است که یک فلز خاکی کمیاب است. وقتی این ماده در بدن وجود دارد، خواص مغناطیسی مولکول های آب مجاور را تغییر می دهد که کیفیت تصاویر را افزایش می دهد. این حساسیت و ویژگی، تصاویر تشخیصی را بهبود می بخشد.

مواد کنتراست، تشخیص موارد زیر را افزایش می دهد:

تومورها
التهاب.
عفونت
خون رسانی به اندام های خاص.
رگ های خونی.

مواد کنتراست داروهای بی خطری هستند. عوارض جانبی از خفیف تا شدید رخ می دهد، اما واکنش های شدید بسیار نادر است.

ممکن است از ام آر آی برای تشخیص هر یک از عوارض زیر در دست و پا ها استفاده شود:

• آرتروز
• شکستگی ها
• عفونت های استخوان
• تومور در استخوان یا نسج نرم
• مشکلات عصبی
• آسیب بر اثر فشار یا آسیب های مربوط به پارگی یا صدمه شدید

تفاوت بین اسکن ام آر آی و سی تی اسکن چیست؟

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) از آهنربا، امواج رادیویی و رایانه برای ایجاد تصاویری از داخل بدن استفاده می کند، در حالی که توموگرافی کامپیوتری (CT) از اشعه ایکس و رایانه استفاده می کند.

متخصصان اغلب ترجیح می دهند از اسکن MRI به جای سی تی اسکن برای بررسی قسمت های غیر استخوانی یا بافت های نرم داخل بدن شما استفاده کنند. اسکن های ام آر آی نیز ایمن تر هستند زیرا از پرتوهای یونیزان آسیب رسان اشعه ایکس استفاده نمی کنند. اسکن‌های MRI همچنین تصاویر واضح‌تری از مغز، نخاع، اعصاب، ماهیچه‌ها، رباط‌ها و تاندون‌ها نسبت به اشعه ایکس و سی‌تی اسکن معمولی می‌گیرند.

با این حال، همه نمی توانند MRI انجام دهند. میدان مغناطیسی MRI می تواند ایمپلنت های فلزی را جابجا کند یا بر عملکرد دستگاه هایی مانند ضربان ساز و پمپ های انسولین تأثیر بگذارد. اگر چنین باشد، سی تی اسکن بهترین گزینه بعدی است.

اسکن MRI معمولاً گرانتر از تصویربرداری با اشعه ایکس یا سی تی اسکن است.

ام آر آی چه چیزی را نشان می دهد؟

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) تصاویر دقیقی از داخل بدن شما تولید می کند. پزشکان می توانند با استفاده از MRI ​​به چندین ساختار مختلف داخل بدن شما نگاه کرده و ارزیابی کنند، از جمله:

• مغز و بافت عصبی اطراف آن
• اعضای سینه و شکم شما، از جمله قلب، کبد، مجاری صفراوی، کلیه ها، طحال، روده، پانکراس و غدد فوق کلیوی.
• بافت سینه.
• ستون فقرات و نخاع
• اندام‌های لگن، از جمله مثانه و اندام‌های تولید مثلی (رحم و تخمدان در افرادی که در هنگام تولد زن تعیین شده‌اند و غده پروستات در افرادی که در بدو تولد مرد هستند)
• رگ های خونی.
• گره های لنفاوی.

چه زمانی به ام آر آی نیاز دارم؟

پزشکان از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) برای کمک به تشخیص یا نظارت بر درمان برای بسیاری از شرایط مختلف استفاده می کنند. همچنین انواع مختلفی از MRI ​​وجود دارد که بر اساس اینکه ارائه دهنده شما می خواهد کدام ناحیه از بدن شما را بررسی کند.

MRI مغز و نخاع می تواند به ارزیابی و اندازه گیری شرایط زیر را کمک کند:

• آنوریسم های مغزی.
• تومورهای مغزی و تومورهای ستون فقرات.
• صدمات مغزی و ستون فقرات ناشی از ضربه.
• فشرده شدن یا التهاب نخاع و اعصاب (عصب تحت فشار).
• مولتیپل اسکلروزیس (MS).
• شرایط نخاع
• آناتومی و تراز ستون فقرات.
• سکته.

آیا ام آر آی بی خطر است؟

اسکن MRI به طور کلی بی خطر است و با رعایت دستورالعمل های ایمنی مناسب تقریبا هیچ خطری برای افراد عادی ایجاد نمی کند. میدان مغناطیسی قوی که دستگاه های MRI از خود ساطع می کنند برای شما مضر نیست، اما ممکن است باعث اختلال در عملکرد دستگاه های پزشکی کاشته شده یا تحریف تصاویر شود.

اگر MRI شما نیاز به استفاده از ماده حاجب داشته باشد، خطر واکنش آلرژیک بسیار جزئی وجود دارد. این واکنش ها معمولا خفیف هستند و با دارو قابل کنترل هستند. اگر یک واکنش آلرژیک دارید، یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی برای کمک فوری در دسترس خواهد بود.

ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی معمولاً MRI با کنتراست گادولینیوم را به دلیل خطرات ناشناخته برای جنین در حال رشد انجام نمی دهند، مگر اینکه کاملاً ضروری باشد.

چه کسانی نباید ام آر آی بگیرند؟

در بیشتر موارد، معاینه MRI برای افرادی که ایمپلنت های فلزی دارند، به جز چند نوع، ایمن است. ممکن است نتوانید MRI انجام دهید، مگر اینکه دستگاهی که دارید به عنوان ایمن MRI تایید شده باشد. این دستگاه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

پروتزهای مفصلی فلزی.
برخی از کاشت حلزون.
برخی از انواع گیره های مورد استفاده برای آنوریسم مغزی.
برخی از انواع سیم پیچ های فلزی که در داخل رگ های خونی قرار می گیرند.
برخی دفیبریلاتورها و ضربان سازهای قلبی قدیمی تر.
محرک های عصب واگ

اگر پزشک اسکن MRI را توصیه کند، سؤالات مفصلی در مورد سابقه پزشکی و هر دستگاه پزشکی یا ایمپلنتی که ممکن است در بدن یا روی بدن فرد وجود داشته باشد، می‌پرسد.

چه کسی ام آر آی انجام می دهد؟

رادیولوژیست یا تکنسین رادیولوژی MRI  را انجام خواهد داد. رادیولوژیست یک پزشک یا متخصص پزشکی است که در تهیه و تفسیر تصاویر پزشکی آموزش دیده است. ممکن است تصاویر با اشعه ایکس ، (سی تی اسکن یا رادیوگرافی) ، داروهای هسته ای (شامل مواد رادیواکتیو ، مغناطیس (MRI) یا سونوگرافی) بدست آید. پزشک علاوه بر معاینه بیماران ، گرفتن تاریخ پزشکی ، از تصویربرداری پزشکی نیز استفاده می کند. از آنجا که از علم رادیولوژی در رابطه با بیشتر تخصص های پزشکی استفاده می شود، رادیولوژیست ها درک کاملی از آناتومی جسمی و مؤلفه های سلامت انسان دارند.

ام آر آی چگونه کار می کند؟

تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) با عبور جریان الکتریکی از سیم‌های سیم‌پیچ برای ایجاد یک میدان مغناطیسی موقت در بدن کار می‌کند. سپس یک فرستنده/گیرنده در دستگاه امواج رادیویی را ارسال و دریافت می کند. سپس کامپیوتر از این سیگنال ها برای تهیه تصاویر دیجیتالی از ناحیه اسکن شده بدن استفاده می کند.

برای آماده شدن برای MRI چه کاری باید انجام داد؟

اسکنر تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) از آهنرباهای قوی و سیگنال های امواج رادیویی استفاده می کند که می تواند باعث گرم شدن یا حرکت احتمالی برخی از اجسام فلزی در بدن فرد شود. این موضوع می تواند منجر به مشکلاتی شود. همچنین می تواند باعث اختلال در عملکرد برخی از دستگاه های پزشکی الکترونیکی کاشته شده شود.

اگر اشیاء حاوی فلز یا وسایل پزشکی کاشته شده در بدن خود دارید، پزشک باید قبل از اسکن MRI در مورد آنها بداند. برخی از اشیاء کاشته شده ممکن است به ترتیبات زمانبندی اضافی و دستورالعمل های ویژه نیاز داشته باشند. موارد دیگر به دستورالعمل خاصی نیاز ندارند، اما ممکن است نیاز به اشعه ایکس برای بررسی محل دقیق جسم قبل از امتحان داشته باشند.

لطفاً در صورت داشتن هر یک از موارد زیر به پزشک و تکنسین MRI خود اطلاع دهید:

ضربان ساز قلب یا دفیبریلاتور.
محرک‌ها یا دستگاه‌های الکترونیکی یا کاشته‌شده، از جمله محرک‌های عمقی مغز، محرک‌های عصب واگ، محرک‌های مثانه، محرک‌های ستون فقرات، محرک‌های عصبی و الکترودها یا سیم‌های کاشته‌شده.
پروتزهای مفصلی فلزی.
کاشت حلزون یا سایر کاشت های گوش.
پمپ های دارویی کاشته شده، مانند پمپ هایی که داروهای مخدر/درد یا داروهایی را برای درمان اسپاسم پمپاژ می کنند.
شنت قابل برنامه ریزی
گیره و کویل آنوریسم.
استنت ها در قلب شما قرار ندارند.
فیلترها، مانند فیلترهای لخته شدن خون.
قطعات فلزی در بدن یا چشم شما، مانند گلوله، ترکش، قطعات فلزی یا تراشه.

اسکن ام آر آی چقدر طول می کشد؟

بسته به نوع آزمایش و تجهیزات مورد استفاده، معمولاً ۳۰ تا ۵۰ دقیقه طول می کشد. پزشک می‌تواند بر اساس دلیل خاص اسکن زمان کمتر یا بیشتری را از رادیولوژیست بخواهد.

عوارض جانبی کنتراست MRI چیست؟

در موارد بسیار نادر، برخی از افرادی که ماده حاجب برای MRI خود دارند، عوارض جانبی از جمله:

حالت تهوع.
سردرد.
درد در محل تزریق.

تجربه کهیر، خارش چشم یا سایر علائم واکنش آلرژیک به ماده حاجب بسیار نادر است. اگر علائم آلرژیک دارید، به رادیولوژیست اطلاع دهید.

فیبروز سیستمیک نفروژنیک (NSF) که باعث ضخیم شدن پوست، اندام ها و سایر بافت ها می شود، یک عارضه نادر در افراد مبتلا به بیماری کلیوی است که تحت MRI با مواد حاجب قرار می گیرند. به همین دلیل، افراد مبتلا به بیماری شدید کلیوی ممکن است نتوانند ماده حاجب مبتنی بر گادولینیوم را برای MRI خود دریافت کنند.

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد پس از MRI ​​با کنتراست، ممکن است آثار کوچکی از گادولینیوم در اندام های مختلف بدن باقی بماند. در حالی که هیچ اثر منفی شناخته شده ای از این وجود ندارد، پزشک ممکن است هنگام انتخاب ماده حاجب، احتباس گادولینیوم را در نظر بگیرد.

بعد از MRI ​​چه انتظاری باید داشته باشم؟

اگر داروی آرام بخش برای اسکن MRI نداشتید، دوره نقاهت لازم نیست. می توانید به خانه بروید و فعالیت های عادی خود را از سر بگیرید. اگر داروهای آرام بخش برای معاینه مصرف می کردید، باید قبل از اینکه بتوانید به خانه بروید، از اثرات آنها بهبود پیدا کنید. ممکن است نیاز داشته باشید که شخص دیگری شما را به خانه برساند.

چه زمانی باید نتایج ام آر آی را بدانم؟

پس از اسکن MRI، رادیولوژیست تصاویر را تجزیه و تحلیل می کند. رادیولوژیست گزارش امضا شده ای را برای پزشک ارسال می کند و او نتایج را با شما در میان می گذارد. چرا که ممکن است نیاز به یک معاینه دیگر داشته باشید.